Μέσα στο τελευταίο εξάμηνο διάβασα δύο αστυνομικά μυθιστορήματα με θέμα το ποδόσφαιρο και τα στοιχήματα αυτού, νόμιμα ή παράνομα. Κάτι που συμβαίνει σπάνια σε εμένα καθώς από τη μια δεν πολυδιαβάζω αθλητικά θέματα κι από την άλλη είναι τόσοι οι τίτλοι που κυκλοφορούν ώστε αποτελεί ιδιαίτερη σύμπτωση το γεγονός. Έτσι, μετά το Στοίχημα θανάτου του Θάνου Κονδύλη -επίσης το προτείνω στους λάτρεις του είδους- έφτασε Ο κύριος Χι του Άγγελου Χαριάτη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24γράμματα.
Οι δύο ιστορίες δε μοιράζονται κανένα άλλο κοινό στοιχείο: διαφορετική πλοκή, άλλο συγγραφικό ύφος με άλλη αφηγηματική πρακτική, άλλη υπόθεση και άλλοι χαρακτήρες. Αυτόματα σημαίνει πως αν είχατε διαβάσει αυτά που έγραφα τον Δεκέμβριο, ξεχάστε τα σε σχέση με το παρόν.
Στον κύριο Χι, ο Χαριάτης είναι πιο σκοτεινός, υποχθόνιος... υπόγειος και μυστήριος. Επίθετα που ταιριάζουν τόσο στα πρόσωπα όσο και στην υπόθεση. Το μυθιστόρημα χαρακτηρίζεται ως νουάρ αστυνομικό, όχι μόνο για τον εγκληματικό χαρακτήρα του και την παραβατικότητα που συναντάμε, αλλά και για τον υπόκοσμο και τη νύχτα. Έτσι λοιπόν, να περιμένετε πλάσματα που ζουν και δρουν το βράδυ στις σκιές των αστικών δρόμων, πλάσματα που κρύβονται από την κοινωνία και πλάσματα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη φτώχεια, τις καταχρήσεις και την παρανομία -ή να επενδύσουν σε αυτήν για να επιβιώσουν- παλεύοντας (με) τη μίζερη καθημερινότητά τους. Θα γνωρίσετε εξαρτημένους, μπαρόβιους, απόκληρους, περιθωριακούς κ.λπ. Θα περπατήσετε μαζί τους στα (πιο) κακόφημα στέκια και θα γευτείτε τους κινδύνους της νύχτας και του δρόμου. Δηλαδή νουάρ ατμόσφαιρα· όμως προσέξτε, μετατρέπεται σε θρίλερ αγωνίας αργότερα -όταν θα έχουν ανάψει τα αίματα- καταλήγοντας να διαθέτει ένα προσωπικό στιλ που υποστηρίζει άξια.
Στην υπόθεση: παρατηρούνται εντελώς απίθανα λάθη παικτών που οδηγούν σε συνεχείς ήττες -με σχετικά εύκολους αντιπάλους- τον Ολυμπιακό. Κι επειδή δεν πρέπει με τίποτα να χαθεί το Κύπελλο για την ομάδα του Πειραιά, ένας ιδιωτικός ερευνητής αναλαμβάνει να εξιχνιάσει το «φαινόμενο». Εμπλέκονται διάφοροι τύποι όπως ο «Ψείρας», ένας δημοσιογράφος, ο ιδιοκτήτης γραφείου παράνομων στοιχημάτων, διάφοροι παίκτες, ένας πρόεδρος, ένας προπονητής, η Πάολα κ.π.ά. και φυσικά ο κύριος Χι.
Μια περιγραφή που μας δίνει ο ίδιος ο συγγραφέας για τον Άλκη Μπαμπαλή, τον ερευνητή ήρωά του, έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Χαρακτηριστικά λέει ένα ρεμάλι ήταν· ήταν ένα ρεμάλι που κατάφερνε να επιβιώνει, χάρη στην τύχη, την ικανότητα και το ένστικτο. Όχι απαραίτητα με αυτήν την σειρά. Σωστά υποθέτετε πως είναι από εκείνες τις ιστορίες που δεν υπάρχουν πρίγκιπες ή κοινωνικά πρότυπα ατόμων. Εξάλλου, αυτό είναι το κυρίαρχο χαρακτηριστικό του είδους.
Ως δομή έχουμε μια ημερολογιακή διήγηση βήμα-το-βήμα. Ο συγγραφέας, χωρίς να βιάζεται λεπτό, επιλέγει μια «ανοιχτή» αφηγηματική γραμμή που περιέχει πολλές εμβόλιμες πληροφορίες και μεγάλες, με λεπτομέρεια, περιγραφές πολλαπλών σημείων. Προχωράει αργά «βλέποντας» όλα τα μέρη ταυτόχρονα, καταγράφοντας σκέψεις, ενέργειες και δράσεις παράλληλα/-ες με τους εμπλεκόμενους και τις εξελίξεις. Δε βιάζεται να ολοκληρώσει μια σκηνή ή εικόνα ενώ προσφέρει μια σφαιρική αναφορά στον αναγνώστη, κι αυτό θα λέγαμε ότι είναι και το συγγραφικό του ύφος εδώ.
Μου άρεσε η αντιπαραβολή του κυρίου Χι με τον άγνωστο χι της άλγεβρας αφού, σημειολογικά, πάντα αυτόν τον άγνωστο χι ψάχνουμε και κάποιες φράσεις, εδώ κι εκεί, που ηχούν πολύ όμορφα και ορθά. Όπως η στιγμή που λέει ότι ο μόνος φόβος ήταν ο ίδιος ο φόβος (αυτό δεν είναι πάντα;).
Περισσότερα για το βιβλίο: Ο Άγγελος Χαριάτης και Ο κύριος Χι
