Η Μίνα Παπανικολάου είναι, με βεβαιότητα, από εκείνες τις πένες που αξίζει να γνωρίσει κανείς. Γράφει ενδοσκοπικά, ανιχνεύει πράγματα από μέσα της, τα αποκωδικοποιεί ή τα αφουγκράζεται και τα "απλώνει" μ' έναν τρόπο στο χαρτί. Μοιραία, οι στίχοι κυριαρχούνται από ερωτήματα που σε κάποια σημεία είναι απορίες, αλλού ρητορικά κ.π.λ. Ο ποιητής, μπορεί να αφουγκραστεί λόγω ευαισθησίας ή να παρουσιάσει έναν ψυχισμό ένεκα της καλής του εκφραστικότητας όμως δε μπορεί να γνωρίζει τα πάντα, οπότε αν είναι "τίμιος" οφείλει να αναρωτηθεί ή να αμφιταλαντευτεί· οπωσδήποτε όμως δε θα αδιαφορήσει ή προσπεράσει. Κάπως έτσι κι εδώ.
Η κυρία Παπανικολάου απευθύνεται προς τον άλλο, τον αναγνώστη, αλλά μπορεί και προς τον εαυτό της, προς εκείνη την ίδια, αγαπώντας τις εμφάσεις: τις άμεσες εμφάσεις όπως και τις στοχευμένες επαναλήψεις ώστε να λειτουργήσουν τελικά ως εμφάσεις (τρόπον τινά)· αξίζει να σημειωθούν και οι εμβόλιμες φράσεις που εμφανίζονται ανάμεσα σε παύλες, τις οποίες "τοποθετεί" υπό ένα σκεπτικό έμφασης αλλά και επεξήγησης βεβαίως.
Γίνεται γοτθική χωρίς να είναι αυτοσκοπός. Εξάγεται η μελαγχολία των κειμένων -αναμενόμενο στην ποίηση- αλλά συνδέεται με παρατήρηση - παρατηρήσεις και με κατανόηση - παραδοχή/αποδοχή, σε μια θλιβερή ομοφωνία που "βγάζει" ατμοσφαιρικότητα χωρίς το βαρύ του μαύρου. Νομίζω, στοχεύει στην απόδοση μιας συνθήκης παρά στη σκοτεινιά της.
..κάποτε θα μας ζητήσουν λογαριασμό [...] τα ξεστρατισμένα μας αισθήματα / για την αυτοχειρία μας.
Έχω πει ήδη ότι είναι ειλικρινής, κι ακριβώς επειδή "στέκεται" με ειλικρίνεια βλέπουμε το φόβο, κεκαλυμμένος αλλά και ευδιάκριτος, υπό αρνητικό αλλά και υπό θετικό πρίσμα, να κατέχει περίοπτη θέση -πώς αλλιώς!
Χαμογέλασες / και είδα / την ζωή να νικάει τον φόβο.
Η μόνη συντέλεια που φοβάμαι πια, / είναι η απώλεια.
Οι εποχές σημειολογούν αρκετά. Και ο χρόνος όμως, με όποιον τρόπο μπορεί να τον παρουσιάσει ή αντιληφθεί κανείς.
Ποτέ πια οι λέξεις / δεν θα 'ναι τόσο άδειες / όσο στο μέλλον / που δεν θα υπάρχεις / και δεν θα υπάρχω.
ή
...μη χαθεί η ζωή αξόδευτη.
Προσέχω την περιοδικότητα και την ένταση που έχουν οι παιδικές μνήμες - εμπειρίες - στιγμές. Τη σημασία που δίνει σε ό,τι αφορά το παιδί (που υπήρξε/-αμε ή που υπάρχει μέσα μας ή που χάσαμε κ.ο.κ.).
Μήπως δεν είναι η δύναμή σου, / τα παιδικά σου χρόνια;!
[...]
...πάρε αγκαλιά το παιδικό όνειρο.
Εξάλλου, και τα όνειρα (είτε εκείνα που βλέπουμε στον ύπνο μας, είτε ως στόχοι/επιθυμίες ζωής) έχουν περίοπτη θέση.
Στο Θαύματα, ο ελεύθερος στίχος συναντά τη ρίμα και η ελπίδα εισβάλλει συνωμοτικά. Η ποιήτρια «παίζει» με το τρίπτυχο αγάπη, πίστη και ελπίδα ποντάροντας στο συμπέρασμα ότι Ποτέ δεν είναι ναυαγισμένα τα όνειρα / αν έχεις πίστη και αγάπη στη ζωή ενώ παρακάτω, ενδυναμώνει περισσότερο τα οφέλη: Η αγάπη, η πίστη, η ελπίδα τα ξεπέρασαν (εννοεί τα όρια της ανθρώπινης λογικής) / και των θαυμάτων την αλήθεια / σου φανέρωσαν. (προχωράει πέρα από το θνητό, γήινο, πρακτικό κ.ο.κ. προς το αθάνατο, απίθανο, ονειρικό, απόλυτο...)
Ωραίο, ξεχωριστό κείμενο το Αγγέλων όσια δάκρυα που δείχνει, εκτός των άλλων, και τη θεϊκή, υπερβατική αντιμετώπισή της απέναντι στο γήινο παράλληλα με τον προσιτό τρόπο που έχει για να αντιμετωπίσει το δυστοπικό.
Μου άρεσε που "συνάντησα" ανάμεσα στις λέξεις τον αγάπανθο. Ένα ταπεινό λουλούδι που το όνομά του σχηματίζεται από τις λέξεις αγάπη και άνθος, και που θα περίμενε κανείς να κατέχει ιδιάζουσα θέση στη λογοτεχνία αλλά μάλλον παραγκωνίζεται από πιο "διάσημα" λουλούδια (;) -ας το αλλάξουμε και στην τελική, μόνο προς όφελος θα 'ναι.
Προς το τέλος, στο Πόσο σ' αγάπησα ποίηση διαβάζουμε μια ανάλυση περί ποίσης-συγγραφής: πρώτα τη σημασία δημιουργίας - αξία για τον δημιουργό, μετά τη διαδικασία της συγγραφής - κατά τη συγγραφή, και τέλος το μετά την ολοκλήρωση του έργου που εξισώνεται με την ίδια τη ζωή. Μια ωδή για την ποίηση που λειτουργεί (και) ως αυλαία για το βιβλίο της.
Διαβάστε αυτήν την όμορφη πένα από μια γυναίκα που δε "ποντάρει" στην περιπλοκότητα και τις εντυπώσεις αλλά στην ουσία. Γράφει από καρδιάς χωρίς να επιδιώκει ή να προκαλεί δυσκολίες στον φιλαναγνώστη της. Όμορφη, βατή, αφουγκραστική, διαπεραστική, τίμια... Ολοκληρωμένη.
Η ποιητική συλλογή, Στιγμιότυπα αβύσσου, της Μίνας Παπανικολάου κυκλοφορεί από την Άνεμος εκδοτική. Απόσπασμα:
Απώλεια
Ξημέρωσε με μια απώλεια
που μου αφήνει κάτι βαθιά ανατρεπτικό.
Ο τρόπος μου να προχωρήσω,
ένα κερί-φως που δεν έλαμψε
ένα λουλούδι-που τα αγκάθια του άνθιζαν εν ζωή
μια απορία-η ζωή ήταν υπολειπόμενη.
Άξιζε;