«Απόκτησα μια μικρή κόλαση / Ολοζώντανη κι ολόδικιά μου», λέει η Μαλβίνα Ιωσηφίδου στο προλογικό κείμενο της ποιητικής συλλογής της, Μικρή μου κόλαση, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν, και άμεσα σκέφτομαι πως η ίδια ακριβώς σύνταξη, συνεπαγωγικά, αφορά και τη δημιουργία· όπου «κόλαση» η ποιητική διαδικασία όπου ο δημιουργός βιώνει, αναλογίζεται, αισθάνεται και τελικά πράττει, δηλαδή καλείται με άλλες λέξεις να εκφράσει αυτό που συμβαίνει εκεί.
Η κυρία Ιωσηφίδου έχει δείξει την ποιητική της καλλιέργεια και τάση πολλές φορές ως τώρα (κι ελπίζουμε και σε περισσότερες) μέσα από τα βιβλία της και πάντοτε έχει κάτι ενδιαφέρον και νέο να καταθέσει. Οι λόγοι μπορούν να είναι πολλοί και διάφοροι αλλά ένας βασικός εξ αυτών είναι ότι εμπνέεται από την τρέχουσα επικαιρότητα –όποια κι αν είναι αυτή– δηλαδή είναι η ευαισθησία της σε ό,τι συμβαίνει τριγύρω (της) και το άγγιγμα ψυχής, που αργότερα μεταλαμπαδεύεται επί χάρτου.
Στα υπέρ πρέπει να τονιστεί η «τεχνοτροπία» της με την οποία προσωποποιεί αντικείμενα, ζώα κ.ο.κ. –και μέσω μεταφορών ή παρομοιώσεων– καταλήγοντας πάντα σε κάτι γόνιμο, ενδιαφέρον και προσοδοφόρο. Για παράδειγμα, στο Ιστορία μιας καμινάδας προσωποποιείται μια καμινάδα, που στέκει μέσα στους χρόνους μετρώντας δάκρυα, χαρές, τραγούδια, καταιγίδες... αντίστοιχα όσα θα περνούσε μια γυναίκα-θεατής στη θέση της (μα όλες οι γυναίκες μπορούν κάλλιστα να βρίσκονται στη θέση της).
Στην αναγνωστική εμπειρία, ωστόσο, μας εισάγει ο Χοχλιός ο πετρογυρευτός. Ένα έργο εμπνευσμένο από ένα σαλιγκάρι που «φωλιάζει» στις πέτρες (βλέπε και εξώφυλλο βιβλίου) στου οποίου την ιστορία «βλέπουμε» μια αντανάκλαση σχετική με την πρόσφατη εμπειρία του εγκλεισμού μας, λόγω της Covid-19 όταν, σε μια εξαίρεση για τα ανθρώπινα δεδομένα, έπρεπε να μείνουμε «κρυμμένοι», αποκομμένοι κι αποκλεισμένοι για την επιβίωση. Έτσι, μέσα από τα «μάτια» ενός σαλιγκαριού ταυτιζόμαστε με τη φύση του, κατανοούμε τη συνθήκη του αλλά, κι εκεί είναι το μαγικό σημείο, αναθαρρούμε από τη στάση του όταν: Η τύχη αν θέλει να αναλωθώ / Στο πιάτο της βασίλισσας να τύχω / Τύραννοι άλλοι μη γεννηθούν.
Μια γραφίδα αισθαντική και δραματική γενικότερα, που αναζητεί και σημειώνει: αγωνίες, απουσίες, μνήμες... και ένα ύφος με απόντα τα σημεία στίξης, που προσφέρει μια διττότητα αναγνωστική (αναλόγως αναγνώστη) ή και μια πολλαπλότητα ανάγνωσης. Αγαπάς το «παιχνίδι» αυτό, που σε κάνει να διαβάζεις ξανά και ξανά τα κείμενα, προσπαθώντας να βρεις όλους τους πιθανούς τρόπους, τους τονισμούς, τις υφές, τις αποχρώσεις τους.
Η ειμαρμένη αναπότρεπτα / Υπογραμμίζει τη φθοράΠώς άντεξαν το μελάνι σου οι σελίδες μου
Στο Amaretto η ποίηση και ο ποιητής αποτελούν σημεία αναφοράς. Εκεί διαβάζουμε: Το χειρότερο λένε πως είναι / Να ζητάς από έναν ποιητή / Το ποίημά του να σου εξηγήσει, μια μεγάλη αλήθεια προφανώς και σταθερά ακλόνητη για πολλούς ομότεχνούς της, που παραμένουν πάντοτε εξαιρετικά φειδωλοί με τις επεξηγήσεις ή όποιες αναλύσεις των δικών τους πονημάτων. Κάπου αλλού, λίγο παραπέρα, λέει επίσης χαρακτηριστικά: Όλα πρέπει να τα ζήσει ο άνθρωπος / Κι ο ποιητής στην κυκλοθυμική του απορία / Μπορεί εκτός το που τα νιώθει / Και να τα περιγράφει. Κι αν τα βάλεις αυτά τα δύο μαζί, ενδέχεται να έχεις την πρώτη ύλη, τη μαγιά, της ποίησης.
