Πώς σας ήρθε η ιδέα;
Βασίλης Μαστρογιάννης: Κατάγομαι από μία περιοχή (χωριά της Οίτης, Γοργοπόταμος κ.λπ.) όπου διαδραματίστηκαν τεράστιας σημασίας ιστορικά γεγονότα κυρίως την εποχή της Κατοχής αλλά και κατά τον Εμφύλιο. Η οικογένεια της μητέρας μου, όπως και η ίδια, ήταν από αυτές που συμμετείχαν ενεργά στην Αντίσταση (Γοργοπόταμος, Μάχη της Παύλιανης), αλλά και που υπέστησαν τις συνέπειες του Εμφυλίου εκείνη την περίοδο, αλλά και τα επόμενα χρόνια. Η ιδέα λοιπόν ήταν να καταγραφεί αυτή η ιστορία των αφανών «ηρώων» για τους οποίους η «μεγάλη ιστορία» ποτέ δεν αναφέρεται.
Πού γράψατε το βιβλίο σας;
Β.Μ.: Πολλά κομμάτια του βιβλίου τα έγραψα βλέποντας τα μέρη όπου διαδραματίστηκαν αυτά τα γεγονότα (Οίτη) αλλά ολοκληρώθηκε στην Αθήνα όπου διαμένω.
Πόσο χρόνο σας πήρε η συγγραφή;
Β.Μ.: Δύο με τρία χρόνια αλλά ολοκληρώθηκε την περίοδο της καραντίνας όπου είχα αρκετό χρόνο να επεξεργαστώ τις λεπτομέρειες.
Πώς θα χαρακτηρίζατε το βιβλίο σας με δυο λόγια;
Β.Μ.: Είναι κατά βάση ιστορικό μυθιστόρημα με λαογραφικά και κοινωνικοπολιτικά στοιχεία.
Θέλετε να μας δώσετε μια περιγραφή;
Β.Μ.: Μία νεαρή κοπέλα, που γεννήθηκε στον μεσοπόλεμο στο Κουμαρίτσι της Οίτης, μεγαλώνει με τις μνήμες του πατέρα της από την εξαετή συμμετοχή του στον πρώτο πόλεμο και τη Μικρασιατική εκστρατεία. Δυστυχώς παρόμοιες εικόνες θα ζήσει και η ίδια με τη συμμετοχή της στην ανατίναξη της γέφυρας Γοργοποτάμου, στη μάχη της Παύλιανης κι αλλού, αλλά θα υποστεί κατά τον Εμφύλιο διώξεις, εκτοπίσεις και τη φυλάκιση της μάνας της, εξαιτίας της συμμετοχής του αδελφού στο αντάρτικο κατά τον Εμφύλιο. Οι συνέπειες όμως αυτού του γεγονότος θα την κατατρέχουν για όλη της τη ζωή.
Τι αγαπήσατε περισσότερο σε αυτό το βιβλίο;
Β.Μ.: Το γεγονός ότι οι αφανείς ήρωες παίρνουν εδώ τον πρωταγωνιστικό ρόλο και μιλούν για τις δικές τους θυσίες για τη δική τους δύσκολη ζωή.
Ποιος είναι ο πιο αγαπημένος σας ήρωας και γιατί;
Β.Μ.: Φυσικά η μάνα, που υπήρξε αντιστασιακή, αγωνίστρια, «μάνα, πατέρας» και «αρσενικό» της εποχής για να στηρίξει την οικογένειά της.
Τι προσφέρει αυτό το βιβλίο στον αναγνώστη, βιβλιόφιλο ή βιβλιοφάγο;
Β.Μ.: Είναι μια διδακτική ιστορία για τα γεγονότα της αντίστασης και του Εμφυλίου, τις συνέπειες όσων βρέθηκαν στην πλευρά των ηττημένων, ανεξαρτήτως της ατομικής τους ευθύνης· είναι μια ιστορία για την ίδια τη ζωή, είναι μια ιστορία για τη γυναίκα, την αδελφή και τη μάνα, για τη θέση της στην κοινωνία και την οικογένεια. Διαβάζεται απνευστί, όπως έχουν καταμαρτυρήσει όσοι το διάβασαν, και ο αναγνώστης ταξιδεύει μέσα από τις εικόνες και τις παραστάσεις που περιγράφονται, ταυτιζόμενος με την πορεία της ηρωίδας.
