«Γυναίκες που υποφέρουν… Γυναίκες που σιωπούν.»
Μόλις πήρα στα χέρια μου το βιβλίο Ένοχες σιωπές, της Γλυκερίας Κακούρη από τις εκδόσεις Ανάτυπο, διάβασα στο οπισθόφυλλο αυτή τη πρόταση. Με όσα συμβαίνουν αυτή την περίοδο σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία, με τάραξε λίγο.
Η συγγραφέας μάς ταξιδεύει σε ένα χωριό, πολύ όμορφο, με γραφικά σοκάκια και μια πλατεία με έναν πλάτανο να χαρίζει τη σκιά του σε όλους όσους κάθονται εκεί στο καφενεδάκι. Βρίσκεται κάπου στην Πελοπόννησο, περικυκλωμένο από βουνά. Αυτό και μόνο, ατμοσφαιρικά, με έκανε να νιώσω λίγο ασφυκτικά.
Η ζωή εκεί είναι γενικά όπως λίγο πολύ τη φανταζόμαστε όλοι στην επαρχία. Οι άντρες απασχολούνται με τα ζώα, τα κτήματα κτλ. Οι γυναίκες ασχολούνται με το σπίτι και τη φροντίδα της οικογένειας. Αυτή είναι η γενική εικόνα. Δυστυχώς, στην ιστορία αυτή, δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα.
Η νοοτροπία των κατοίκων, κατά τη δική μου άποψη, είναι απλά τραγική. Η σχέση μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας είναι καθαρά σχέση χειριστική. Οι άντρες, αναθρεμμένοι από πατεράδες που και εκείνοι μεγάλωσαν με τον ίδιο τρόπο, παντρεύονται μια γυναίκα η οποία απαγορεύεται να έχει οποιοδήποτε δικαίωμα στη ζωή της, στα θέλω της, στις επιθυμίες της και φυσικά απαγορεύεται να ονειρεύεται μια ελεύθερη ζωή. Είναι υποχρεωμένη να φροντίζει να είναι ικανοποιημένες από όλες του οι επιθυμίες, να φροντίζει το σπίτι να είναι στην εντέλεια, τα παιδιά τακτοποιημένα και να μην ακούγεται κιχ για να μην ενοχληθεί που είναι κουρασμένος από τη δουλειά και να είναι πάντα περιποιημένη και χαμογελαστή στις κοινωνικές υποχρεώσεις για να μην «τους πιάνει στο στόμα τους» το χωριό και αμαυρωθεί το όνομά του. Λίγο να ξεφύγει από αυτά, λίγο να αντιδράσει, ένα «μα…» να της φύγει από το στόμα, το χέρι του θα αφήσει πάνω της σημάδια για να τη συνετίσει.
Στην ιστορία αυτή, παρακολουθούμε την Αντιγόνη που είναι φιλόλογος και διορίζεται στο Γυμνάσιο του χωριού αυτού. Με την άφιξή της ταράζει τη ζωή των κατοίκων και προκαλεί πανικό χωρίς να το θέλει. Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη, κουβαλώντας μια άλλη κουλτούρα και νοοτροπία στον τρόπο ζωής αλλά και τον τρόπο διδασκαλίας και προσέγγισης των μαθητών που αναλαμβάνει, σοκάρεται από την ενδοοικογενειακή βία που βλέπει ότι υπάρχει στο χωριό σαν άγραφος νόμος, ξεσηκώνει πάθη κρυμμένα, ξυπνάει επιθυμίες και με την επιρροή που ασκεί στις καταπιεσμένες γυναίκες αυτού του χωριού, τις κάνει να σκεφτούν ότι μπορούν να καταφέρουν όσα έχουν ονειρευτεί.
Εκεί γνωρίζει την Άννα, η οποία είναι έγκυος και υπομένει σωματική βία από τον σύζυγό της. Γνωρίζει επίσης τη Φανή, η οποία επειδή νιώθει ότι είναι «φυλακισμένη» στο γάμο της, βρίσκει έναν ανορθόδοξο τρόπο για να νιώσει ελεύθερη. Τέλος, γνωρίζει και τη Λίτσα η οποία δέχεται χειριστική συμπεριφορά από τον σύζυγό της και καταπνίγει την αγάπη της για μάθηση και σπουδές. Σε ένα μικρό μπαούλο κρύβει τα αγαπημένα της βιβλία και τετράδια και εκεί βρίσκει παρηγοριά κάθε φορά που ο σύζυγος της φέρεται απαίσια.
Η Αντιγόνη λειτουργεί ως καταλύτης και οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές.
Και δεν φτάνουν μόνο αυτά που γίνονται πίσω από κάθε κλειστή πόρτα, γίνεται και ένας φόνος!
Η Γλυκερία Κακούρη ψαχουλεύει όλους τους χαρακτήρες. Τους αναλύει και μας παρουσιάζει το πόσο ευαίσθητοι είναι, πόσο αβοήθητοι και πόσο εύκολα καταπατιέται η αξιοπρέπεια του ατόμου.
Η συνοδευτική εικόνα είναι φωτογραφία της γράφουσας.