Ένα ποίημα περικλείει την αδράνεια / Μιας κορύφωσης / Αλλά και μια κάθοδο που κουβαλάει μια εκπνοή
Η αιωνίως μελαγχολική χροιά της πένας της κρατάει στιγμές-εικόνες ζωής, όπως στο Locus amoenus, ενώ αφορμή για δημιουργία αποτελούν τα γεγονότα των ημερών της, η επικαιρότητα και ό,τι βιώνει εκεί (βιώνουμε). Μεγάλο μέρος φυσικά καταλαμβάνει η πανδημία, που τα τελευταία έτη έχει επικρατήσει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, και όλα όσα συνεπάγεται: εγκλεισμός, φόβος, μοναξιά... μια άνοιξη που μας έκλεψαν, το Πάσχα που δε ζήσαμε κ.ο.κ.
Πίσω από το κρύο τζάμι η πολιτεία λουφάζει / Ορμητική η άνοιξη μάταια επιμένει να εισβάλειΠού κρύφτηκαν οι θεοί των τόσων λαβωμένων λαών;Ένα καρναβάλι συνεχές η ζωή μας / Ο εχθρός διαρκώς να αλλάζει αμφιέσεις / Εμείς μόνον μάσκες
Όλο το βιβλίο –τα έργα– χωρίζεται σε εκείνα που αφήνει πίσω και σε όσα κρατάει. Πάντως, αν με ρωτάτε, ένα από αυτά που κρατάει είναι η αγάπη της για τη δραματική τέχνη. Προφανώς έχουμε να κάνουμε με μια πιστή θεατρόφιλη και πραγματική φιλότεχνη. Αλλά και ο ενθουσιασμός της για τη φύση, επίσης ξεχωρίζει –παρά το αστικό τοπίο–, όπως για τη θάλασσα και το καλοκαίρι.
Μια αρρώστια το κάθε ποίημα / Και ποίημα ολέθριο η κάθε αρρώστιαΕκεί που σκιές δεν υπάρχουν / Ίχνος φωτεινής πηγής δεν υφίσταται
Οι εντάσεις είναι εσωτερικές, το συναίσθημα έντονο. Σημεία της νέας καθημερινότητας και πραγματικά περιστατικά (του ειδησεογραφικού δελτίου) ενεργοποίησαν τη γραφίδα της. Τραγική ειρωνεία το Η Μήδεια και τα παιδιά της, προφανώς γράφτηκε μετά τον χιονιά, που έπληξε την Αττική τον Φεβρουάριο του 2021, αλλά ισχύει εξίσου και για τον πιο πρόσφατο, τον Ιανουάριο του 2022, θυμίζοντάς μας πως η ζωή κάνει κύκλους και τα κοινωνικά ζητήματα είναι διαχρονικά.
Φεύ-γουνε οι μέρεςΖωή πόσο ανώριμα ωριμάζεις / Με απασφαλισμένο το περίστροφο / Γι' αυτήν τη διαφεύγουσα μορφή / Που λέγεται ΠατρίδαΓιατί υποδόρια παντού το αίμα κόκκινο κυλάει
Στο εν κατακλείδι, αγαπά τις ομόηχες, ομόριζες ή συγγενείς ηχητικά λέξεις (θέμα ύφους) και τα θαλάσσια στοιχεία. Η έλλειψη στίξης προσφέρει μια έντεχνη πολλαπλή ηχώ στα έργα, που χαρακτηρίζονται από τη σύγχρονη, φρέσκια ματιά, πραγματευόμενη θέματα πολύ απτά, κοντινά μας, σημερινά. Ε, κι άμα θέλει να «θυμηθεί» κάτι από τα παλαιά, πάλι θα το κάνει με την ίδια ευχέρεια, όπως στο Ο σκοτεινός θάλαμος.
«Συμπάσχω» με την μικρή της κόλαση, ταυτίζομαι κιόλας, ενθυμούμαι πόσο με είχε αγγίξει ήδη από την προηγούμενη συλλογή, Πασιφλόρα, και με πιάνω να ανυπομονώ για την επόμενη.
