Στις 11 του Μάη, στη γκαλερί Εικαστικός Κύκλος, δυο εικαστικοί κατέθεσαν το δικό τους αποτύπωμα στην τέχνη. Πρόκειται για τον Δημήτρη Πετρολέκα και την Έλενα Αντωνοπούλου και η εικαστική τους κατάθεση, Σιωπηρή συνομιλία. Ήταν η πρώτη μου καλλιτεχνική έξοδος μετά την άρση των μέτρων περιορισμού και για καλή μου τύχη εκείνο το πρωινό ο Δημήτρης Πετρολέκας βρισκόταν στην γκαλερί τη στιγμή που την επισκέφτηκα.
Είχα ξεχάσει μετά από τόσους μήνες εγκλεισμού τη μαγεία να σου περιγράφει ο ίδιος ο δημιουργός τα συναισθήματά του, τις σκέψεις του, αλλά και τα βήματα της δημιουργίας του κάθε εικαστικού με το οποίο σε σύστηνε. Κλέψαμε και οι δυο μια ώρα από τη μέρα μας και ως εκ τούτου έχω τώρα τη χαρά να σας παρουσιάζω το απόσταγμα αυτής της συζήτησης.
Γιατί "Σιωπηρή συνομιλία";
Δημήτρης Πετρολέκας: Γιατί τα έργα μας χωρίς να ταιριάζουν, συνομιλούν μέσω της μυθοπλασίας! Μια μυθοπλασία που στα έργα της συναδέλφου πηγάζει από το παραμύθι και της δικής μου που πηγάζει από τις προσωπικές μου μνήμες!
Εικαστική έκθεση στις πρώτες μέρες μετά τον εγκλεισμό. Ανταποκρίθηκε ο κόσμος;
Δ.Π.: Ο κόσμος ανταποκρίθηκε, τόσο ο καλλιτεχνικός κόσμος όσο και το καλλιτεχνικό κοινό! Ο φόβος βέβαια υπήρχε αλλά τα πράγματα κύλησαν, με τις εποχές που ζούμε, αρκετά καλά! Η προσέλευση ήταν η αναμενόμενη!
Αναζητάτε τη στιγμή που ανταποκρίνεται σε ό,τι έχετε σκεφτεί ή η στιγμή όταν συμβαίνει μπροστά σας γεννά την ίδια την έμπνευση για μια ιδέα που θα θέλατε να αποτυπώσετε με τον φακό σας;
Δ.Π.: Όταν ρώτησαν τον 60άρη πια Μονέ για ποιον λόγο πουλά τόσο ακριβά κάτι που ζωγραφίζει σε 20' εκείνος απάντησε ότι χρεώνει και τα 40 χρόνια σκληρής εργασίας! Έτσι και εγώ σου λέω ότι δεν αρκεί μια στιγμή που θα αιχμαλωτίσει το μάτι και το μυαλό του εικαστικού αλλά ένα συνονθύλευμα στιγμών και εμπειριών και στη συγκεκριμένη περίπτωση αναμνήσεων. Κάτι που θα βγει σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα, αλλά θα έχει περάσει πολύυυς χρόνος για να ζυμωθεί μέσα μου.
Έχει η μνήμη ευθύνη για τις αποχρώσεις τις ψυχής;
Δ.Π.: Είναι ένα παιχνίδι ορατών και αοράτων, δηλαδή το μυαλό και η ψυχή φτιάχνουν τις καταστάσεις και τα γεγονότα που με τα χρόνια μετατρέπονται σε μνήμες. Τα γεγονότα αυτά που μετατρέπονται σε μνήμες είτε είναι καλά ή είτε είναι κακά σίγουρα δημιουργούν αποχρώσεις στην ψυχή.
Μου αρέσει να σκέφτομαι τους εικαστικούς ως μάγους, που παγώνουν τον χρόνο και κάνουν τη στιγμή αιώνια. Νιώθετε αυτή τη δύναμη ή ικανοποίηση;
Δ.Π.: Σαν εικαστικός «εικάζω» δηλαδή δημιουργώ, κατασκευάζω εικόνες. Ο φωτογράφος απαθανατίζει ένα γεγονός, περιορίζεται όμως! Αντίθετα ο εικαστικός είναι πιο ελεύθερος να δημιουργήσει και να απαθανατίσει αυτά που φαίνονται, αυτά που εννοούνται ή υπονοούνται και κυρίως αυτά που ΔΕΝ φαίνονται χωρίς να περιοριστεί σε ένα καρέ. Βέβαια έχουμε φωτογραφικές στιγμές που έχουν συγκλονίσει την ιστορία του ανθρώπου, όμως πέρα από τις σύγχρονες τεχνικές η φωτογραφία συνεχίζει να περιορίζεται. Αυτή είναι η ταπεινή μου άποψη.
Ποιητές και λογοτέχνες χρησιμοποιούν φωτογραφίες και εικαστικά για να συνοδέψουν τα ποιήματα ή τα πεζά τους. Θα δεχόσασταν ένα έργο σας να αποτελέσει εξώφυλλο μιας ποιητικής συλλογής ή ενός μυθιστορήματος αν δεν σας άρεσε το περιεχόμενο;
Δ.Π.: Και φωτογραφίες χρησιμοποιούν οι λογοτέχνες και έργα ζωγραφικής, χαρακτικής κ.λπ. στα εξώφυλλα τους. Σίγουρα θα με ενδιέφερε να σχεδιάζω κάποιο εξώφυλλο και να κάνω και όλη την καλλιτεχνική επιμέλεια! Προϋπόθεση βέβαια θα είναι πρώτα να «συνομιλούν» οι καλλιτέχνες, συγγραφέας-ποιητής και εικαστικός και βέβαια μια καλή, πολύ καλή ανάγνωση του βιβλίου για να διαβάσεις όχι μόνο το έργο αλλά κυρίως την ψυχή που έχει καταθέσει ο καλλιτέχνης στο κείμενο του ή ποίημα του.