Ποια είναι η μεγαλύτερη αγωνία σας;
Β.Μ.: Να μην ξαναζήσει η χώρα μας αυτές τις περιόδους της διχόνοιας.
Φοβάστε...
Β.Μ.: Φοβάμαι για την καταστροφή που έχουμε επιφέρει στο οικοσύστημα με την αλόγιστη χρήση των πόρων του πλανήτη και την μόλυνση του περιβάλλοντος, καθώς και για τον κόσμο (του υπερκαταναλωτισμού, του εγωισμού, του ατομισμού, της μοναξιάς, των φανατισμών, της έλλειψης παιδείας) που αφήνουμε στην επόμενη γενιά, στα παιδιά μας.
Αγαπάτε...
Β.Μ.: Αγαπάω τη ζωή με ό,τι αυτή περιλαμβάνει.
Ελπίζετε...
Β.Μ.: Ελπίζω ότι μπορεί όλα αυτά τα μηνύματα που μας έρχονται διαρκώς σε παγκόσμιο επίπεδο (κρίσεις, πανδημίες, συνέπειες κλιματικής αλλαγής, η φτώχεια και οι λιμοί στον τρίτο κόσμο κ.λπ.) να ληφθούν κάποια στιγμή υπόψη από τους παγκόσμιους ηγέτες και τους διεθνείς οργανισμούς, να δουν επιτέλους τι φταίει στο μοντέλο ανάπτυξης και (μη) ευημερίας των λαών και «να το πάρουν αλλιώς».
Θέλετε...
Β.Μ.: Να επικρατεί η λογική και η συνεννόηση σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στα μικρά καθημερινά μας και να επιστρέψουμε στις πολιτισμικές μας ρίζες μακριά από ιδεοληψίες και κάθε είδους φανατισμούς, με ελευθερία έκφρασης, πίστη στην έρευνα και την επιστήμη και πρόταγμα τη φύση, τον άνθρωπο και την κοινωνία
Ποιοι αναγνώστες θα λατρέψουν αυτό το βιβλίο;
Β.Μ.: Νομίζω ότι όλοι οι αναγνώστες μπορούν να βρουν σε αυτό το βιβλίο κάτι που τους ταιριάζει, που τους εκφράζει ή που έχουν ξανακούσει από διηγήσεις συγγενών και φίλων τους. Γενικά πιστεύω ότι είναι ένα βιβλίο που δεν θα δυσκολευτεί κάποιος να το αγαπήσει.
Γιατί πρέπει να το διαβάσουμε;
Β.Μ.: Για να διδαχτούμε από τα δεινά του παρελθόντος μας, αλλά και να απολαύσουμε μερικές ώρες μία –πιστεύω– ενδιαφέρουσα ιστορία.
Γιατί δεν πρέπει;
Β.Μ.: Μόνο αν δεν μας αρέσει η αλήθεια και δεν αντέχουμε τη συγκίνηση.
Πού/πώς μπορούμε να βρούμε το βιβλίο σας;
Β.Μ.: Διανέμεται από τις εκδόσεις Φίλντισι και τα κεντρικά βιβλιοπωλεία
Πού μπορούμε να βρούμε εσάς;
Β.Μ.: Στο vasmastrogiannis@gmail.com.
Ποιο χρώμα του ταιριάζει;
Β.Μ.: Το γήινο (καφεπράσινο).
Ποια μουσική;
Β.Μ.: Αυτή που υπάρχει στο cd το οποίο διανέμεται μαζί με το βιβλίο.
Ποιο άρωμα;
Β.Μ.: Το γιασεμί.
Ποιο συναίσθημα;
Β.Μ.: Συγκίνηση.
Αν δεν ήταν βιβλίο, τι θα μπορούσε να είναι;
Β.Μ.: Κινηματογραφική ταινία.
Αν δεν ήσασταν συγγραφέας τι θα μπορούσατε να είστε;
Β.Μ.: Η λέξη συγγραφέας είναι τεράστιος τίτλος τιμής και δεν ξέρω αν θα μπορούσα ποτέ να γίνω, γράφω απλά τις σκέψεις και τις εμπειρίες μου. Αυτό που νιώθω και με εκφράζει είναι ότι είμαι «ταξιδιώτης» και είμαι ο ίδιος άνθρωπος είτε τότε που δούλευα στην οικοδομή και σε μπαρ, είτε ως νομικός, είτε ως διδάσκων στο Πανεπιστήμιο, είτε ως μάνατζερ, είτε ως γραφιάς.
Ποιον συγγραφέα διαβάζετε ανελλιπώς;
Β.Μ.: Διαβάζω αρκετά αλλά όχι όσο ήθελα, κλασικούς ( Αριστοτέλη, Επίκουρο, Σοφοκλή, Αισχύλο κ.α.) Βάρναλη, Λουντέμη, Καζαντζάκη, Αυδίκο, αλλά στον τρόπο σκέψης και ζωής με έχει επηρεάσει αρκετά ο καθηγητής (και ποιητής) Γιάννης Πανούσης.
Σας έχει επηρεάσει άλλος συγγραφέας στον τρόπο που γράφετε ή σκέφτεστε ή ζείτε; Ποιος/ποιο βιβλίο;
Β.Μ.: Όπως προανέφερα ο Γιάννης Πανούσης.
Οι ήρωές σας μπορούν να σας κατευθύνουν ή εσείς και μόνο ορίζετε την συνέχεια και τις τύχες τους;
Β.Μ.: Οι ήρωες είναι υπαρκτοί και έχουν κάνει μία διαδρομή. Από αυτή τη διαδρομή επιλέγω αναφορές, στάσεις και παραδείγματα ή αφηγήσεις που ταιριάζουν στην ιστορία ή το αφήγημα που θα ήθελα να καταγραφεί. Η αρχή και το τέλος είναι έτσι κι αλλιώς προδιαγεγραμμένο για όλους. Σημασία έχει τι μηνύματα έχεις να μεταφέρεις για τη διαδρομή. Εγώ επιλέγω πάντα την αισιόδοξη πλευρά των πραγμάτων.
Τι χρειάζεται κάποιος για να γράψει; Φαντασία ή εμπειρία;
Β.Μ.: Και τα δύο αλλά κυρίως γνώση, διάθεση και ανάγκη να αποτυπώσει σε χαρτί κομμάτια της ψυχής του.
Τι καθορίζει την επιτυχία σε ένα βιβλίο;
Β.Μ.: Πιστεύω γενικά οι αλήθειες του, αλλά αν θεωρήσουμε ως επιτυχία τον αριθμό των αντιτύπων που θα διατεθούν αυτό εξαρτάται από το πόσο γνωστός είναι (και μάλιστα για άλλους λόγους: συμμετοχή σε ριάλιτι, σε πρωινομεσημεριανά προγράμματα κ.λπ.) ο «συγγραφέας».
Τι την αποτυχία;
Β.Μ.: Το ψεύτικο. (για τις πωλήσεις αναλόγως προς τα προαναφερόμενα)
Η βιβλιοφαγία είναι/μπορεί να γίνει κατάχρηση;
Β.Μ.: Ένα βιβλίο ποτέ δεν μπορεί να είναι κατάχρηση, στα πλαίσια της ζωής όμως και του μέτρου όπως σε όλα τα πράγματα.
Ποιον τίτλο βάζετε στο βιβλίο της ζωής σας;
Β.Μ.: ΑΝΥΠΟΤΑΚΤΟΣ.
Ο Βασίλης Μαστρογιάννης απάντησε το ερωτηματολόγιο Ριντ Φερστ για το βιβλίο του, Ανυπότακτη ψυχή, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Φίλντισι. Στην περίληψη διαβάζουμε:
Η ιστορία αυτή αναφέρεται σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα και τα πρόσωπα είναι υπαρκτά. Υπάρχει βέβαια μία μικρή παραλλαγή των ονομάτων και των τοπωνυμιών αλλά οι γνωρίζοντες δεν θα δυσκολευτούν στην αντιστοίχιση. Επίσης, είναι μια ανθρώπινη ιστορία που έχει πάθος, απογοήτευση, ενοχές, τραγικότητα, ελπίδα.
Η σύνθλιψη παντός είδους δικαιώματος στην ελευθερία, στη ζωή, ακόμη και στον έρωτα την περίοδο της Κατοχής, αλλά περισσότερο στην περίοδο του Εμφυλίου πολέμου, αποτελεί μια πραγματικότητα τραγική για την ηρωίδα, αφού κι αυτός ο έρωτας, ακόμα κι αν γεννιόταν, θα έπεφτε θύμα της αδυσώπητης και σκληρής πραγματικότητας.
