Αν ήθελε ο Θεός, το τέλος του πολέμου θα τους έβρισκε ζωντανούς. Αν όχι, όπως έλεγε κι η γιαγιά της, είναι μάταιο να θρηνείς για κάτι που δεν είναι στο χέρι σου να το αλλάξεις.
Ο κήπος της, ήταν ολάνθιστος, χρώματα και μυρωδιές πλημμύριζαν τις αισθήσεις! Χάζευε και καμάρωνε γύρω της τη φύση η Ζαχαρίτσα αυτό το ηλιόλουστο πρωινό. Κι όπως ο ήλιος πείραζε τα μάτια της στέλνοντας πάνω τους όλο του το εκτυφλωτικό φως, δεν μπόρεσε να ξεχωρίσει ποιος πλησίαζε μέσα από το δάσος. Ήρθε πια σε απόσταση ενός μέτρου για να μείνει έκθαμβη από την ομορφιά και τη μαγική εκείνη μυρωδιά ροδέλαιου! Η μορφή της πάντα την καθήλωνε, με την ψηλή περήφανη κορμοστασιά, τα πλούσια μακριά κατακόκκινα μαλλιά της στολισμένα με πολύχρωμα ρόδα, το γλυκό της πρόσωπο... ήταν η Πριγκίπισσα των Ρόδων!
- Αγαπημένη μου! Πάει τόσος καιρός! Πραγματικά δεν το πιστεύω ότι στέκεσαι εδώ, μπροστά μου! Πως κι αυτή η ευχάριστη έκπληξη;
- 'Εχεις δίκιο καλή μου Στελλίτσα, αλλά γνωρίζεις δα, πόσες είναι οι υποχρεώσεις μου! Παρόλ’ αυτά όμως πάντα ξεκλέβω χρόνο για να επισκεφτώ νέους ροδώνες! Γνωρίζεις πως εδώ και κάποιους μήνες υπάρχει ένας καταπληκτικός νέος ροδώνας στο Δάσος των Βιβλιοηρώων; Είναι ο ροδώνας της Σμαράγδας, της ηρωίδας του βιβλίου Ροδανθός!
- Δυστυχώς δεν πρόλαβα να το διαβάσω ακόμη πριγκίπισσά μου! απάντησε η Στελλίτσα και έφερε λίγη δροσερή κανελάδα να κεράσει, δίνοντάς της και το χρόνο να βολευτεί στον καναπέ του κήπου. Το Χρυσό Πουλί που πάντα συντρόφευε την Πριγκίπισσα των Ρόδων δροσίστηκε με φρέσκο νεράκι από το ρυάκι λίγα μέτρα πιο πέρα…
- Το έχω μαζί μου φυσικά! Υπέροχο πόνημα! Πρόκειται για ένα κοινωνικο-ιστορικό έργο που ξεκινά στα τέλη του 1874 και μας οδηγεί μέχρι τις αρχές του 1947, όπου και παραδόθηκε η Δωδεκάνησος από την Αγγλία στην Ελλάδα. Ηρωίδα η Σμαράγδα όπως προείπα, που φτάνει στο νησί της καταγωγής της, στη Σύμη, ως δασκάλα, από ανάγκη, καθώς στην Κωνσταντινούπολη χάνει το μοναδικό της στήριγμα, τον παππού της! Κάτσε να σου διαβάσω τις πρώτες της εικόνες..
Η απλωσιά των κρεμασμένων στην πλαγιά σπιτιών, διανθισμένη από πάμπολλα καμπαναριά, θάμπωσε το κοριτσίστικο βλέμμα με τις γαλάζιες, ώχρινες και κεραμιδί επιχρίσεις στα χρώματα του ουρανού, της θάλασσας και της γης.