Παρατηρώ πως έχετε παρέμβει πάνω στις φωτογραφίες είτε ζωγραφίζοντας ή τονίζοντας στοιχεία είτε σκηνοθετώντας τα πρόσωπα που αποτυπώνονται σε υπέροχα τρισδιάστατα "κάδρα". Τι παραπάνω σας προσφέρει αυτή η παρέμβαση;
Δ.Π.: Είναι λίγο πιο περίπλοκη η τεχνική που χρησιμοποίησα στην σειρά αυτή, όχι άγνωστη, αλλά με τον δικό μου τρόπο είναι κάτι διαφορετικό, και ο λόγος είναι ότι χρησιμοποιώ δικά μου υλικά για να κάνω την «χειροποίητη εκτύπωση» κομμάτι-κομμάτι πάνω στον μουσαμά. Είναι μια τεχνική που μου την έμαθε η φίλη και συνάδελφος Ελένη Ζούμπα.
Οι παρεμβάσεις έχουν γίνει πάνω σε μια φωτοτυπημένη φωτογραφία που έχω αλλοιώσει από πριν με υπολογιστή αλλά κυρίως με ζωγραφική και κολάζ, έπειτα με την μέθοδο του transfer αλλά όχι με το υλικό αυτό αλλά με δικά μου υλικά που πετυχαίνουν και το αποτέλεσμα που θέλω, κομμάτι-κομμάτι τα μεταφέρω με το χέρι πάνω στον μουσαμά και έπειτα αν χρειαστεί ζωγραφίζω κάποια σημεία. Έτσι πετυχαίνω αυτό το θόλωμα στο έργο, το θόλωμα αυτό που έχει η μνήμη.
Επόμενα σχέδια;
Δ.Π.: Επόμενα σχέδια... Σίγουρα κάποια άλλη έκθεση, ατομική ή ομαδική. Θέλω επίσης ν' ασχοληθώ με την διδασκαλία και την παιδαγωγική της τέχνης κυρίως σε παιδιά δημοτικού γιατί αν θέλουμε εμείς οι καλλιτέχνες να κάνουμε τον κόσμο να ενδιαφερθεί και να αγαπήσει την τέχνη θα πρέπει να φυτέψουμε τον σπόρο της τέχνης στα μικρά παιδιά, στις καρδιές τους και στην ψυχή τους.
Ο Δημήτρης Πετρολέκας είναι ένας καλλιτέχνης που σέβεται τις στιγμές που χαρίζει στις δημιουργίες του. Εικόνες γεμάτες νοήματα και αναμνήσεις. Ένας άχρονος χρόνος μπερδεύει τις διαστάσεις και μας μεταφέρει σε θολές στιγμές τού χτες που ακούμπησαν και αναπαύονται στην μνήμη του δημιουργού. Μια περιπεπλεγμένη δημιουργική αποτύπωση που χρησιμοποιεί τμήματα φωτογραφίας, φωτοτυπίας, κολάζ, ζωγραφική, χρώματα, τη μέθοδο transfer, που ακόμα και αυτό το παραποιεί χρησιμοποιώντας τα δικά του υλικά και τη δική του τεχνική και όλα αυτά δημιουργούν πολυεπίπεδες και πολυδιάστατες εικόνες για τις οποίες έχει πάντα μια μνήμη «σιωπηλά» να σου μαρτυρήσει…
«Όταν ταράζεται η ισορροπία μεταξύ του αληθινού και της φαντασίας, τότε προκύπτουν νοητικά κενά. Στις περιπτώσεις αυτές, είναι το ανθρώπινο μυαλό έτσι δρομολογημένο ώστε να κατευθύνει την μνήμη στην παραγωγή παλαιών αναμνήσεων κυρίως για λόγους παρηγορητικούς. Η μνήμη έχει την τάση να διαγράφει, να στρεβλώνει και να κατασκευάζει εικόνες επιλεκτικά. Εγώ ανασυνθέτω το τοπίο, το αστικό τοπίο και τις ανθρώπινες μορφές που πέρασαν ίσως από τις αναμνήσεις μου, κτίρια, γειτονιές και άνθρωποι που δεν υπάρχουν πια και από μόνοι τους δεν μπορούν να μας ιστορήσουν αυτές τις αναμνήσεις που συμμετείχα και εγώ! Εικόνες από την γειτονιά μου στον Κορυδαλλό, την Αθήνα, τον Πειραιά και την Λακωνία, όπως τα θυμάμαι παιδί στην δεκαετία του '80».Δημήτρης Πετρολέκας
Έφτιαξα μια ακροστιχίδα με τον τίτλο της έκθεσης και συμπλήρωσα τις λέξεις που μου γέννησε τόσο η δουλειά του Δημήτρη όσο και η συζήτησή μας.
Συμπυκνωμένη
Ιδεατή
Ώριμη
Πνευματώδης
Ηρωική
Ρητορική
Ήσυχη
Συμπαντική
Υμνική
Νοητική
Ονειρική
Μικτή
Ισορροπημένη
Λιτή
Ικανοποιητική
Ανατρεπτική... ή αλλιώς Σιωπηρή συνομιλία!
