Τι σας ώθησε να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Νέλλα Συναδινού: Το ενδιαφέρον μου για τη χρονική πορεία της γυναίκας που, στις στροφές των κοινωνικών μετασχηματισμών του 20ού αιώνα, σταδιακά δυνάμωσε τον ρόλο της.
Η αγάπη μου για την Ιστορία, που αλληλεπιδρά και παρεισφρέει στην καθημερινότητα των απλών ανθρώπων.
Η αγάπη μου για το παρελθόν, όχι ως απατηλή εξιδανίκευση νοσταλγίας, αλλά ως πηγή γνώσης και τροφής για το παρόν.
Αν θα έπρεπε να το περιγράψετε με μία μόνο λέξη, ποια θα ήταν αυτή;
Τι θα συμβουλεύατε εκείνον που επρόκειτο να το διαβάσει;
Ν.Σ.: Παρά την αυτοτέλεια κάθε νουβέλας, να διαβάσει από την αρχή ως το τέλος, ώστε να διαισθανθεί τη μεταξύ τους ρέουσα συνάφεια.
Παρά την αφηγηματική λιτότητα, να διαβάσει με συγκέντρωση, γιατί τα κείμενα είναι πυκνά και εξυπηρετούν πολλαπλούς στόχους.
Να αφουγκραστεί τις λαλιές, τις γλωσσικές εναλλαγές και διαβαθμίσεις, που εναρμονίζονται με το χωρο-χρονικό περιβάλλον.
Να παραστήσει εικονικά τις ηρωίδες, σαν ψυχές ζώσες.
Αν το βιβλίο σας ήταν/γινόταν ένα κανονικό ταξίδι κάπου στον κόσμο, πού θα πηγαίναμε και πόσες μέρες θα κρατούσε;
Ν.Σ.: Θα φανταζόμουν μια μακρά περιήγηση στην Ευρώπη, διάρκειας μηνών, όπου γνωρίζοντας σε βάθος τους λαούς, ο ταξιδιώτης θα προσπέλαζε την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του καθενός.
Καθώς η πορεία της γυναίκας χαράζεται στη γηραιά ήπειρο και στο παράγωγό της, Αμερική, και καθώς οι νουβέλες έχουν ως σκηνικό κυρίως το άστυ, οι εξωτικοί τόποι δε συνάδουν.
Κλείστε τη μίνι συνέντευξη με μία φράση/παράγραφο από το βιβλίο.
Ν.Σ.:
«Ευτυχισμένος ο 21ος αιώνας των μοναχικών γυναικών, που είναι δυνατές, έξυπνες, επιτυχημένες κι όμορφες!»
(Από το κλείσιμο, εν δυνάμει ευοίωνο και δυσοίωνο)
Ήταν μια μικρή συνέντευξη μεγάλων βιβλιοταξιδιών όπου η Νέλλα Συναδινού μιλάει για τη συλλογή διηγημάτων της, «Με μποτίνια, με γοβάκια και σπορτέξ», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Φίλντισι. Αντί περίληψης:
Δεκαετία 1900
Στην κόψη της Πρωτοχρονιάς του 1900, αποδίδεται το πανόραμα των αρχών του αιώνα. Κεντρική μορφή είναι η Ανθή, μέσης ηλικίας, αστή και μεταφράστρια στην Εφημερίδα των Κυριών της Καλλιρρόης Παρρέν. Η θέση της γυναίκας στη χαραυγή του αιώνα δηλοποιείται. Οι ιδέες που περιρρέουν την εποχή, πολιτικές, εθνικές, ανακύπτουν. Η "Μεγάλη Ιδέα" προοιωνίζεται τα γεγονότα των επόμενων δεκαετιών.
Πλάι στο συλλογικό ξετυλίγεται το προσωπικό, στη μορφή του ιδανικού άντρα που σταδιακά αποκαθηλώνεται.
Δεκαετία 1910
Παραμονές των Βαλκανικών πολέμων, μία ιστορία σε δύο σκηνικά. Από τα Μανιάτικα της Αγια-Σοφιάς, ίσα με την Καστέλα με τα αρχοντικά, η Μορφούλα περιφέρει ένα βασανιστικό μυστικό. Είναι υπηρέτρια και μάνα ενός μικρού αγοριού, που πασχίζει να προστατέψει από τους δαίμονες του παρελθόντος. 1912, η Ελλάδα αναπετά και διπλασιάζεται. Τα ιστορικά γεγονότα συνυφαίνονται με τη ζωή της ηρωίδας.
Δεκαετία 1920
Μέσα από την τραγωδία της Πόντιας Τσοφούλας, αναδύεται η τραγωδία του μικρασιατικού Ελληνισμού. Της ανακύπτουν ποντιακές φράσεις στον νου, ενώ η μνήμη της έχει φραγή λόγω κλονισμού. Από τον Πόντο στην Κωνσταντινούπολη σε αιχμαλωσία, και βαθύτερα στα Βούρλα του Πειραιά σε πορνεία, ένα αδιάκοπο βούλιαγμα. Ερώτημα γεννιέται αν θα καταφέρει να βγει στην επιφάνεια, την ώρα που η ελληνική Μικρά Ασία αφανίζεται οριστικά. Ένα αφιέρωμα τιμής στον μικρασιατικό Ελληνισμό μέσα από τα παθήματα μιας γυναίκας.
Δεκαετία 1930
Μεσοπόλεμος επί Μεταξά. Η Νίνα, Λεβαντίνα καλλιτέχνιδα της Κωνσταντινούπολης, καταφτάνει στον Πειραιά για επιθεωρησιακά νούμερα. Είναι ώριμης ηλικίας, μα τέρπει με το μπρίο της. Έχει παλιούς λογαριασμούς με έναν Ελλαδίτη, κάποτε εγκατεστημένο στην Πόλη. Αναπολεί τις κοσμοπολίτικες μέρες Κωνσταντινούπολης πριν από την ανακήρυξη της "Τουρκικής Δημοκρατίας" του Κεμάλ. Στην Ελλάδα θα έρθει αντιμέτωπη με μιαν ανείπωτη αποκάλυψη.
Δεκαετία 1940
Η Πότω γεννήθηκε στη Στεμνίτσα, έζησε στην Αμερική και στην Αθήνα, και πάλι με την Κατοχή στη Στεμνίτσα καταφεύγει. Ζητούμενό της να αποφύγει τον συγχρωτισμό με τους Γερμανούς, μα πάλι ενώπιά τους βρίσκεται. Μέλημά της να συντρέχει τους ανθρώπους στη δίνη της ναζιστικής απανθρωπιάς. Από τον γάμο της έχει σχηματίσει μιαν ιδιότυπη άποψη για τον έρωτα. Καίριο ρόλο για το χωριό θα παίξει ο παππάς του, που εξαιτίας του θα μεταστρέψει αλήθειες της.
Δεκαετία 1950
Ο εμφύλιος έχει λήξει, αλλά η βαριά του σκιά διχάζει τους Έλληνες. Ανυποχώρητοι μάρτυρες της ιδεολογίας σαπίζουν ακόμη στις φυλακές. Παράλληλα βαδίζει μια Ελλάδα που θέλει να αναγεννηθεί. Αυτή η Ελλάδα κινείται στον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στους αδιάλλακτους κομμουνιστές και στα καθάρματα, δωσίλογους και μαυραγορίτες της Κατοχής. Η Ελπίδα, παγιδευμένη στον κόσμο των μαρτύρων, κάνει έξοδο να δραπετεύσει τον ενδιάμεσο χώρο της ζωής.
Δεκαετία 1960
Η Ελλάδα αναπνέει σε τροχιά αναγέννησης, ανάπτυξη διαφαίνεται, ελπίδες αναπτερώνονται. Οι επαρχιώτες μετοικίζουν στα αστικά κέντρα, η ζωή εκσυγχρονίζεται. Απόκριες 1963 και στα Ταμπούρια του Πειραιά οι γείτονες ξεδίνουν με παλμό ευθυμίας. Η Μαριάννα ζει με την οικογένειά της σε ένα μακρινάρι με αυλή, που συστεγάζει ενοίκους. Ονειρεύεται ένα σπίτι δικό της, μια καλύτερη ζωή και ένα χαμόγελο που να εδράζεται στα μάτια του άντρα της.
