Ίσως να το θυμάστε, πριν από λίγους μήνες έγραφα για το θεατρικό έργο του Γιάννη Κωσταρά, όταν διάβασα το βιβλίο του, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Θεοδόση Αγγ. Παπαδημητρόπουλου. Λίγες μέρες νωρίτερα είδα και την παράσταση σε σκηνοθεσία Μάνου Αντωνίου και, με ολοκληρωμένη εικόνα πια, επανέρχομαι με νέα σκιαγράφηση.
Πρόκειται για ιστορικό δράμα· πλεονασμός που το αναφέρω, θεωρώ ότι φαίνεται κι από απόσταση, τι άλλο θα μπορούσε να 'ναι. Η ζωή και το έργο του ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης, που ζωντανεύει επί σκηνής όχι μόνο για να μας θυμίσει αλλά και για να μας αφυπνίσει και να μας προσφέρει γνώση. Βέβαια ο πρωτεργάτης Καραϊσκάκης δεν παρουσιάζεται με πνεύμα ηρωοποιητικό ή ως ο τέλειος, μοναδικός, αλάνθαστος κ.λπ. Προσεγγίζεται με πιο γήινη ματιά, ο κύριος Κωσταράς μάς δείχνει με ρεαλιστικότητα τα συμβάντα της ζωής του –τα σημαντικότερα εξ αυτών οπωσδήποτε– ενώ «εξετάζει» το πρόσωπο κοινωνιολογικά. Θα λέγαμε, πρόκειται για ένα «ακούμπισμα» ψυχικό χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως χάνεται η σπουδαιότητα του χαρακτήρα, πως «μικραίνει» το μέγεθός του –κι αυτή είναι και η επιτυχία του έργου ή, αν θέλετε, και η διαφοροποίησή του από παρόμοια κείμενα που καταπιάνονται με ηρωικά πρόσωπα.
Στην παράσταση θα δείτε έναν συνδυασμό μοντέρνων στοιχείων και παραδοσιακών ή εποχής να λειτουργεί θαυμάσια και να συνδέει τους δύο αιώνες που μας χωρίζουν από την Επανάσταση. Συγκεκριμένα, έχει επιλεχθεί μια αφαιρετική προσέγγιση στα κοστούμια και τα σκηνικά (τα δεύτερα σχεδόν ανύπαρκτα) βάσει των νέων παραστασιοποιητικών χαρακτηριστικών ενώ, την ίδια στιγμή, θα ακούσετε τους χαρακτήρες να ομιλούν τη γλώσσα της εποχής. Κι έτσι αρκούν δύο φράσεις για να «μεταφερθούμε» στο 1800, για να «μπούμε» στο κλίμα και να «βιώσουμε» από τα καθίσματά μας τις συνθήκες: γεγονότα, συμβάντα, αγώνας, κοινωνικό πλαίσιο, ιδιοσυγκρασία...
Ο σκηνοθέτης Μάνος Αντωνίου γράφει χαρακτηριστικά πως: επειδή κεντρικός στόχος δεν ήταν εξαρχής η ηθικολογία, ο φρονηματισμός ή η «κούφια» εθνεγερσία, αποκαλύπτονται επιπρόσθετα άγνωστες πτυχές της Ελληνικής Επανάστασης, αλλά και της ζωής του Καραϊσκάκη ώστε να καταλήξουν μέσω και της φράσης του, που στοιχειώνει το έργο όλο, «Όποτε θέλω είμαι άγγελος, όποτε θέλω είμαι διάολος» στο δίπολο του χαρακτήρα αυτού, των Ελλήνων σαν έθνος, όπως και του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά θα έλεγε κανείς...
Η παράσταση και η σκηνοθετική γραμμή χρησιμοποιούν στοιχεία συμβολισμού και ρεαλισμό εκ παραλλήλου και «πορεύονται» μαζί με άλλες μορφές τέχνης πέραν της υποκριτικής (προσέξτε τα χορευτικά σημεία και τα φώτα) συμπεριλαμβανομένης της ζωντανής μουσικής, αφού θα δείτε στη σκηνή τη Ζωή Τηγανούρια και τον Στέλιο Γενεράλη. Ως προς το συμβολιστικό χαρακτηριστικό, θα δείτε τον ρόλο του αφηγητή –εκτός της λειτουργικότητας που προσφέρει ένας αφηγητής σε μια θεατρική πράξη ώστε να δίνει τις πληροφορίες στο κοινό– να επισημαίνει –συμβολικά μέσω performance– και τη διττότητα του χαρακτήρα: τον «άγγελο» δηλαδή το λευκό και τον «διάολο» δηλαδή το μαύρο. Εξάλλου είναι και το μόνο πρόσωπο στο έργο που σχολιάζει ή που του επιτρέπεται ο σχολιασμός.
Ο Καραϊσκάκης τώρα... Μετά βεβαιότητος η παράσταση είναι μια μοναδική ευκαιρία να προσεγγίσουμε το πρόσωπό του και μάλιστα όχι μέσα από στεραιοτυπικές φόρμες ή τετριμμένα.
Γενικά, δεν υπάρχει τίποτα πλεονάζον ή αχρείαστο, τίποτα υπερβολικό, επαναλαμβανόμενο, «ξένο», «περίεργο» ή δυσκολονόητο. Δηλαδή δεν θα συναντήσετε εκείνους τους φόβους που ενδέχεται να σας κρατήσουν στο σπίτι. Όλα είναι διαυγή, όμορφα, εποικοδομητικά και γόνιμα, μέσα από μια παράσταση που έχει απόσταγμα, ουσία και ισορροπία.
Δείτε το για πολλούς λόγους, όλους τους παραπάνω, μα και επειδή η σκηνοθεσία πηγαίνει λίγο παρακάτω, δεν στέκεται στα επιφανειακά, αλλά και γιατί είναι μια ποιοτική ευκαιρία για εμπλουτισμό γνώσης και διασκέδασης μαζί.
Συντελεστές:
Συγγραφή - Ιστορική έρευνα: Γιάννης Κωσταράς
Σκηνοθεσία: Μάνος Αντωνίου
Μουσική επένδυση: Ζωή Τηγανούρια και Στέλιος Γενεράλης
Διδασκαλία χορού: Μίκα Στεφανάκη
Σκηνικά: Κώστας Ζωγραφόπουλος
Κοστούμια: Μάγδα Καλέμη
Βοηθός σκηνοθέτη: Θανάσης Σκόπας
Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί: Μάκης Αρβανιτάκης, Γιάννης Κωσταράς, Κων/νος Σπυρόπουλος, Ιορδάνης Καλέσης, Θανάσης Σκόπας
Στο ρόλο του Καραϊσκάκη ο Μάνος Αντωνίου. Στο ρόλο της Γκόλφως η Ιωάννα Πηλιχού και η Νίνα Φώσκολου και στο ρόλο της Μαριώς η Φιλίτσα Καλογεράκου.
Μουσικοί επί σκηνής: Ζωή Τηγανούρια, Στέλιος Γενεράλης
Δημόσιες σχέσεις - Επικοινωνία: Ράνια Παπαδοπούλου
Φωτογραφίες: Culture Press
Οργάνωση παραγωγής: Creatists - Κατερίνα Χάσκα
Τετάρτη στις 20:15 στο Θέατρο της Ημέρας, Ν. Γεννηματά 20, Αθήνα
