koukidaki: Άγνωστοι στο τρένο

Η νουβέλα τής Patricia Highsmith (εξαιρετική σκιαγράφος αμοραλιστικών χαρακτήρων που συναντάμε και εδώ αλλά και στα επόμενα μυθιστορήματά της και μελετήτρια των ανωμαλιών του νου), Strangers on a train, έγινε ταινία από τον A. Hitchcock (μπορείτε να τη βρείτε στο διαδίκτυο οι λάτρεις του είδους ή του σκηνοθέτη, αν και οφείλω να σας πω ότι ο μετρ του θρίλερ έχει προτιμήσει μια λιγότερο «κοφτερή» προσέγγιση στρογγυλεύοντας τα πιο κοινωνικά «πικάντικα» σημεία) και θεατρικό έργο από τον Craig Warner. Πρόκειται για ένα αστυνομικό ψυχολογικό θρίλερ, που, αυτή την εποχή, μπορείτε να δείτε στο θέατρο Αγγέλων Βήμα –ενταγμένο στη θεματική ενότητα «Η εποχή της αθωότητας»– σε σκηνοθεσία Ανδρονίκης Αβδελιώτη.

Η υπόθεση θα μπορούσε να «χωρέσει» στη φράση: δύο άντρες γνωρίζονται στο κουπέ ενός τρένου. Αλλά αυτό από μόνο του δεν θα ήταν τόσο ιντριγκαδόρικο. Αν όμως μάθετε πως την ευτυχία του πρώτου θολώνει η τέως σύζυγός του και τη ζωή του δεύτερου δυναστεύει ο πλούσιος πατέρας του και πως πριν ολοκληρωθεί το ταξίδι ο Μπρούνο θα προτείνει στον Γκάι να ανταλλάξουν φόνους, ε, τότε είναι βέβαιο ότι έχουμε κεντρίσει το ενδιαφέρον σας.

Αυτά συμβαίνουν και επί σκηνής. Φυσικά, όλα τα ανωτέρω είναι μόνο η αρχή. Η συνέχεια και οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές, όλοι οι χαρακτήρες –όχι μόνο οι δύο άντρες του τρένου– έχουν τα δικά τους «δαιμόνια» να πολεμήσουν και καθένας έναν στόχο ή μια επιθυμία που αγωνιά να πραγματοποιήσει/-θεί.

«Τι θα έλεγες αν ανταλλάσσαμε φόνους; Εγώ θα σκοτώσω για σένα κι εσύ για μένα. Έτσι κανείς δεν θα μας υποπτευθεί. Γιατί εμείς οι δυο είμαστε άγνωστοι!»

Αν δούμε το έργο ως ψυχολογικό θρίλερ οφείλουμε να «σταθούμε» στις ηθικές αναστολές και την ψυχολογική βία. Αν το εξετάσουμε ως αστυνομικό δράμα τότε θα επικεντρωθούμε στις έρευνες των εγκλημάτων (και επίτηδες γράφω εγκλήματα και όχι φόνους). Όπως και να το δει όμως κανείς, πρόκειται για εξαίσιο ψυχογραφικό δείγμα πλοκής, με νουάρ αισθητική εποχής (που αναδεικνύεται ξεκάθαρα στην παράσταση μέσα από την ασπρόμαυρη ατμόσφαιρά της και τα κατάλληλα σκηνικά αντικείμενα και κοστούμια) και ραγδαίες εξελίξεις που επαναπροσδιορίζουν όλες τις συνθήκες/σχέσεις ξανά και ξανά.

Κι αν θέλετε να το μελετήσετε περαιτέρω, προσέξτε τη σχέση των ηρώων με τα άλλα πρόσωπα της ζωής τους, αναλύστε τις προσωπικότητες αυτών (σύζυγος-ερωμένη στη μία, μητέρα και πατέρας στην άλλη περίπτωση) και θα ανακαλύψετε πολύ σημαντικά ψυχολογικά ευρήματα, εξίσου επιδραστικά.

Στο τέλος, θα ξέρετε πώς ορίστηκε το «παιχνίδι» και πως τελικά, παρά τα σχέδια που κάνουμε οι άνθρωποι ή τις προθέσεις μας, δεν είναι όλα τόσο μεθοδευμένα από εμάς, η μοίρα (ή όπως αλλιώς θέλετε πείτε το) έχει επίσης λόγο, όπως και το συναίσθημα από το οποίο δεν μπορούμε να αποστασιοποιηθούμε σε πληθώρα περιπτώσεων.

Θα δείτε μια ιδανική σκηνοθετική ματιά, που με γοήτευσε σε πολλά σημεία –ακόμα θυμάμαι τί εντύπωση μου έκανε εκείνο το rewind– και με κέρδισε σε όλα. Θα δείτε έναν καλοδουλεμένο θίασο να αναδεικνύει όλες τις σκηνές της ιστορίας με επάξιες ερμηνείες. Θα «ζήσετε» για λίγο σε μια προγενέστερη δεκαετία, καθώς η εποχή κυριαρχεί παντού, και θα γεννήσετε διάφορα ερωτήματα σχετικά με την ανθρώπινη φύση, την επίδραση και τη σύνδεσή της με τον περίγυρο και την οικογένεια.