Τις εμπειρίες της η Βάνα, έτσι λέγεται η ηρωίδα, τις μετέτρεπε συχνά σε λόγο, τις ένιωθε, τις ζούσε, ήταν ζωντανές μέσα της, μέχρι την τελευταία στιγμή, τις συζήταγε με τις ξαδέλφες της και τις κουμπάρες της στο αχνό φως του μικρού δωματίου, δίπλα στο τζάκι. Εκεί μοιράστηκε αυτά τα θραύσματα μνήμης και με τον μικρό γιο της, που όλο ρώταγε να μάθει, όλο είχε απορίες.
Οι απόντες όπως λένε δεν γράφουν ιστορία. Η Βάνα ήταν παρούσα. Παρούσα, όταν την χρειάστηκε η Πατρίδα κατά τη γερμανική κατοχή, στον Γοργοπόταμο, στην Παύλιανη κι αλλού. Παρούσα κυρίως, όταν τη χρειάστηκε η οικογένεια κατά την περίοδο των φυλακίσεων και των εκτοπίσεων. Η μάνα, ο αδελφός, ο πατέρας, η τοπική κοινωνία. Παρούσα, όταν θυσίασε την προσωπική της ζωή για το καλό των άλλων.
Στο βιβλίο περιέχεται CD.
Συντελεστές:
Μουσική: Στέφανος Καρδιόλακας
Μελοποίηση πάνω σε στιχουργήματα του Βασίλη Μαστρογιάννη
Τραγουδά η Βάλια για τη γιαγιά της Βάια (Βάνα).
Περιεχόμενα:
1ο μέρος
1. ΑΝΥΠΟΤΑΚΤΗ ΨΥΧΗ | Απόδοση: Βάλια, η εγγονή της Βάνας (Βάια)
2. ΥΒΡΙΣ | Διαβάζει ο Γρηγόρης Βαλτινός | Παίζουν οι μουσικοί της Λαϊκής Ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης»
3. ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ | Διαβάζει η Μάνια Παπαδημητρίου
2ο μέρος
4. Ζωή
5. Άκου τη βροχή
6. Μικρά πλακόστρωτα
7. Το δάκρυ
Ο Βασίλης Μαστρογιάννης γεννήθηκε στο Κουμαρίτσι Φθιώτιδας και διέμεινε διαδοχικά μέχρι την ενηλικίωσή του σε Γοργοπόταμο, Λαμία και Ν. Κρίκελλο. Σήμερα, ζει στην Αθήνα. Εργάστηκε στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, (ΕΛ.ΑΣ.) σε διάφορες περιοχές της Επικράτειας και στην Αθήνα και διετέλεσε Διευθυντής του Π. Γ. του Αν. Υπουργού Προστασίας του Πολίτη Γιάννη Πανούση. Είναι Πτυχιούχος Νομικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου. Κατέχει Μεταπτυχιακό και Διδακτορικό Δίπλωμα στο Δημόσιο Δίκαιο. Από το 2017 διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και τα τελευταία 15 χρόνια στην Αστυνομική Ακαδημία. Διετέλεσε για τρία χρόνια Επικεφαλής του Συντονιστικού Κέντρου για την Εποπτεία της Αγοράς και την Αντιμετώπιση Παραεμπορίου του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης. Συμμετείχε (2018) στην Επιστημονική «Επιτροπή Πανούση» για την Ίδρυση Πανεπιστημίου Στερεάς. Έχει γράψει επιστημονικά άρθρα σε Ελληνικά περιοδικά, όπως την «Επιθεώρηση Δημοσίου Δικαίου» και τον «Συνήγορο», σχετικά με την Τοπική Αστυνόμευση, τις Μεταρρυθμίσεις στη Δημόσια Διοίκηση, το Παραεμπόριο κ.α. Αρθρογραφεί σε ειδησεογραφικές έγκριτες ιστοσελίδες και σε εφημερίδες. Είναι παντρεμένος με την Αλεξάνδρα Παπαθωμά και έχουν μία κόρη, τη Βάλια. Άλλα έργα του ιδίου: «Δημοτική Αστυνόμευση» (2019), «Το ποτάμι της σιωπής» (μυθιστόρημα, 2018), «Με περίσκεψη» (2020).
