13/3/20 - 29/4/20
Σχεδόν πενήντα ημέρες εγκλεισμού αντικατοπτρίζονται μέσα σε τριανταδύο ποιητικά μονοπάτια της Κωνσταντίας Γέροντα. Μια οικειοθελής απομόνωση υποχρεωτικού, ωστόσο, χαρακτήρα που μας ανάγκασε να αποχωριστούμε παρέες, συγγενείς, φίλους και να ξεχάσουμε κοινωνικότητες, σχέσεις, συνήθειες εκτός οικίας, ακόμα και χόμπι, διασκεδάσεις κ.ο.κ. Που μας έκανε μοναχικούς και πιο εσωτερικούς, αφού ο εαυτός μας πρωταγωνιστεί καταλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου· με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Το μόνο που μας γλυτώνει είναι [...] μια αχτίδα ήλιου, μια ολάνθιστη ανεμώνα
Κι εδώ οι λέξεις, όντως, διαμαρτύρονται για την παγκόσμια «ατυχία» και στρέφονται προς τα μέσα, σε ό,τι (επι-)βιώνει εκεί. Μιλάει για την άνοιξη -της περασμένης χρονιάς αλλά είναι και η άνοιξη της τρέχουσας μαζί- με τη διαπεραστική της πένα που χτυπάει φλέβα, έτσι διεισδυτική καθώς είναι, ευέλικτη και αισθαντική να «χρωματίζει» το ορατό αλλά και το αόρατο στο μάτι.
Ξεκινά πεζοποιητικά, με κείμενα ίδια με χείμαρρο ή βροχή, χωρίς ανάσα, να προσδιορίσει τα όρια(;), τον εαυτό(;)... τον κόσμο και τη ζωή. Συνεχίζει με ελεύθερο στίχο και την αναμενόμενη γεύση απώλειας. Κάτι/κάποιος απουσιάζει. Πολλά απουσιάζουν, τελικά, και η μελαγχολία βρίσκεται σε κάθε ένα έργο να σηματοδοτεί ελλείψεις· μαζί και μια υπόκωφη κατάθλιψη.
Δεν έχω όρεξη να γράψω ένα ποίημα / Μόνο να μετρήσω νεκρούς
Εμείς ως ελεύθεροι - πολιορκημένοι / Από το αόρατο βάσανο
Το περιμέναμε, θα πείτε, να μιλάει για απουσίες και να θλίβεται για αυτές. Άνθρωποι και σχέσεις «δοκιμάζονται» στην απόσταση, βασικές ελευθερίες απαγορεύονται... Η ποίηση εξάλλου, τι είναι; Εκ φύσεως θλιμμένη, έτσι δεν είναι; Κι όμως, αν προσέξει κανείς προσεκτικά, η Γέροντα επιτρέπει στο φως να εισβάλλει με αχτίδες, φωτεινά σημεία και λαμπρούς ήλιους... παντού στους στίχους δείχνοντας τον αισιόδοξο εαυτό της παρά τις ταλαιπωρίες που επιβάλλουν τα σημεία των καιρών.
Ελευθερία σε αναμονή / Ελευθερία σε παύση
Ποθώ ελευθερία
Κι ακόμα. Ένα χρόνο μετά και μια άνοιξη αργότερα, πάλι το ίδιο θα έλεγε όμως προσέξατε πόσα περιστέρια «πετούν» ανάμεσα στις αράδες; Ίσως γι' αυτό υπάρχουν μέσα στα έργα. Για να συμβολίσουν (σημειολογικά ή μεταφορικά ή κυριολεκτικά) αυτό το αναγκαίο αγαθό.
Ευχή
Όσο κρατάει τ' όνειρο
Να το ζεις
Κι ύστερα, όταν αναποδογυρίζει ο κόσμος,
Να αντέχεις
Όσο διαβάζω τόσο ταυτίζομαι. Όλοι θα ταυτιστείτε με το συναίσθημα, με τις εικόνες, με τις «γραμμές». Τα νοήματα είναι/είμαστε όλοι εμείς και ό,τι ζήσαμε, είδαμε κι εξακολουθούμε, ενώ, κάπου εκεί ανάμεσα στα πολλά, βρίσκει το θάρρος να υπογραμμίσει μία ακόμη παγκόσμια σταθερά:
Ο ποιητής δεν έχει συντρόφους
[...]
Γιατί ποίηση είναι μια μοναχική συντροφικότητα
...κι αυτή η σχέση δημιουργού και δημιουργικότητας είναι ανεπηρέαστη επιδημιών ή άλλων δεινών. Αλλού, όμως, η ίδια «προτείνει» ένα ακλόνητο άλλοθι στην πανδημία με το οποίο, εξίσου, είναι αδύνατο να διαφωνήσεις:
Δεν είναι όλα στη ζωή αισθητική / Δεν είναι όλα ομορφιά / Είναι δέος, ίλιγγος, τραύμα και πτώση
Ε,ναι! Απλώς, ο άνθρωπος πάντα (θα) στεναχωριέται στις αδικίες κι αναποδιές (του), όσο σοφός κι αν είναι. Όσο κατασταλαγμένος, πάντα (θα) πονά.
Όλα είναι 'δω / Μόνο εσύ λείπεις
Προσέξτε πόσο όμορφα χρησιμοποιεί τις επαναλήψεις στην «Κραυγή υπόκωφη» και πώς προσφέρει ένα ομογενοποιημένο σύνολο με κοινές γραμμές. Πώς αφουγκράζεται τις καταστάσεις και πώς μεταδίδει τις στιγμές. Πόσο έντιμα μιλάει για ό,τι βασανίζει σώμα, μυαλό και ψυχή.
Μια στάλα ανόθευτης και γαλήνιας σιωπής για το τέλος. «Αντί επιλόγου».
Διαβάστε την!
Η ποιητική συλλογή της Κωνσταντίας Γέροντα, Ημερολόγιο πανδημίας, κυκλοφορεί από την Άνεμος εκδοτική.
Ευχαριστώ την Κωνσταντία Γέροντα για τη διάθεση του βιβλίου.
Το παραπάνω περιέχει αποσπάσματα.
Περισσότερα:
