Δημιουργικοί Διάλογοι
Ανθρωποκεντρικός Πολιτισμός
Διαπίστωση και σύγκριση
«Η διαφήμιση με τη βοήθεια της Τέχνης -Λόγου, Μουσικής, Εικόνας, Σκηνοθεσίας, Ψηφιοποίησης- και της Ψυχολογίας δεν ενημερώνει απλά για καινούρια προϊόντα αλλά δημιουργεί όλο και νέες ανάγκες και, τελικά, τρόπους ζωής, άπληστης, διαβολικής. Αν ερχόταν ο Χριστός σήμερα στον κόσμο θα ένιωθε για τη διαφήμιση την ίδια ιερή αγανάκτηση που ένιωθε κατά των εμπόρων του ναού!...»[1]
Η τότε αμεσότητα στη ζωή
Κατ’ αρχήν οι έμποροι του ναού του Σολομώντα είχαν άμεση σχέση και συμφέροντα με τους ιερείς του ναού. Και το μαστίγιο του Χριστού κατά των εμπόρων του Ναού έτσουξε τους αρχιερείς και φαρισαίους, όπως και τα λόγια του: Αλίμονό σας φαρισαίοι υποκριτές, γεννήματα εχιδνών, οι διυλίζοντες τον κώνωπα και καταπίνοντες την κάμηλον!...
Με τη βαθιά και πλατιά απήχηση που είχε ο Χριστός στην ψυχή του λαού, ύστερα από τις Παραβολές, τα θαύματα και τη Ζωή του, το μαστίγωμα με λόγο και πράξη έκανε «το ποτήρι να ξεχειλίσει» και τους φαρισαίους να επισπεύσουν τη Σταύρωση…
Τότε υπήρχε μια αμεσότητα στη ζωή, που ήταν φανερό ποιοι ευθύνονταν για την αδικία, τη φτώχεια, την καταπίεση. Σήμερα «αν ερχόταν ο Χριστός στον κόσμο» -πάντα νοήμων και προσγειωμένος- θα έβρισκε στους διαφημιστές, αθώους επαγγελματίες άξιους ή μέτριους στην ειδικότητά τους, που πάντως μοχθούν κι αυτοί για τον επιούσιο.[2]
Ο καυχησιάρης, συγγραφέας του «15,99»!
Ο Φρεντερίκ Μπεγκμπεντέ είναι συγγραφέας του βιβλίου 15,99 μυθιστόρημα ηθικής της διαφήμισης, που ο τίτλος του συμπίπτει με την τιμή του! Ο ίδιος είναι γνωστός εξέχων διαφημιστής που όμως καυχιέται ότι "αυτός" μάς ορίζει τι θα φορέσουμε φέτος ή του χρόνου, χειμώνα ή καλοκαίρι… Ξεχνάει ότι προηγούνται οι κάθε είδους εμπνευστές και σχεδιαστές, οι κατασκευαστές των οίκων μόδας, οι οποίοι όμως κάθε φορά παίρνουν υπ’ όψιν τους και το κοινό-στόχος στο οποίο απευθύνονται: Άνδρες, γυναίκες, παιδιά, διαφόρων ηλικιών και κοινωνικοοικονομικών τάξεων, ανταγωνιστές κ.λπ.
Ένας επιτυχημένος… δυστυχισμένος!
Ο Οκτάβ, ήρωας του βιβλίου, προσωποποιεί τον 21ο αιώνα και τον ζηλεύουν για τον τρόπο ζωής του. Γρήγοροι ρυθμοί, επαφές με επώνυμους, συσκέψεις και αποφάσεις σε μεγάλα γραφεία, ταξίδια, διασκέδαση, γυναίκες, ναρκωτικά, χρήμα. Σε μια κοινωνία ευδαιμονισμού και κερδοσκοπίας. Αλλά τι περίεργο! Ο Οκτάβ δεν είναι καθόλου ευτυχισμένος. Αγωνίζεται και προσπαθεί σκληρά να… απολυθεί! Καταλήγει όμως διευθυντής!
Εδώ ο αναγνώστης παρακολουθεί τον απάνθρωπο και κυνικό κόσμο του χρήματος και της σύγχρονης ηθικής. Αλλά αυτός ο κόσμος επεκτείνεται σε όλους τους τομείς: Πολιτική, παιδεία, ιατρική, αθλητισμός, οικονομία, δημόσια έργα, μέσα ενημέρωσης, δικαιοσύνη, εκκλησία, ανθρωπισμό…
Παραμόρφωση εικόνας ανθρωπισμού
Ενώ η ανθρωπιστική βοήθεια είναι πολύτιμη, συγχρόνως έχει καταγγελθεί ο ρόλος μεγάλων συμφερόντων σ’ αυτήν: Όταν οι εταιρείες πωλούν ανθρωπισμό - Έθνος 29.5.96 και Ανθρωπισμός και ΜΜΕ, η μηχανή της αυταπάτης - βιβλίο των Ρόνι Μπράουμαν και Ρενέ Μπάκμαν. Ως διεθνές παράδειγμα παραπληροφόρησης, διδάσκεται σε σχολές δημοσιογραφίας το δήθεν δράμα της Μπιάφρα και η διεθνής κινητοποίηση σχετικής ανθρωπιστικής βοήθειας…
Η σύγχρονη οικονομία…
Η διαφήμιση και το εμπόριο είναι -εύλογα προβεβλημένοι μεν αλλά- οι τελευταίοι τροχοί στην άμαξα που λέγεται, σύγχρονη οικονομία. Μanagers ολικής ποιότητας, μάρκετινγκ, πολιτικοοικονομικές και τεχνικές επιστήμες πανεπιστημίων και πολυτεχνείων, έχουν εργαστεί και μοχθούν συστηματικά για την "αξιοποίηση" χώρων, πόρων και ανθρώπων, που λέγονται καταναλωτές. Και ο "πολιτισμός" λέγεται κερδοσκοπικός.
Δρόμος χωρίς γυρισμό;!
Αν σταματήσουν οι μεν να κερδίζουν, οι δε να καταναλώνουν, θα κλείσουν εργοστάσια κι επιχειρήσεις, εκατομμύρια εργαζόμενοι θα πέσουν στην ανεργία και η εξαθλίωση που βλέπουμε γύρω μας -εμπόριο ναρκωτικών, λευκής σάρκας, ξέπλυμα χρήματος- θα γενικευθεί. Γιατί και πώς φθάσαμε ως εδώ είναι μια μακριά ιστορία που μας θυμίζει μια διαπίστωση προπολεμική του Δρ. Αλέξη Καρρέλ -Νόμπελ βιολογίας και συγγραφέα του διαχρονικού βιβλίου Ο άνθρωπος αυτός ο άγνωστος.
Σοφή και ηθελημένα άγνωστη η παραίνεση!
«Η Ευρώπη έχει έναν ανθρωποκεντρικό πολιτισμό που πρέπει να τον βαθύνει και επεκτείνει. Και να αποφύγει τον βιομηχανικό πολιτισμό που προέρχεται από τη Βόρειο Αμερική.»
Α.Carrel
Όλοι οι κατέχοντες υπεύθυνες ή ηγετικές θέσεις στις Δημοκρατίες, αγνόησαν τη σύσταση αυτή του σοφού ερευνητή.
Η κατάληξη αφρόνων
Και φτάσαμε, ύστερα από 30 χρόνια, σε δύο άλλες διαπιστώσεις από έναν άλλο σοφό, Καθηγητή νομικής και αγωνιστή του Νέου, Ανθρωποκεντρικού Πολιτισμού: Ο τεχνικός πολιτισμός -civilization- τρέχει με ταχύτητα πυραύλου, ενώ ο πνευματικός πολιτισμός -kultur- τρέχει με ταχύτητα χελώνας.
Χριστιανισμός που δεν γίνεται πολιτισμός είναι ανύπαρκτος!
Α. Τσιριντάνης - 1960[3]
Ο πολιτισμός όμως φτιάχνεται από τον άνθρωπο. Και ο άνθρωπος;
«Τρεις είναι οι μεγάλοι παράγοντες διαμόρφωσης του ανθρώπου: Η Φύση, η Παράδοση και η Δράση.»
Έμερσον
Αποξενωθήκαμε από τη Φύση και γίναμε αφύσικοι, ασυνεννόητοι, ατομικιστές.[4] Στ’όνομα της "προόδου" περηφρονίσαμε την Παράδοση -τις ρίζες, τα ιερά, τη σοφία μας, όπου και τα διαχρονικά βιβλία- και καταντήσαμε έρμαια της κάθε μανιομόδας. Μακριά από την υπέθυνη δράση χάσαμε το «γνώθι σ’ αυτόν» και το «γένοιο οίος έση». Πέσαμε στη σύγχυση και την παθητική, βολική ή λογογραφειοκρατική αντιμετώπιση των προβλημάτων μας.
