Το Girls & Boys, έργο του Dennis Kelly (βραβευμένος με Tony), παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο του 2018 στο Βασιλικό θέατρο του Λονδίνου, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές. Ο συνταρακτικός μονόλογος για τη βία, τις σχέσεις των δύο φύλων, την εξουσία και την πατριαρχία παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε μετάφραση και σκηνοθεσία Άννας-Μαρίας Στεφαδούρου πριν από τρία έτη και συνεχίζει την πορεία του, κάθε Σάββατο και Κυριακή –πια– στο θέατρο 104.
Η υπόθεση αφορά μια γυναίκα, που θα μπορούσε να είναι η κάθε γυναίκα, που γνωρίζει τον μέλλοντα σύζυγό της σε ένα αεροδρόμιο. Ο έντονος και παθιασμένος τους έρωτας τους οδηγεί σύντομα στο γάμο και σε μια κοινή πορεία. Τώρα πια έχουν το δικό τους σπίτι, χτίζουν καριέρες και κάνουν παιδιά... δηλαδή, ό,τι προβλέπεται να συμβεί σε δύο νέους ανθρώπους που αποφασίζουν να ζήσουν και να δημιουργήσουν μαζί. Κι όλα πηγαίνουν καλά, μέχρι που εκείνος αντιμετωπίζει εργασιακά προβλήματα ενώ, αντιθέτως, εκείνη επαγγελματική αναγνώριση. Τότε ανατρέπονται οι ισορροπίες, αλλάζουν τα δεδομένα και οδηγούνται σε έναν τρομακτικό εφιάλτη.
Εκείνος είναι ο άντρας που γνώρισε τη γυναίκα της ζωής του τυχαία, την ερωτεύθηκε και αποφάσισε να μοιραστεί τη ζωή του μαζί της, χωρίς να καταφέρει ποτέ να αποβάλει τα στερεότυπα, τα πατριαρχικά πρότυπα και άλλες τέτοιες κοινωνικές φόρμες σε ό,τι αφορά το φύλο του, κι εκείνη είναι μια σύγχρονη νέα γυναίκα που αναζητεί τον έρωτα, τον σύντροφο, τον άνθρωπό της εντέλει και γνωρίζοντας εκείνον θεωρεί πως αυτός είναι –τον βρήκε!– και είναι υπέροχος, ένας απίθανος εραστής –αρχικά–, ένας φοβερός άντρας μετά, στην πορεία ένας ιδανικός σύντροφος και πατέρας των παιδιών της. Και όλα δείχνουν πως κουμπώνουν τόσο όμορφα, πως οδηγούν στην ευτυχία που όλοι ονειρευόμαστε αλλά... Αυτό το «αλλά» πραγματεύεται το έργο του Kelly που μετάφρασε και σκηνοθέτησε υπέροχα η Άννα-Μαρία Στεφαδούρου και ερμήνευσε επί σκηνής η Δώρα Παρδάλη. Δεν γνωρίζω το πρωτότυπο κείμενο, όμως αυτό που παρακολούθησα είναι μια εξαίσια ματιά στην κοινωνία και τον άνθρωπο, με δομή, κλιμάκωση, ουσία κι ευαισθησία.
«Δεν θυμάμαι κάποια συγκεκριμένη στιγμή που άρχισε να ξεφεύγει το πράγμα μεταξύ μας –θυμάμαι ότι βρέθηκα σε αυτήν την κατάσταση ξαφνικά.»