Η Σμαράγδα με τη βοήθεια του Μόσκοβου αλλά και της θείας Ρηνιώς σύντομα θα σταθεί στα πόδια της. Θα νιώσει και θα βιώσει έναν μεγάλο έρωτα που καθώς δε φέρνει τον πολυπόθητο καρπό, η ανάγκη της να δώσει μητρική αγάπη θα καλυφθεί από τον πεντάχρονο ορφανό Γιοσίφ· η υιοθεσία του όμως θα φέρει δυσκολίες κι η αγάπη τους δε θα μπορέσει να κλείσει τα στόματα που τον φωνάζουν «το Αραπί» και τον κάνουν να έχει προβλήματα στο να ενταχθεί. Παράλληλα και καθώς η ζωή προχωρά βλέπουμε πως αλλάζουν χέρια όχι μόνο τα Δωδεκάνησα αλλά κι οι περιουσίες. Η Σμαράγδα πάλι από ανάγκη θα εγκαταλείψει με την οικογένεια τη Σύμη και θα ξεκινήσει μια νέα ζωή στη Ρόδο! Οι περιγραφές ουσιαστικές χωρίς περιττά στοιχεία, μοναδικά τα μεταφέρει πάντα η συγγραφέας, όπως αριστουργηματικές κι οι παρομοιώσεις που χρησιμοποιεί! Σου διαβάζω ένα μικρό απόσπασμα, πώς περιγράφει τη Σκάλα στη Ρόδο.
Τα οικήματα στη μεριά της θάλασσας ήταν φτιαγμένα από τζαμωτές ξυλοπαράγκες με τη φάτσα τους στη στεριά και το πίσω μέρος τους στηριγμένο σε χοντρά πισσωμένα μαδέρια, μπηγμένα σε βράχους στον ρηχό πάτο του λιμανιού. Λίγο πιο κει η τουρκική σημαία ανέμιζε στα διάφορα κυβερνητικά κτίρια.
Κι άκου πώς μας γνωστοποιεί το συνονθύλευμα εθνοτήτων και θρησκειών τότε:
Δυο καθολικές καλόγριες ανέβαιναν τον δρόμο και του χαμογελούσαν […] Πλάι της προχωρούσε μια μικρή Τουρκάλα, τυλιγμένη στα λευκά αυτή. Πιο πάνω ένας γερο-Εβραίος σκαρφάλωνε αργά τον δρόμο. Αναγνώρισε την εθνότητά του το αγόρι από το μαύρο καλπάκι που φόραγε στο κεφάλι. Το ίδιο καλπάκι, λευκό όμως, φόραγαν και τα Εβραιόπουλα.
- Πραγματικά κεντάει πάντα στις περιγραφές της σαν να είσαι εκεί, τόσο ζωντανά τα μεταφέρει… Τελικά ακόμη να μου πεις όμως σε ποιο σημείο κάνει εμφάνιση ο ροδώνας!
- Μα στη Ρόδο φυσικά! Πού αλλού; Έχοντας στο τσεπάκι της το μυστικό του αρώματος που αποκαλύπτεται από τη μια γενιά στην άλλη, χάρη στη θεία Ρηνιώ λοιπόν, στηρίζεται πάνω στο μυστικό αυτό για να κατακτήσει κι αυτή ένα μέρος της αγοράς, με πολύ μεγάλη επιτυχία μάλιστα! Βέβαια η ζωή δεν είναι σπαρμένη με ρόδα. Το νησί θα ζήσει μετά τον τουρκικό ζυγό τον ιταλικό, που δε θα 'ναι σε τίποτα ευνοϊκότερος, όπως νόμιζαν στην αρχή οι κάτοικοι, και θα ακολουθήσουν κι οι Γερμανοί. Κι η Σμαράγδα, όπως όλοι, λαχταρά να δει το νησί ελεύθερο… Μετά από τα τόσα χτυπήματα, πολέμους, φασισμό, τη Μικρασιατική Καταστροφή, τον λιμό τα νησιά αυτά του Αιγαίου φαίνονται να ξεψυχούν αβοήθητα.