Δραστικός ο λόγος!
Τρεις υπήρξαν οι αγωνιστές, δημιουργοί του χιλιόχρονου Δυτικού Πολιτισμού. Και οι τρεις χειρώνακτες: Μαρμαρογλύπτης στο εργαστήριο του Φειδία, ο Σωκράτης. Ξυλουργός στο εργαστήριο του Ιωσήφ, ο Ιησούς. Σχοινοποιός, όπου "επί τα έθνη" κήρυττε, ο Απ. Παύλος. Κανείς τους δεν έγραψε -εκτός από τον Παύλο, με τις επιστολές του- ελάχιστο αν και πολύτιμο(!) μέρος του σκληρού κι επικίνδυνου Αγώνα του Καλού.
Συχνά συναντάμε σύγχρονους Χριστιανούς "ν' αγωνίζονται", γράφοντας περί παρωχημένων θρησκευτικών θεμάτων όπως οι ακατανόητες ψαλμωδίες στις εκκλησίες.[5] Η, η μέσα στην κρίση, πολύτιμη φιλανθρωπία με την οργάνωση συσσιτίων από χριστιανούς. Το ότι το πρώτο υπάρχει από αμνημονεύτων χρόνων και το δεύτερο οι χριστιανοί -επιστήμονες κυρίως- δεν το πρoέβλεψαν, ούτε το αντιμετώπισαν στην πηγή του -στα 40 χρόνια που προηγήθηκαν- δεν φαίνονται καν να το υποψιάζονται ή το απωθούν. Απλά επαληθεύουν τον Νικόλα Μπερντάγιεφ, Iδρυτή του Ινστιτούτου Ορθοδοξίας της Αγίας Πετρούπολης.
Μειοδοσία στ' όνομα του Χριστού
Οι Χριστιανοί πρέπει να αναγνωρίσουν πως πολύ συχνά η ερμηνεία της θρησκείας τους, έτεινε να ταπεινώσει τον άνθρωπο, να αρνηθεί τη δραστηριότητα και την δημιουργία του. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι θεολογικές πραγματείες, που άλλωστε είναι ορθόδοξες, ρωμαιοκαθολικές ή προτεσταντικές, μικραίνουν αυτόν τον άνθρωπο και τον συνθλίβουν αποφασιστικά, απορρίπτοντας κάθε δυνατότητα δημιουργικής του δράσης στο περιβάλλον, τη φύση και την κοινωνία και δικαιολογώντας αποκλειστικά ένα συντηρητικό συναίσθημα για τη ζωή.Μπερντιάγιεφ Ν. Χριστιανισμός και κοινωνική πραγματικότητα, σ.186
Πνιγήκαμε στα λόγια…
Oι σύγχρονοι χριστιανοί παράγουμε λόγια, λόγια, λόγια, ανώδυνα, χωρίς αντίκρισμα στη ζωή, ξεκομμένα από την πραγματικότητα, τις ανθρώπινες και κοινωνικές πληγές και τον συνεπή αγώνα για την αντιμετώπισή τους.
10-3-2017
Π.Δ. Ροζάκης
Πρόεδος Ελληνικής Λέσχης του Βιβλίου, Μηχ/γος Ηλεκ/γος Ε.Μ.Π., Απόφοιτος Ε.Κ.Α.
[1] Οι παραδουλεύτρες της διαφήμισης, Μ. Γουμενοπούλου, Ο Κόσμος της Ελληνίδος, Ιανουάριος 2017, σ. 8
[2] Εμμεσότης, Η αυξανόμενη εμμεσότης της Δημοκρατίας, Καθηγητή Μάκη Δακτόγλου/Ν.Φωκά, Συζήτησις 1965, 6ος τόμος
[3] Αλέξανδρος Τσιριντάνης: www.elbi.gr Αξίζει να διαβάσεις: Ανθρωποκεντρικός πολιτισμός: Προσωπικότητες
[4] Στον εαυτό μας ξένοι. Καθηγήτρια Τζούλια Κρίστοβα
[5] Ψαλώ τω θεώ μου ή τω εαυτώ μου; Μητροπολίτης Νεκτάριος Αντωνόπουλος Βιβλιοπαρουσίαση Ήβης Σταυροπούλου Κόσμος της Ελληνίδος, Ιανουάριος 2017, σ. 40. Ακτίνες 2016, φιλόλογος Ι. Τσέντος, βιβλίο Eκ της αυλής ταύτης, Βασιλείου Θερμού
Περισσότερα για το Βιβλίο σε δράση