Η εξέλιξη είναι μια σπειροειδής, ανοδική πορεία προς το φως του πνεύματος, ένα ισχυρό ρεύμα που πάλλει τα κύματα της ζωής. Αναπόσπαστο και κορυφαίο κομμάτι της δημιουργίας η ανθρωπότητα ακολουθεί την συνεχώς αναδυόμενη εξέλιξη προς τον ατέρμονο κόσμο του Σύμπαντος. Κάποιες φορές κάποια αινιγματική, ιδιαίτερη μορφή ξεχωρίζει μέσα από το μεγάλο ποτάμι της κοσμορροής. Πρόκειται για ένα μέλος του αμέτρητου πλήθους των ανθρώπων, όμοιο κι εντούτοις διαφορετικό από όλα τα αδέλφια του.
Είναι ένα παιδί του Σύμπαντος.
Αυτή η φωτεινή μορφή προσφέρει πάντα μια νέα ώθηση στη νωχελική κίνηση της ανθρωποθάλασσας, πιέζοντάς την να κινηθεί λίγο πιο γρήγορα, να πατήσει το πόδι της σ’ ένα ψηλότερο σκαλοπάτι, να βρεθεί ένα έστω βήμα πιο κοντά στην πηγή του ανέσπερου πνεύματος, να ξεφύγει από τη φυλακή του κουρασμένου πλανήτη Γη. Πρόκειται για μια μορφή, που χαράχτηκε βαθιά στη μνήμη του γένους των ανθρώπων.
Το κύλισμα των αιώνων περιέβαλε αυτού του είδους τις μορφές με το αναλλοίωτο πέπλο του μύθου και συχνά με το ιερό αίσθημα της θρησκευτικής ευλάβειας. Οι μορφές αυτές θεωρούνται ως οι οδοδείκτες της εξέλιξης.
Σε όλα τα Μεγάλα και Ιερά Βιβλία του κόσμου γίνεται αναφορά σε θείες ενσαρκώσεις. Στην κυριολεξία εννοείται η κάθοδος ενός θεού ή άλλου έξοχου όντος, που έχει προχωρήσει πέρα από την αναγκαιότητα των επαναγεννήσεων, στο σώμα ενός απλού θνητού. Έτσι, για παράδειγμα, ο Κρίσνα είναι μια ενσάρκωση του Βισνού, ο Δαλάι Λάμα του Αβαλοκιτεσβάρα και ο Ζαρατούστρα του Μίθρα.
Θεωρείται ότι υπάρχουν δύο είδη θείων ενσαρκωμένων: εκείνοι που γεννιούνται από γυναίκα και οι δίχως γονείς, οι Ανουπαπαντάκα, δηλαδή οι Αυθύπαρκτοι.
Από τα δύο αυτά είδη, οι δεύτεροι είναι ιδιαίτερα σπάνιοι. Οι μυστηριώδεις μορφές τους χάνονται στην ομίχλη της αυγής του χρόνου, τότε που η ανθρωπότητα προσπαθούσε να βγει μέσα από το βούρκο της πρωταρχικής, ζωώδους κατάστασής της.
Η δράση ενός θείου ενσαρκωμένου έγκειται στην εισαγωγή ενός νέου πνευματικού στοιχείου, που θα δώσει στην ανθρωπότητα την απαραίτητη ώθηση να πραγματοποιήσει το επόμενο εξελικτικό βήμα. Την ώθηση αυτή δεν την προσφέρει μόνο με τη διδασκαλία του, που είναι αδιαίρετο τμήμα του έργου του, αλλά με την ίδια τη γέννησή του στον υλικό κόσμο ή μάλλον στο γήινο κόσμο. Πρόκειται, όπως αναφέραμε, για μια θεία ενσάρκωση, δηλαδή την ενσάρκωση ενός εξαιρετικού όντος σ’ ένα θνητό σώμα. Εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις ο θείος ενσαρκωμένος θεωρείται συνήθως γιος ενός θεού και μιας θνητής. Πάντως η απόδοση αυτή είναι συμβολική και αντικατοπτρίζει τη διπλή του φύση, το μεγάλο βαθμό εξέλιξης της συνείδησης του και τη φθαρτή φύση του υλικού ή μάλλον του γήινου σώματος, με το οποίο «ντύνεται» αυτός.
Η ενσάρκωση του στον κόσμο της ύλης περιγράφεται συχνά ως θυσία, που γίνεται από αγάπη προς τον άνθρωπο, ο οποίος, δεσμευμένος καθώς είναι στο επίπεδο της πυκνής ύλης, παγιδεύεται σε αυτό και λησμονά την πνευματική καταγωγή του.