Δεκαετία 1970
Στον καλπασμό του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος, μια φοιτήτρια, η Μέλα, συμμετέχει στη θρυλική κατάληψη της Νομικής. Δεν είναι μέλος αντιστασιακής οργάνωσης, απλώς ενεργεί με την επιταγή της παρόρμησής της. Στη "Νομική" θα ανταμώσει τυχαία το πρώην αγόρι της. Όσα ακολουθούν στη διάρκεια της εξέγερσης και της σύλληψής της αργότερα, και όσα ανακαλεί από παλιότερα, θα της δείξουν πως έχει δυσανεξία να της στερούν τον αέρα που αναπνέει.
Δεκαετία 1980
Η Χριστίνα ανήκει στη γενιά της μεταπολίτευσης. Δεν πρόφτασε τα αληθινά γεγονότα της Νομικής και του Πολυτεχνείου. Τώρα ζει την κομματικοποίηση των φοιτητικών παρατάξεων και την επίπλαστη επανάσταση με τις υψωμένες γροθιές στις επετείους. Ύστερα από μια γιορτή σε νησί, καλοκαίρι, ομάδες νεολαίων καταφεύγουν σε παραλία γυμνιστών για κάμπινγκ. Το αγόρι της την πείθει να ακολουθήσουν. Από μιαν απρόσμενη εξέλιξη, βρίσκεται κλονισμένη, σαν κυνηγημένη, να τρέχει στο ερημονήσι.
Δεκαετία 1990
Η καταληκτική νουβέλα καμπυλώνει τόξο με την πρώτη. Ο περίπατος της Ράνιας στην πόλη, το 1997, αντιστοιχείται με εκείνον της Ανθής, το 1900. Οι αλλαγές σημαίνονται. Οι δύο ιστορίες συγκλίνουν ως προς το πρότυπο του άντρα-ήρωα και αποκλίνουν ως προς την προοπτική. Οι δύο ηρωίδες, με χρονική απόσταση ενός αιώνα ανάμεσά τους, διαθέτουν διαφορετική δυναμική. Μια γυναίκα πλέον κυριαρχεί της τύχης της.
Η Ράνια της τελευταίας δεκαετίας συναντιέται και συνδιαλέγεται με τις ηρωίδες των προηγούμενων δεκαετιών. Οι δέκα γυναίκες από τους χρόνους έχουν πολλά να πουν.
Συνεχίστε την ανάγνωση για να δείτε τι γράφει η Νέλλα Συναδινού, με αφορμή το βιβλίο της, αποδεχόμενη την πρό(σ)κληση της στήλης Πλοκόλεξο, χρησιμοποιώντας δέκα προκαθορισμένες λέξεις -σημειώνονται με έντονα γράμματα.
Η αρχή έγινε παλιότερα, σε μια εκδήλωση για τη δεκαετία του ’60, όπου συμμετείχα με ένα διήγημά μου.
Εμπνεύστηκα μια γυναικεία μορφή σε φτωχογειτονιά του Πειραιά, το ’63. Βυθίστηκα στη δεκαετία, ανακαλύπτοντας και πιστοποιώντας δεδομένα της εποχής. Έδωσα ψυχή στην ηρωίδα μου πλάθοντάς την αληθινή μέσα στον κόσμο που την περιβάλλει. Εντός του την ενσωμάτωσα‧ ούτε μυθική καλλονή ούτε αγία, μόνον ανθρώπινη, φθαρτή, και γήινη.
Έκτοτε, σαν όνειρο τού νου μου, αχνόφεγγε η ιδέα για ένα ταξίδι στον χρόνο με άρωμα γυναίκας. Μου ζωντάνευε η ελπίδα πως θα κατόρθωνα να περιηγηθώ στον εικοστό αιώνα, ανά δεκαετία του, με δέκα ιστορίες -καθεμιά ιδωμένη μέσα από την ιστορία μιας γυναίκας.