Έχουμε μια γυναίκα, λοιπόν, να περιγράφει τη ζωή της σε μια κατάθεση ψυχής προς το απροσδιόριστο κοινό της, η οποία σημειολογικά απευθύνεται στον καθένα που αντιστοιχεί σε όλη την κοινωνία. Το κείμενο –και οι αναμνήσεις της– κλιμακώνεται σταδιακά από την απόλυτη χαλαρότητα των νεανικών χρόνων ως την ωριμότητα της μάνας-γυναίκας κι από την ανάλαφρη «ματιά» για τα «πράγματα», από μια μικρή κοπέλα που ψάχνει τα «πατήματά» της, ως την γνωριμία του απόλυτου, μεγαλειώδους έρωτα και την επαγγελματική της σταδιοδρομία... κι ακολούθως, από τη χαρωπή, χαλαρή πρώτη επαφή της με τον κόσμο ως την μέγιστη τραγωδία που της επιφυλάσσει το μέλλον. Πρόκειται για ένα κοινωνικό ψυχόδραμα με τραγικότητα, το οποίο όμως ξεκινά κωμικά κι ευχάριστα, σοβαρεύει κι αποκτά ειδικό βάρος σταδιακά μέχρι να κορυφωθεί. Και όσο προχωρά η διήγηση της ηρωίδας τόσο πιο δραματικό γίνεται.
Προφανώς, ο θεατής περνά από όλα τα στάδια αυτής της κλιμάκωσης μαζί με την πρωταγωνίστρια και πράγματι, θα γελάσετε, θα χαμογελάσετε, θα χαλαρώσετε μαζί της, θα προβληματιστείτε, θα συμπονέσετε, θα συγκινηθείτε κ.ο.κ. και όλα αυτά σε μια σειρά που θα προκύψει αβίαστα από τη ροή του λόγου και των σκηνών που περιγράφονται ενώ θα φτάσετε ως τη μεγαλύτερη οργή και τον πιο σκληρό πόνο. Η κάθε παράσταση είναι μια μικρή «ζωή» μέσα στην πραγματική ζωή που καλείσαι να τη βιώσεις για όσο διαρκέσει· σε αυτό το έργο είναι και κάτι ακόμα: μια ρεαλιστική αποτύπωση όλων των συναισθηματικών χρωματισμών –η κάθε ζωή, φανταστική ή αληθινή, περιέχει απ' όλα– μαζί με μπόλικο κοινωνικό σχολιασμό που ο συγγραφέας περνά με υποδόριο αλλά ξεκάθαρο τρόπο.
«Υπάρχει κάτι στους άντρες που τους ωθεί στη βία και η ανατροφή και η επίγνωση είναι τα αντίδοτα. Οι άνδρες χρειάζονται την αρρενωπότητα και οι γυναίκες τη θηλυκότητα. Αλλά υπάρχουν άνδρες εκεί έξω για τους οποίους η επιβεβαίωση του ανδρισμού τους συνεπάγεται την αδυναμία τους να χάσουν ή να λυγίσουν, παρά μόνο να σπάσουν ολοκληρωτικά. Εκείνος ήταν ένας από αυτούς τους άνδρες με μία ωρολογιακή βόμβα που περίμενε να εκραγεί μέσα του.»Απόσπασμα από συνέντευξη του Dennis Kelly στην εφημερίδα The Guardian.
«Το πραγματικό θέμα είναι η εξουσία» λέει κάποια στιγμή η ηρωίδα και, θυμηθείτε με, θα την θυμάστε εκείνη τη στιγμή. Θα μείνει εγχάρακτη πάνω σας γιατί θα είναι η κορύφωση όλων των προβληματισμών και σκέψεων που θα σας έχει εμφυσήσει το έργο κι ένα απόσταγμα κοινωνικής συνθήκης όπως θα το έχει «καλλιεργήσει» και αποδείξει ο συγγραφέας.
Άπαντα σε αυτή την παράσταση είναι χρήσιμα, έχουν λόγο και ειδική σημασία. Ό,τι ακούσετε και ό,τι δείτε. Κι αυτό είναι ένα στοιχείο που πάντα με γοητεύει προσωπικά. Να μην περισσεύει τίποτα, να μην «πολυλογεί» τίποτα, να μην πλεονάζει κάτι.
