Μια κατακόκκινη συλλογή από διηγήματα της Κατερίνας Γαϊτάνου, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ελκυστής. Και λέω κατακόκκινη, από τη μια για το φλογερό εξώφυλλο μα, περισσότερο, για τα έντονα συναισθήματα που συναντάμε διαβάζοντας.
Πρόκειται για μικρές διηγηματογραφήσεις στιγμιοτυπικών εικόνων -μικρές σε διάρκεια μα μεγάλες σε σημασία/αξία- που προσφέρονται πλαισιωμένες από τις πιο χρήσιμες πληροφορίες για τα εμπλεκόμενα μέλη, ώστε να γίνονται άμεσα αντιληπτές οι συνθήκες και το πεδίο μέσα στο οποίο αυτές δημιουργήθηκαν. Κάποιες διαρκούν (χρονικά, όχι περιγραφικά) όσο μια ανάσα, άλλες ακόμα λιγότερο, όμως σε όλες πρεσβεύει μια λογική φειδωλικότητας, χωρίς περαιτέρω επεξηγήσεις κι αναλύσεις· τις οποίες καλείται να κάνει ο αναγνώστης -αν θέλει- ή σε άλλες περιπτώσεις δημιουργείται η ανάγκη να «διερευνήσει» εκτενέστερα τους χαρακτήρες, ως μια ωφέλιμη προέκταση των γραμμένων αράδων. Ας πούμε, μια συνέχεια γόνιμης σκέψης που σε «απασχολεί» και μετά την αναγνωριστική γνωριμία.
Ποικιλία καταστάσεων «περνά» μπροστά στα μάτια μας: θυμός για τις προδοσίες της ζωής, ένας άντρας και μια γυναίκα ανάμεσα στο ταίρι που ονειρεύονται και σε εκείνο που έχουν κι αγαπούν, μια ταλαιπωρημένη γυναίκα από το βίαιο άντρα της, μια ηλικιωμένη που δίνει πανελλήνιες για να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα, ένας μοιραίος αυτόχειρ ή η αγωνία μιας προγραμματισμένης αυτοκτονίας, η γλυκιά αναμονή μιας διάγνωσης, μια γυναίκα που «ξυπνά» και αντιλαμβάνεται τη ζωή της, μια παθολογική κουτσομπόλα που ρισκάρει τα πάντα για την «είδηση»... και πολλά άλλα.
Με κερδίζουν οι μεταφορικές προεκτάσεις κάποιων στιγμιοτύπων και οι παραβολικές τους διαστάσεις. Η «Ιστορία χωρίς λέξεις», για παράδειγμα, είναι ένα παραμύθι για μεγάλους όπου ένας άντρας καταπίνει κυριολεκτικά τα λόγια του όμως εκείνα επιθυμούν να βγουν προκαλώντας του μεγάλο πόνο. Σκέφτεσαι αυτόματα ότι οι λέξεις είναι για να λέγονται -ποιος ο λόγος ύπαρξής τους αλλιώς;- άρα δικαίως· κι ο άνθρωπος δημιούργησε τις γλώσσες για να ομιλεί με αυτές, οπότε...
Πρόσεξα τη σπουδαιότητα που δίνεται στα όνειρα, κυρίως σε εκείνα που προκύπτουν από τις επιθυμίες μας (όχι τόσο σε αυτά που βλέπουμε στον ύπνο μας ή εκείνα που αφορούν στην επίτευξη κάποιου στόχου) και το ποντάρισμα της συγγραφέα στο να ενεργοποιήσει τον αναγνώστη της ξαφνιάζοντάς τον.
Στο ψυχογραφικό φαντασίας «Κατασκευαστής συναισθημάτων» δημιουργεί μέγιστη έκπληξη και τελικά αναστάτωση. Στο «Μια βόλτα στο τσίρκο» μας λέει με τον τρόπο της πως το φαίνεσθαι δεν έχει καμία σημασία και «βάζει» κάτι από τη σκοτεινιά του Στίβεν Κινγκ: τους διεστραμένους του ήρωες με τη γλυκιά ευγενική όψη που όμως κρύβουν μίση, φονικά ένστικτα, οργή και κακία.
...ένα πράγμα φαντάζει πολύ πιο τρομερό αρκετό καιρό πριν το κάνεις, κι αρκετό καιρό μετά -ποτέ κατά τη διάρκεια.
Στην «Ιστορία αγάπης» μια γυναίκα επιλέγει το σταθερό αλλά βαρετό έναντι του συναρπαστικού μα ευκαιριακού, θυμίζοντάς μας ότι όλα στη ζωή είναι σχετικά: κάτι χάνεις, κάτι κερδίζεις. Μια ζυγαριά από υπέρ και κατά που προσπαθούμε να ισορροπήσουμε προς όφελός μας.
Όταν πρόκειται για θέματα επιβίωσης, η λογική περνάει σε δεύτερη μοίρα. Δεν ωφελεί να σκέφτεστε ποιο είναι το λογικό και ποιο το παράλογο, αλλά αυτό που θα σας εξασφαλίσει στο μέλλον.
Στο αγαπημένο μου «Μίνως και Ινώ» διερευνά τα ίχνη που αφήνουν πίσω τους εκείνοι που εξαφανίζονται -οι περισσότεροι άνθρωποι χάνονται εξαιτίας της ακατάληπτης επιθυμίας τους να βρεθούν- ενώ, το ίδιο κείμενο, έχει πολλαπλές «αναγνώσεις»: αναζήτηση του άλλου μισού, ο άλλος και η έλλειψή του, η ανακάλυψη του άλλου, ο δεύτερος εαυτός, η διττή φύση κ.λπ. Το τελευταίο μάλιστα το αντιπαραβάλλω με το «Αγαπημένη μου Αμάντα» (Η γυναίκα που θα ήθελε να είναι; Ο άλλος εαυτός; Η θηλυκή πλευρά;) αλλά μόνο αν διαβάσει κανείς το βιβλίο θα κατανοήσει πλήρως το σκεπτικό μου, καθώς στα πλαίσια αυτής της παρουσίασης δε θα ήθελα να «προδώσω» τα πρόσωπα και τις στιγμές τους.
Για να μπείτε στο «νόημα» της συλλογής σκεφτείτε πόσα πράγματα κάνουν «κλικ»: μια φωτογραφική μηχανή, μια πόρτα, μια τηλεφωνική γραμμή, το μυαλό, ένας διακόπτης... ένας αναπτήρας... ή «κρακ»: μια καρδιά, μια πορσελάνη... ακόμα και μια βόμβα(;)! Και συνδυάστε αυτή τη λίστα με το ακαριαίο του κλικ ή του κρακ και τις δραματικές του αλλαγές σε ό,τι αφορά στο πριν (παρελθόν) και στο μετά (μέλλον). Γιατί το κλικ διαρκεί όσο ένα τίποτα όμως είναι ικανό να μεταλλάξει όλο τον κόσμο (μας).
Ε, κάπως έτσι λειτούργησε η Κατερίνα Γαϊτάνου και δημιούργησε αυτά τα διηγήματα αφήνοντας εμάς να επεκταθούμε μαζί της στο «μετά-το-κλικ», στη μελλοντική συνθήκη όπως αυτή προκύπτει κατά περίπτωση. Πριν το κλικ πάντως συναντάμε πληγές, τύψεις, αρνητικά συναισθήματα κ.ο.κ. Άραγε, θα έρθει η πολυπόθητη λύτρωση μετά το κλικ; Θα βρούμε τη διέξοδο; Και ποιο θα είναι το τίμημα;
Περισσότερα: Το σημαδεμένο πιάτο