Πραγματικά είναι τρομερή θυσία για το πνεύμα να επιλέξει τον εγκλωβισμό του στα δεσμά του υλικού σώματος. Θυσία που είναι πολύ δύσκολο να εκφραστεί με όρους της καθημερινότητας. Η ενσάρκωση του Λόγου αποτελεί ακατανόητο μυστήριο για την αντίληψη του μέσου ανθρώπου και αυτό επειδή πρόκειται για υπερβατική πράξη, που αφορά μια συνείδηση πολύ ευρύτερη από την ανθρώπινη. Αποτελεί προνόμιο όντων τόσο εξελιγμένων, που έχουν υπερβεί προ πολλού τον κύκλο της πλάνης, της φθοράς και του θανάτου.
Επίσης έχουν αφήσει πίσω τους το βασίλειο έστω και της πιο εκλεπτυσμένης μορφής κι έχουν εισέλθει στην απέραντη ενδοχώρα της αδιαίρετης και μοναδικής Ανώτατης Ύπαρξης. Τώρα πλέον οι ψυχές που κατέκτησαν αυτήν την εξυψωμένη κατάσταση συνείδησης, απελευθερώνονται οριστικά από τον τροχό της ενσάρκωσης και μπορούν, αν το επιθυμούν, να απολαύσουν τη μακαριότητα της νιρβάνα, της απεριόριστης συνειδητότητας (Γκούπτα Βίδια). Ευτυχώς, όμως, για την ανθρωπότητα, υπάρχουν πάντοτε ορισμένες ευγενικές ψυχές, που απαρνούνται την ευλογημένη αυτήν κατάσταση και βοηθούν τα νεότερα, γήινα αδέλφια τους να προσεγγίσουν την υπέρτατη φώτιση. Με αυτήν την άρνηση, τη «Μεγάλη Θυσία», αποδέχονται θεληματικά τα δεσμά που βαραίνουν εκείνους, τους οποίους σπεύδουν να συμπαρασταθούν. Η ευσπλαχνική τους αυτή κάθοδος οφείλεται στην απεριόριστη αγάπη, ακατανόητη σε εκείνους που δεσμεύονται από τα εφήμερα ιδανικά ενός εγωκεντρικού κι εγωπαθούς κόσμου. Μάλιστα για όλη την περίοδο της ενσάρκωσής της ως ανθρώπινο ον η ευγενική αυτή ψυχή λειτουργεί ως ενεργειακή και συνειδησιακή γέφυρα μεταξύ πνεύματος και ύλης, μεταξύ ουρανού και γης, μεταξύ αγάπης και διαίρεσης.
Η κάθοδος του πνεύματος του ανώτερου όντος στην ανθρώπινη ύλη γίνεται για χάρη της εξελικτικής προόδου της δεύτερης, έτσι ώστε κάποτε να φθάσει στην πλήρη αυτοσυνειδησία. Χωρίς τη θυσία των θείων ενσαρκωμένων η εξελικτική πορεία δε θα μπορούσε να φθάσει στο τέρμα της, στην πνευματική ολοκλήρωση.
Άσχετα με τον τρόπο που οι εξωτερικές θρησκείες διεκδικούν ορισμένους από αυτούς (Κρίσνα, Βούδα, Ιησού, Μωάμεθ, Ζαρατούστρα κ.ά.) αποκλειστικά για δικούς τους σκοπούς, οι μεγάλοι αυτοί Σωτήρες κατέβηκαν στο υλικό πεδίο της υδρογείου για χάρη της ανθρωπότητας στο σύνολό της, με σκοπό να αναζωογονήσουν τη φλόγα της πνευματικής έφεσης, που σιγοκαίει στις καρδιές όλων των θνητών του πλανήτη Γη.
Δεν είναι πάντως όλες οι ευγενικές ψυχές απαραίτητα ιδρυτές θρησκειών. Η αποστολή τους είναι η πνευματική καθοδήγηση των νεότερων γήινων αδελφών τους και αυτό είναι έργο πολύπλευρο και πολυποίκιλο. Ανάλογα με την περίοδο που διανύει η ανθρωπότητα και τις ανάγκες της, εμφανίζονται άλλοτε ως φυλετικοί ήρωες, άλλοτε ως εκπολιτιστές και άλλοτε ως μεγάλοι φιλόσοφοι ή κοινωνικοί αναμορφωτές. Ανάλογα με το πολιτιστικό επίπεδο της φυλής, στην οποία γεννιούνται, τους αποδίδονται πολεμικές, ηθικές και πνευματικές αρετές. Ανάμεσα στους ανθρώπους έρχονται για να καλλιεργήσουν τη φιλοσοφική αντίληψη, την ηθική στάση ζωής, να αναμορφώσουν μια παρωχημένη και τυραννική νομοθεσία ή να αναζωογονήσουν το πνευματικό περιεχόμενο μιας παλιότερης διδασκαλίας. Όποια κι αν είναι η δράση τους, κοινό στοιχείο είναι πάντοτε η ανανέωση και η ενδυνάμωση του πνευματικού στοιχείου, η περαιτέρω εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού, η διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων της ανθρωπότητας.
Χρήστος Ντικμπασάνης
Πρώτη δημοσίευση
Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε πίνακα Juan Gris (Portrait of Maurice Raynal, 1911)
