Πώς ξεκίνησε το συγγραφικό «ταξίδι»; Πώς εμπνευστήκατε το βιβλίο σας, «Η διατριβή»;
Άντυ Παπαδημητρίου: Οι ρίζες του να λέω μία ιστορία δεν βρίσκονται στο πρώτο μου βιβλίο, αλλά πρέπει να γυρίσουμε στα εφηβικά μου χρόνια και την ανάγκη μου να εκφράζω τις σκέψεις μου. Οι πρώτες δομημένες ιστορίες, όμως, ξεκίνησαν από την συγγραφή σεναρίων για τον κινηματογράφο. Η εισαγωγή μου στη λογοτεχνία ήταν, για μένα, μία λογική συνέχεια των πραγμάτων και της εξέλιξής μου, καθώς θα μπορούσα να δημιουργήσω έναν νέο κόσμο, αυτόν της Νίκης, της πρωταγωνίστριας της Διατριβής, χωρίς να εμπεριέχει οικονομικούς, εκφραστικούς και χρονικούς περιορισμούς.
Ο πανικός, ο φόβος, ο τρόμος και γενικώς όλα τα έντονα συναισθήματα που αφύπνισε η πανδημία του κορονοϊού δεν μπορούσαν να με αφήσουν αμέτοχο. Είδα ένα σημείο καμπής, μία ιστορική στιγμή, η οποία με βοήθησε να κατασκευάσω το κοντινό μέλλον της πραγματικότητάς μας. Αυτή η τρομακτική στιγμή για την ανθρωπότητα με «ανάγκασε» να έρθω αντιμέτωπος με τους δικούς μου φόβους και ιδέες, την κλιματική αλλαγή, το νέο ψυχροπολεμικό τοπίο, την ανάγκη για αλλαγή. Οπότε, κάθισα κάτω, δημιούργησα έναν κόσμο, δυστυχώς ή ευτυχώς όσο πιο ρεαλιστικό γίνεται, και μας μετέφερα στο μέλλον του 2030, εκεί όπου θεωρώ ότι θα πρέπει να αποφασίσουμε πώς θα συνεχίσουμε να υπάρχουμε, αν θέλουμε να υπάρχουμε για πολύ ακόμη.
Στην υπόθεση του μυθιστορήματος η ηρωίδα σας, η Νίκη, έχει να αντιμετωπίσει το νέο ψυχροπολεμικό κλίμα στην Ευρώπη του 2030. Πόσο τραγικά επίκαιρη μπορεί να γίνει η μυθοπλασία; Και οι συγγραφείς της οφείλουν να αφουγκράζονται τις κοινωνικο-πολιτικές εξελίξεις, τη νέα τάξη πραγμάτων κ.ο.κ.;
Α.Π.: Σίγουρα, υπάρχουν εκείνοι που συνειδητά παρακολουθούν τη ροή της ιστορίας με πάθος. Δε νομίζω, όμως, ότι οφείλει κάποιος συγγραφέας και γενικώς καλλιτέχνης να αφουγκραστεί το οτιδήποτε. Οι κοινωνικο-πολιτικές εξελίξεις περνούν ασυναίσθητα στις διάφορες διεργασίες των εγκεφάλων τους, και πολλές φορές χωρίς να το συνειδητοποιούν έχουν μεταδώσει κάποια εσωτερικά μηνύματα στις διάφορες μορφές της τέχνης άθελά τους, σε όλα τα λογοτεχνικά και μη είδη, από εκείνα που θεωρούμε πιο σοβαρά μέχρι εκείνα που απλά τα έχουμε για να μας διασκεδάζουν. Πάντα εμπεριέχεται το περιεχόμενο της εκάστοτε εποχής, απλώς σε διαφορετικό βαθμό και όγκο.
Συνήθως, οι ιστορίες που εξελίσσονται σε μελλοντικό χρόνο φέρουν και λίγη «προφητεία» μαζί τους. Στο βιβλίο μου, όντως, το ψυχροπολεμικό κλίμα είναι στο προσκήνιο και μάλιστα σε προχωρημένο στάδιο. Αλλά, για μένα ήταν ξεκάθαρο το πού οδεύουν τα πράγματα, εφόσον μελετάς τις κινήσεις των μεγάλων δυνάμεων, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα. Αρκεί να αντιληφθείς τους χρονικούς κύκλους της ιστορίας και νομίζω ότι θα μπορείς να προβλέψεις τα πάντα. Άλλωστε, η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι ακραία προβλέψιμη, αν έχεις στην κατοχή σου αρκετά δεδομένα. Η ιστορία γράφεται από τους ίδιους ανθρώπους, συμβολικά και σημειολογικά βέβαια, οι οποίοι γράφουν και τη μυθοπλασία. Είναι ο ίδιος τρόπος σκέψης.
