Το πιο διαχρονικό έργο του Ίψεν κατά τη γνώμη μου –σε σχέση με τα έργα του που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά (μη τυχόν υπάρχει και κάποιο άλλο που δεν το γνωρίζω τούτη τη στιγμή)– μπορείτε να απολαύσετε στο θέατρο Δρόμος σε μετάφραση (από το αγγλικό κείμενο του William Archer) και σκηνοθεσία Εμμανουήλ Μαύρου.
Ο Ίψεν έγραψε πολλές δραματουργίες με την εξαιρετική του πένα –ενδέχεται να είναι ο καλύτερος ποιητής της γενιάς του– όμως τα θέματά του βασίζονται κυρίως στις κοινωνικές συνθήκες της εποχής του, στις συνήθειες του τόπου του κ.π.λ. γεγονός που δεν σου αφήνει περιθώρια να «δεις» τις υποθέσεις του στον 21ο αιώνα. Αυτό που εννοώ είναι πως αν προσπαθήσεις να μεταφέρεις τη δράση στο σήμερα, επιχειρώντας μια μοντέρνα εκδοχή, είναι πολύ πιθανό να αποδυναμώσεις το έργο, να χαθεί η δύναμη των σχέσεων, των ψυχογραφημάτων των ηρώων, ως και να καταλήξεις σε ολοκληρωτική αποδόμηση. Ισχύει για όλα εκτός από το Όταν ξυπνήσουμε εμείς οι νεκροί. Γιατί εδώ ο θεμέλιος λίθος της ιστορίας είναι ο έρωτας και η τέχνη, δηλαδή διαχρονικές σταθερές για τον άνθρωπο, όποιος κι αν είναι και όπου κι αν βρίσκεται (και σε τόπο και σε χρόνο).
Στην υπόθεση λοιπόν, ο παγκοσμίως γνωστός γλύπτης Άρνολντ Ρύμπεκ, δημιουργός του αριστουργηματικού έργου με τίτλο «Η ημέρα της ανάστασης» το οποίο έφτιαξε όταν γνώρισε τη μούσα του Ειρήνη, που πόζαρε για αυτό, επιστρέφει στην πατρίδα του συνοδευόμενος από τη νεαρή σύζυγό του Μάγια. Η σχέση τους, που χαρακτηρίζεται από την αποξένωση –προφανώς βρίσκονται στο στάδιο της τελμάτωσης–, διαταράσσεται όταν συναντούν τη μούσα. Για την Ειρήνη ο Ρύμπεκ σηματοδοτεί τον μεγάλο, ανεκπλήρωτο και καταστροφικό έρωτα της ζωής της ενώ παράλληλα η ίδια αποτελεί το αγκάθι τής Μάγια, που τώρα συνθηκολογεί ώστε ο σύζυγός της να ζήσει εκείνον τον άγονο έρωτα από το παρελθόν βρίσκοντας όμως προστασία και συντροφιά στον λαϊκό Υλφέιμ (ιδιοκτήτης του σανατόριου όπου διαμένουν). Υπό το πρίσμα αυτού του τετραγώνου κι αφού έχουν την συγκατάθεση τής Μάγια, ο καθηγητής και γλύπτης μαζί με την Ειρήνη αποφασίζουν να τραβήξουν τον δρόμο τους. Επιχειρούν μια ανάβαση (πρέπει να δούμε και συμβολικά την ανάβαση) στο υψηλότερο σημείο ενός βουνού πετυχαίνοντας μια συναισθηματική ομόνοια και συμφιλίωση όμως ο δρόμος για μια ουσιαστική ελευθερία (ψυχική, σωματική, πνευματική και κυρίως συναισθηματική) είναι πολύ πιο μεγάλος και οδυνηρός.
Αυτό που θα δείτε στην παράσταση είναι ένας Ίψεν που μπορεί να «αναπνεύσει» στο σήμερα, απαλλαγμένος από «βαρίδια» του παρελθόντος, παραμένοντας οικείος καθ' όλη τη διάρκεια, απτός και προσιτός σε κάθε θεατή. Αυτό που «αντανακλά» ο Ίψεν στο μυαλό ως σκέψη, δηλαδή κάτι κλασικό, παλιακό, βαρύγδουπο και ιδιαίτερης ψυχογραφικής υφής, δεν ισχύει για το συγκεκριμένο καθώς εδώ η υπόθεση βασίζεται σε δύο πυλώνες: τις διαπροσωπικές σχέσεις και την τέχνη, άρα είναι απαλλαγμένη κι ανεξάρτητη από τις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής, τα ταμπού, το κοινωνικοπολιτκό πλαίσιο κ.ο.κ.
Αυτό που έχει καταφέρει η θεατρική ομάδα Μήδεια και ο Εμμανουήλ Μαύρος είναι να μας παρουσιάσουν ανάγλυφα τους χαρακτήρες με ευδιάκριτες τις επιμέρους «χροιές», να δημιουργήσουν ατμόσφαιρες και συναισθήματα μέσα από τη λιτότητα (αλλά προσοχή, όχι απλότητα, γιατί τίποτα δεν είναι απλοϊκό) και να μας ταξιδέψουν τελικά μέσα στην ιστορία. Να μας κάνουν μάρτυρες των γεγονότων παρά θεατές, που είναι ένα μεγάλο στοίχημα κάθε φορά στο δράμα.
Επιπλέον, «προτείνουν» ευφάνταστα, σημειολογικά και έξυπνα ευρήματα, που πηγαίνουν την παραστασιοποίηση ένα βήμα παρακάτω προσθέτοντας συμβολισμούς, φέρνοντάς την στο σήμερα και οπωσδήποτε λειτουργώντας θετικά στο σύνολο.
Θα δείτε άξιες ερμηνείες και ξεκάθαρες ως προς τον εκάστοτε χαρακτήρα, ανάγλυφα συναισθήματα, μινιμαλισμό που στο παρόν εξυπηρετεί στην επικέντρωση πάνω στα πρόσωπα (εξάλλου τα περιβάλλοντα είναι δευτερεύοντα στοιχεία, χωρίς κάποιο ιδιαίτερο βάρος στην ιστορία), θα αφουγκραστείτε τις επιμέρους μεταπτώσεις, θα συμπονέσετε τα πρόσωπα και θα γοητευτείτε από τις υφές. Θα περάσετε πολύ όμορφα, ποιοτικά και θα σας αγγίξουν τα θέματα και οι συμβολισμοί, απόδειξη πως το εγχείρημα πετυχαίνει τον στόχο του.
Συντελεστές:
Συγγραφέας: Ερρίκος Ίψεν
Μετάφραση (από το κείμενο του William Archer): Εμμανουήλ Γ. Μαύρος
Σκηνοθεσία: Εμμανουήλ Γ. Μαύρος
Καλλιτεχνική Επιμέλεια - Σκηνικά: Ρένα Σανταμούρη
Κοστούμια: Μάγδα Καλορίτη
Μουσική: Crypt of Insomnia
Φωτισμοί: Χριστίνα Φυλακτοπούλου
Κινησιολογία: Ναταλία Βογιατζόγλου, Εύη Τσακλάνου
Φωτογραφίες: Χριστίνα Φυλακτοπούλου
Trailer: Εμμανουήλ Γ. Μαύρος
Video Post Production: Μανώλης Πετρής
Σχεδιασμός Αφίσας: Ρένα Σανταμούρη
Ψιμυθιολόγος: Γιώτα Κουτσάφτη
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ήρα Δαμίγου
Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη
Παραγωγή: Medea Pictures
Διανομή (αλφαβητικά): Αντώνης Αντωνάκος (Υλφέιμ), Ναταλία Βογιατζόγλου (Μετρ), Ήρα Δαμίγου (Μάγια Ρύμπεκ), Χριστίνα Κωνσταντινίδου (Ειρήνη), Σάββας Πογιατζής (Άρνολντ Ρύμπεκ), Εύη Τσακλάνου (Σκιά)
Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 20:00 στο Θέατρο Δρόμος, Αγ. Μελετίου 25, Αθήνα, 2108818906