Τότε συνέγραφα την ποιητική μου συλλογή «Γαλάζιο ενστερνίστηκα», ενώ συνάμα σχεδίαζα το αδρό περίγραμμα του επόμενού μου έργου. Τα ποιήματά μου, λυτρωτική διέξοδος αυτογνωσίας, μου πρόβαλλαν, δίκην φαντασίωσης, το «Με μποτίνια, με γοβάκια και σπορτέξ». Με την ολοκλήρωσή τους, ξεκίνησα την αναδίφηση στον 20ό αιώνα.
Κάθε δεκαετία του και μια ευκαιρία να ερευνήσω πολύμορφα τις δεκαετίες ως προς το αστικό περιβάλλον, την κοινωνική δομή, τη γλώσσα, και βέβαια ως προς την Ιστορία, τη μεγάλη και τη μικρή, των καθημερινών πραγμάτων‧ ηθογραφία, νεωτερισμούς, μέσα συγκοινωνίας/επικοινωνίας/ψυχαγωγίας. Κάθε δεκαετία έγινε μια φερώνυμη νουβέλα. Το πυρηνικό διήγημα της δεκαετίας ’60, διαπλατύνθηκε και αποτέλεσε διάμεση αφετηρία. Οι νουβέλες διαμορφώθηκαν πολυπρόσωπες και ψυχογραφικές, με μιαν αλήθεια να εκκρεμεί στην καθεμιά και μια αποκάλυψη να υποφώσκει. Σχεδόν με εμμονή, θέλησα να αισθητοποιήσω πιστά χώρο και χρόνο. Οι λαλιές ποικίλλουν σε σχέση με τον τόπο, την κοινωνική τάξη, το μορφωτικό επίπεδο, την εποχή. Η γυναίκα ανασαίνει ή πνίγεται, αγωνιά και αγωνίζεται, τοποθετημένη στο πλαίσιο της Ιστορίας και της κοινωνίας. Ο χρόνος που προχωρεί προς το σήμερα γίνεται σύμμαχός της.
Δίχως δοτή υπόσταση, μα βήμα βήμα κερδισμένη, η γυναίκα κατακτά στον κοινωνικό της ρόλο στην αιωνιότητα.
Αντί βιογραφικού σημειώματος:
Γεννήθηκα και ζω στον Πειραιά, όπου όλοι οι δρόμοι οδηγούν στη θάλασσα. Κατάγομαι από τη Στεμνίτσα Αρκαδίας, όπου οι ορίζοντες σχίζονται από βουνοκορφές. Σπούδασα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιστορία-Αρχαιολογία και Αγγλική Φιλολογία. Ολοκλήρωσα έναν αγαπημένο κύκλο, της φιλόλογου στη Δημόσια Εκπαίδευση. Αγαπώ τη γλώσσα, την Ελληνική, που μέσω της εκφράζω τα ενδόμυχά μου, και τις γλώσσες των λαών, διακριτά τους πολιτισμικά εργαλεία. Αγαπώ την Ιστορία, ως δίοδο αυτογνωσίας στον παρόντα χρόνο. Έχω ασχοληθεί με βιβλιοκριτική, δημοσιεύοντας και συμμετέχοντας σε πάνελ βιβλιοπαρουσιάσεων. Αρθρογραφούσα για χρόνια σε θέματα ιστορικού και λαογραφικού ενδιαφέροντος, εφημερίδα Στεμνίτσα. Από παιδί αγαπούσα τη μυρωδιά από αιχμαλωτισμένο αέρα στα φύλλα των βιβλίων. Αγαπώ να περιβάλλομαι από βιβλία. Αγαπώ την κίνηση, τον χορό, τη θάλασσα, τα χρώματα, την ομορφιά. Από τον πύργο μου αγναντεύω μοναχικά τη ζωή. Η κόρη μου και ο εγγονός μου, σε απόσταση, μου στέλνουν ανάσα συντροφιάς και αγάπης. Το ’19 εκδόθηκε το πρώτο μου βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Γαλάζιο ενστερνίστηκα», εκδόσεις Φίλντισι.
Η Νέλλα Συναδινού σημειώνει: Θα αντικαθιστούσα τη "φαντασίωση" με το "όραμα".