Οπότε, καλώς ή κακώς, η μυθοπλασία ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι τραγικά επίκαιρη.
Αν έπρεπε να χαρακτηρίσετε το βιβλίο σας με μια λέξη, ποια θα ήταν αυτή και γιατί;
Α.Π.: Τρόμος! Φαίνεται ξεκάθαρα μέσα από την ιστορία ότι ο έλεγχος έχει χαθεί. Ότι οι ηγέτες της υδρογείου δεν ενδιαφέρονται ή δεν αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα της κατάστασης και εμμένουν σε παρωχημένες θέσεις και αντιλήψεις, καταδικάζοντας το μέλλον μας. Ο κοινωνικός τρόμος επικρατεί στο βιβλίο, αλλά σε όλο εκείνο το ταξίδι της πρωταγωνίστριας μένει άλλη μία λέξη. Η ελπίδα!
Από όλα τα πρόσωπα του βιβλίου, ποιος χαρακτήρας ήταν αυτός που αγαπήσατε περισσότερο και γιατί;
Α.Π.: Αυτό είναι ένα άδικο ερώτημα. Δε θα μπορούσα να μην συμπάσχω περισσότερο με την ίδια την πρωταγωνίστρια. Η Νίκη εκφράζει τόσα πολλά ως προσωπικότητα! Η μεταβολή της από μία απλή επιστήμονα σε έναν σκεπτόμενο και θαρραλέο άνθρωπο δε γινόταν να την εξισώσει με τους υπόλοιπους χαρακτήρες του βιβλίου, οι οποίοι βέβαια, με τα δικά τους μοναδικά χαρακτηριστικά, βάζουν το λιθαράκι τους για να επιτευχθεί ο μεγάλος στόχος. Κάτι μεγαλύτερο από όλους τους. Κάποιοι γράφουν και επικοινωνούν τις μεγάλες ιδέες σε αυτόν τον κόσμο, αλλά ξεχωρίζουν εκείνοι που τις μελετούν και τις εφαρμόζουν. Εκείνοι γίνονται οι πραγματικοί ήρωες.
Γνωρίζω ότι η τέχνη σάς έχει κερδίσει ως άνθρωπο και πως έχετε σπουδάσει σκηνοθεσία. Όμως γιατί γράφετε; Ποια ήταν η ανάγκη έκφρασης που σας οδήγησε στη μυθοπλασία και τι άλλο να περιμένουμε από εσάς; Έχετε κατά νου κάποιο νέο βιβλίο;
Α.Π.: Δεν έχω άλλη επιλογή η αλήθεια είναι. Νιώθω σαν να πνίγομαι μέσα στις σκέψεις μου, στους χαρακτήρες και τις ιστορίες μου, και πρέπει να τα εξωτερικεύσω όλα αυτά για να αναπνεύσω. Απλά τυχαίνει οι σκέψεις μου να ενδιαφέρουν και μερικούς άλλους, οπότε έτσι να δημιουργείται και μία εμπορικότητα. Η τέχνη, αν χρησιμοποιηθεί σωστά, εμπεριέχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά και τις δυναμικές, που μπορούν να προβληματίσουν και να θέσουν ερωτήματα, χωρίς όμως να γίνεται διδακτική και προπαγανδιστική. Δε θέλει να δείξει τον «σωστό» δρόμο, θέλει απλά να βοηθήσει στην αναζήτηση της πορείας. Αυτό είναι που με κέρδισε στην τέχνη γενικότερα. Απλώς, εγώ ταίριαξα περισσότερο με την εξιστόρηση, είτε από τη μεριά της συγγραφής είτε από τη μεριά της σκηνοθεσίας, δημιουργώντας εικόνες. Άλλωστε, και στη λογοτεχνία, πάλι προσπαθώ να δημιουργήσω όσες περισσότερες εικόνες μπορώ μέσα από τις λέξεις.
Δεν είναι εύκολο να μιλάμε για σίγουρα μελλοντικά σχέδια στη μυθοπλασία, καθώς τα δεδομένα γύρω μας συνεχώς αλλάζουν, ιδίως σε ένα αβέβαιο οικονομικο-πολιτικό περιβάλλον όπως αυτό της Ελλάδας. Βέβαια, υπάρχουν σκέψεις και βρίσκονται υπό ανάπτυξη κάποιες τηλεοπτικές σειρές και μερικές κινηματογραφικές ταινίες. Στη λογοτεχνία, ολοκληρώνω σύντομα το δεύτερό μου βιβλίο, με τίτλο «Οι Ανήθικοι», ένα πολιτικό θρίλερ μυστηρίου. Γενικώς, από το μυστήριο δεν μπορώ εύκολα να ξεφύγω, καθώς είναι συχνά η βάση μου στις ιστορίες που θέλω να πω.
Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη λογοτεχνία;
Α.Π.: Όποια είναι και με την κλασική. Κάθε εποχή ξεχωρίζει. Υπάρχουν τα διαμάντια, υπάρχουν και τα πιο απλά. Υπάρχουν λογοτέχνες για όλα τα γούστα, για όλες τις συναισθηματικές συνθήκες και σίγουρα για όλο το αναγνωστικό κοινό. Αρκεί, ο καθένας μας να ψάξει να βρει τι του ταιριάζει και να «χαθεί» στον κόσμο του δημιουργού.
Καθώς αναζητούμε την ευκαιρία για αλλαγή μέσα από ένα αργό και μακρύ ταξίδι, δεν είναι λίγα τα εμπόδια και οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν. Στο βάθος, όμως, θέλουμε να βλέπουμε πάντα μία διέξοδο, μία ελπίδα, μία απλουστευμένη οπτική του ανθρώπου σε έναν τόσο σύνθετο κόσμο, που μπορεί να οδηγήσει στην αναγέννησή του. Αφού, τελικά, ο προορισμός μοιάζει σαν όνειρο που δεν τον φτάνει ποτέ κανείς, η ίδια η ύπαρξη φαίνεται να είναι το νόημα της ζωής που εξυψώνει την ψυχή και το μεγαλείο της ανθρώπινης διανόησης.Άντυ Παπαδημητρίου
Ο Άντυ Παπαδημητρίου μίλησε για το μυθιστόρημά του, Η διατριβή, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη και παράλληλα, αποδεχόμενος την πρό(σ)κληση της στήλης Πλοκόλεξο, δημιούργησε ένα σχετικό κείμενο με δέκα προκαθορισμένες λέξεις. Στην υπόθεση του βιβλίου διαβάζουμε:
Ένα κοινωνικό θρίλερ μυστηρίου, ένα επικίνδυνο ταξίδι από την Αθήνα σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης, γεμάτο συναίσθημα, αγωνία, συνωμοσίες, µε μια απρόβλεπτη διαδρομή.
Δέκα χρόνια μετά το ξέσπασμα του κορονοϊού, η Νίκη, μια σαραντάχρονη, δυναμική και υπερευφυής Ελληνίδα επιστήμονας, προσπαθεί να ολοκληρώσει τη διατριβή της που αφορά ένα πρόγραμμα προβλέψεων καταστροφών, έναν σύνθετο αλγόριθμο που μπορεί να σώσει την ανθρωπότητα από την καταστροφή της. Παράλληλα εργάζεται για το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, σε μια περίοδο ενός νέου ψυχροπολεμικού κλίματος στην Ευρώπη, και ως μόνη μητέρα προσπαθεί να ισορροπήσει τη σχέση µε τον γιο της. Η απρόσμενη δολοφονία του Σουηδού συνεργάτη της την κάνει να αντιληφθεί ότι το πρόγραμμα που δημιουργεί είναι περιζήτητο και αναγκάζεται να ξεκινήσει ένα περιπετειώδες ταξίδι στα φιόρδ, τα κανάλια, τα όμορφα τοπία και τους πολυσύχναστους δρόμους των ευρωπαϊκών πόλεων για να βρει τα κατάλληλα άτομα που θα τη βοηθήσουν να το ολοκληρώσει. Όμως οι απειλές και οι μυστηριώδεις άνθρωποι θα την κυνηγήσουν μέχρι τέλους...
Ο Άντυ Παπαδηµητρίου δημιουργεί ιστορίες από τα παιδικά του χρόνια. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1984, μεγάλωσε στο Μεσολόγγι και «ενηλικιώθηκε» στην Αθήνα. Αν και αρχικά πήρε τίτλους πτυχίου και μεταπτυχιακού (Bsc & MBA) στη Διοίκηση Επιχειρήσεων από το University of Wales του Ηνωμένου Βασιλείου, τον κέρδισαν οι τέχνες και σπούδασε σκηνοθεσία στην ιστορική σχολή «Λυκούργος Σταυράκος». Έχει πει ιστορίες στον κινηματογράφο και το θέατρο και Η Διατριβή είναι το πρώτο του λογοτεχνικό εγχείρημα.