- Τα βιβλία της Σόφης όμως δεν είναι μόνο αυτό, έτσι δεν είναι; Παράλληλα είναι και γεύσεις, μυρωδιές, ακούσματα, μόδα, πολιτισμός... η ζωή δηλαδή με όλες τις πτυχές της!
- Έτσι είναι! Τίποτα δεν αφήνει με παράπονο, τίποτα δε λείπει. Πάντα είναι ολοκληρωμένο το έργο, σφιχτοδεμένο, με κάθε περιγραφή και διάλογο να προσφέρουν στοιχεία στην πλοκή. Ολοκληρώνοντας δηλαδή την ανάγνωση έχεις γνωρίσει πώς ζούσαν τότε, ποια ήταν τα ήθη, τα έθιμα, τα φαγητά, οι μουσικές, πώς συμπεριφέρονταν αλλά κι οι χαρακτήρες αληθοφανείς κι άνθρωποι πολύπλευροι που σου μεταφέρουν διαφορετικά συναισθήματα ο καθένας!
- Διάβασέ μου σε παρακαλώ και κάποιες από τις μεταφορές, παρομοιώσεις της που τόσο αγαπώ! Το ξέχασες.
- Αλίμονο, εσύ αποκλείεται να το ξέχναγες πάντως. Λοιπόν, για να σου βρω:
Στον ουρανό ο Θεός είχε απλώσει ένα μπλε σκούρο, βελούδινο χαλί, κεντημένο με άπειρα αστέρια και το απαλό θαλασσινό αεράκι πάλευε να ξαλαφρώσει την αποπνικτική ατμόσφαιρα... [...] κι έτσι τα βράδια έβρισκαν το αμάθητο σε δουλειές κορμί τους βαθιά εξαντλημένο, γεγονός ευπρόσδεκτο, αφού δεν άφηνε στη γυναίκα το περιθώριο να μηρυκάζει πριν την πάρει ο ύπνος τον καημό της, όπως τα μηρυκαστικά την τροφή τους.
- Είμαι σίγουρη πως η επιλογή έγινε τυχαία ανάμεσα σε πλούτο τέτοιων προτάσεων. Μα για πες μου τελικά, η Σμαράγδα θα ζήσει να δει το νησί της ελεύθερο;
- Μην περιμένεις απάντηση σε αυτό Ζαχαρίτσα, είμαι σίγουρη πως θα το ανακαλύψεις μόνη σου διαβάζοντας το βιβλίο… και κάτι μου λέει θα το πιάσεις αμέσως με το που θα φύγω! Πέρασε κι η ώρα, πρέπει να βιαστώ αν θέλω να τους τραγουδήσω και σήμερα τη μελωδία που φέρνει ήρεμα όνειρα! Θα φύγω όμως με κάτι τελευταίο που διάβασα στο βιβλίο και το θυμάμαι απ’ έξω:
Να θυμάσαι πάντα ότι χτυπώντας τη γροθιά στο μαχαίρι εσύ θα κοπείς. Το μαχαίρι δε θα πάθει απολύτως τίποτε.
Διαβάζοντας θα συναντήσετε διάφορα ακούσματα στις σελίδες του βιβλίου. Η συγγραφέας πρότεινε να κάνει παρέα σε αυτήν την παρουσίαση ένα παραδοσιακό τραγούδι από τα Δωδεκάνησα, οπότε χατίρι δε χαλάμε κι η επιλογή είναι ένα πολύ όμορφο παραδοσιακό του Καστελόριζου, με τη μοναδική φωνή της Μάρθας Φριντζήλα! «Ξύπνα και μην κοιμάσαι» Αγαπημένο!
Να ευχαριστήσω πολύ πολύ τη Σόφη Θεοδωρίδου γι' αυτό το μαγικό ταξίδι, το Κουκ-λ-ιδάκι για τη ζεστή φιλόξενη γωνιά και να ευχηθούμε ΚΑΛΟΤΑΞΙΔΟ το βιβλίο «Ροδανθός» και πάντα επιτυχίες στις εκδόσεις Ψυχογιός!