Το πόσο συμπόνεσα αυτή την τραγική μορφή, εκείνη τη γυναίκα, δεν λέγεται έτσι απλά με λέξεις. Ούτε η βαθιά συγκίνηση πριν την αυλαία. Παράλληλα όμως, το κείμενο, με έκανε να σκεφθώ το «βάρος» που έχει τοποθετήσει η κοινωνία στις πλάτες του άλλου φύλου, του άντρα, που τον «θέλει» δυνατό, προστάτη κι αρχηγό, θεμέλιο λίθο της οικογένειας, παρά τον 21ο αιώνα που όλοι βροντοφωνάζουμε πως διανύουμε και πόσο αφήνουμε πίσω τα στερεότυπα μπλα μπλα μπλα. Κι αυτός ο άντρας, πόσο «βαραίνει» το είναι του από το «φόρτωμα» αλλά –κυρίως αυτό– πόσο «αδειάζει» όταν, για κάποιο λόγο, χαθεί ή μειονεκτήσει η δύναμή του. Νομίζω πως αυτή η σκέψη μου, (επίσης) δομήθηκε υποδόρια από τον συγγραφέα, όταν, σε μια ανύποπτη στιγμή, ακούστηκε από την ηρωίδα η φράση ότι: αυτή είναι η μία μεριά, η δική μου.
Θα δείτε μια αισθαντική ερμηνεία από την κυρία Παρδάλη, με όλες τις συναισθηματικές αποχρώσεις όπως προείπα αλλά με συνοχή και ισορροπία. Χωρίς καμία υπερβολή (χάριν θεάματος). Με ρέοντα λόγο, χωρίς κοιλιά, χωρίς παύση, που μεταδίδει, περνώντας στο κοινό, όλες τις στιγμές της (χαρούμενες ή μη) ανάγλυφα. Με κέρδισαν τα σκηνικά που τα βρήκα λειτουργικά και ιδανικής αισθητικής για το συγκεκριμένο και φυσικά η όλη «ματιά» –μετάφραση και σκηνοθεσία– από την κυρία Στεφαδούρου.
Περισσότερο από όλα, θα δείτε ένα φρέσκο, μοντέρνο έργο, που αγγίζει ευαίσθητες χορδές και πραγματεύεται κοινωνικά ζητήματα που, δυστυχώς, εξακολουθούν να «επιβιώνουν» παρά την πρόοδο.
Μην το χάσετε!
Σημείωμα σκηνοθέτη:«Η οπτική της δικής μας παράστασης και η κύρια προτεραιότητά μας είναι να ειπωθεί αυτή η ιστορία, στην Ελλάδα, τώρα. Όλο αυτόν τον καιρό, που η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε κρίση, επιχειρήσεις, η μία μετά την άλλη, κλείνουν και οι άνδρες συχνά δεν μπορούν πια να προσφέρουν οικονομικά στο σπίτι και την οικογένεια. Σ' αυτές τις συνθήκες αμέτρητα ζευγάρια έρχονται αντιμέτωπα με μια σκληρή πραγματικότητα: αδυνατούν να διαχειριστούν αλλαγές στο ενδοοικογενειακό τους περιβάλλον, ειδικά όταν πρόκειται για αλλαγές στην εισοδηματική τους ισορροπία. Οι ρόλοι του αρσενικού και θηλυκού ορίζονται και εξυπηρετούνται, σχεδόν ασυνείδητα, από ετεροπροσδιορισμούς, παλαιικούς νόμους κι έναν συντηρητισμό, που κάποιοι θέλουν να πιστεύουν ότι έχει ξεπεραστεί. Όχι, στην ουσία του όμως. Συναισθηματικά ανώριμοι και θεμελιωδώς ανασφαλείς, φέρονται σαν «κορίτσια και αγόρια», με συνέπειες τέτοιες, που η παράβλεψή τους ισοδυναμεί με σιωπηρή συναίνεση σε έγκλημα.»Άννα-Μαρία Στεφαδούρου
Συνντελεστές:
Μετάφραση - Σκηνοθεσία: Άννα-Μαρία Στεφαδούρου
Σκηνικά: Ηλέκτρα Σταμπούλου
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας
Trailer: Έλενα Κώτση
Eπικοινωνία - Δημόσιες σχέσεις: Γιώτα Δημητριάδη
Παίζει η Δώρα Παρδάλη
Στο Θέατρο 104 (Black Box), Ευμολπιδών 41, Γκάζι, Αθήνα, 6951269828, 6936765333 κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 21:15
