koukidaki: Το υφάδι της προσμονής

Όταν μια αληθινή ιστορία ξεδιπλώνεται στις σελίδες μιας μυθογραφίας, οι λέξεις αποκτούν βάρος και η ανάγνωση μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι και Το υφάδι της προσμονής της Ζωγραφιάς Τσαβέα (σας θυμίζω ενδεικτικά το Όταν το φεγγάρι έκλεισε τα μάτια και το Λουλούδι της ψυχής μου), που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Έξη.

Από τον πρόλογο μαθαίνουμε ότι η διήγηση της συγγραφέως αφορά μια αληθινή ιστορία, που ξεκινάει από το Χαλέπι της Συρίας το 1874 ή από την Κωνσταντινούπολη του ίδιου έτους (;) ή μήπως από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1880... ας πούμε από τον 19ο αιώνα κι από διάφορα σημεία του χάρτη και φτάνει ως τις μέρες μας, σε μια απρόοπτη συνάντηση δύο γυναικών, όπως τη σκάρωσε η μοίρα, το 2016.

Πολλά τα έτη που καλύπτει η αφήγηση, πολλά και τα πρόσωπα, οι ιστορίες τους, και όχι μόνο. Πρέπει να «υπολογίσουμε» και τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις, τους πολέμους και τις κατά τόπους ιδιαίτερες συνθήκες... ώστε, τελικά, όλα αυτά μαζί να μας δώσουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο ζουν οι πρωταγωνιστές και εξελίσσονται. Καταλαβαίνει εύκολα κανείς ότι πρόκειται για μυθιστόρημα εποχής –τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του– και ότι θα συναντήσει κουλτούρες από διάφορα μέρη του κόσμου.

Και πράγματι, γλαφυρές εικόνες κοινωνικής ζωής, καθημερινότητας και συνήθειες γοητεύουν τον αναγνώστη ενώ η γραφή παραμένει ανάλαφρη όσο περισσότερο μπορεί –δε βαραίνει συναισθηματικά, παρά μόνο στα σημεία των κορυφώσεων όπου επιβάλλεται να δραματοποιηθεί– και ενδυναμώνεται με καλόγουστες στιγμές χιούμορ, όταν και όσο πρέπει.

Με μια φράση, πρόκειται για μια σαγηνευτική διαδρομή ζωής για διάφορους χαρακτήρες, που έχουν ως κοινή τους συνισταμένη το χαρακτηριστικό πως συνδέονται με δεσμούς αίματος ή επειδή σχετίζονται με την ίδια οικογένεια (ως εραστές, φίλοι κ.λπ.). Η σαγηνευτική αυτή διαδρομή, υπό την πένα της κυρίας Τσαβέα, περιέχει διδαχές και κατασταλάγματα ζωής, από εκείνα που μας αρέσει να βρίσκουμε στις σελίδες των μυθογραφημάτων και που αφήνουν μια όμορφη επίγευση μαζί με την πολύτιμη σοφία τους.

Οι γνώσεις και η εμπειρία... [...] ...αξίζουν πολλά καντάρια χρυσάφι.

Η αλήθεια είναι μία και μοναδική, η θέση και η γωνία που εσύ θα επιλέξεις να την κοιτάξεις, είναι αυτή που κάνει τη διαφορά. [...] ...μία είναι η θέση η σωστή, γιατί μόνο κατάματα κοιτιέται η αλήθεια.

Να περιμένετε ωραίες σκηνές και συγκίνηση. Να περιμένετε όμορφους χαρακτήρες, με αξία/-ες κι ενσυναίσθηση. Να περιμένετε και πολλή αγάπη.

Θα συναντήσετε και μια εσάνς μεταφυσικού, ένα στοιχείο πέρα της ανθρώπινης διάστασης, μια υπερφυσική οντότητα που θα παίξει καθοριστικό ρόλο και θα σας γοητεύσει. Θα συναντήσετε και πολλούς πρωταγωνιστές. Το υφάδι της προσμονής δεν είναι μια ιστορία για έναν ή δύο –αν και θα μπορούσε. Υπάρχουν πολλές ιστορίες, εξίσου σημαντικές, και διάφορα πρόσωπα από διαφορετικές εποχές όπου θα επικεντρωθεί το ενδιαφέρον μας.

Η κυρία Τσαβέα θα μπορούσε να γράψει τουλάχιστον δύο μυθιστορήματα με αυτό το «υλικό» ή να δομήσει μια διλογία, ή και τριλογία ακόμα. Όμως μας προσφέρει ένα μοναδικό ταξίδι στον χρόνο και σε τόπους, μακρινούς ή κοντινούς, συστήνοντάς μας τους ήρωές της έναν προς έναν, χωρίς να αφήνει κάποιον παραγκωνισμένο, χωρίς να αδικήσει ή «ξεχάσει» κανέναν. Μια ολοκληρωμένη «εικόνα», μέσα στην οποία δεν θα αφήσει ούτε μια «γωνιά» αφώτιστη, που θα έχει μια κατάληξη για κάθε έναν.

Αξιοσημείωτη είναι η αναφορά στο ανικανοποίητο, στο απωθημένο (;), το οποίο στην περίπτωσή μας αφορά μια αγάπη. Την πρώτη φορά θα γράψει: Μα δεν γίνεται σε τούτη τη ζωή να τα έχουμε όλα. Πάντα κάτι ανικανοποίητο θα μας τυραννάει. Και μετά από αρκετές σελίδες: Η δύναμη που έχει το ανικανοποίητο δεν έχει αρχή μήτε τέλος. Μα, αργότερα, θα καταλάβουμε πολύ καλά το μέγεθος, όπως και τις επιπτώσεις, στην ψυχή κυρίως του ανθρώπου εκείνου που ζει έχοντας «εκκρεμότητες» τέτοιας υφής. Και τότε θα γράψει: Ό,τι λαχταράς και δεν το βιώσεις, θεριεύει μέσα σου και παίρνει διαστάσεις ανεξέλεγκτες.

Για τούτη την αγάπη όμως, μα και για όλες τις άλλες που διαφεντεύουν τις αράδες, θα σας τα πει η ίδια στο βιβλίο της. Αυτό που θα μπορούσα να πω εγώ σχετίζεται με τη γλυκύτητα που θα βρείτε, το πόσο όμορφο είναι αυτό το σύγγραμμα, πόσο συναισθηματικό κι ανθρώπινο. Επίσης, σε σχέση με την προσμονή του τίτλου, ότι θα συναντήσετε πάνω από ένα πρόσωπο που πρέπει σε κάποια περίοδο της ζωής του να περιμένει κάνοντας υπομονή –να και επιμονή μαζί–, δηλαδή οι προσμονές είναι πολλές, αφορούν διάφορα πρόσωπα (κατά καιρούς, όλο και κάποιος πρέπει να περιμένει να έρθει η ώρα) και ποικίλες καταστάσεις ενώ υπάρχουν και οι πιο ιδιαίτερες ανάμεσά τους (όπως η περίπτωση του Μοσά και της Ελένης, για όσους γνωρίζουν την ιστορία).

Ευκαιρία για ταξίδι στον χρόνο, στους πολιτισμούς και τις κουλτούρες, στα ανθρώπινα πάθη που είναι διαχρονικά και δεν γνωρίζουν σύνορα, χώρες και μέρη... Ευκαιρία να γνωρίσετε τον μεγάλο έρωτα, σε περισσότερες από μία περιπτώσεις, να αφεθείτε σε ό,τι καλό ή κακό θέλησε η μοίρα για τους χαρακτήρες.