Τι σας ώθησε να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Χρύσα Μαστοροδήμου: Τα Τεμάχια» είναι ένα μυθιστόρημα που γράφτηκε λίγο μετά την έναρξη της οικονομικής κρίσης.
Τεμάχια αποκαλούσαν οι Γερμανοί, τους μετανάστες που πήγαιναν να εργαστούν στον τόπο τους μετά την υπογραφή της ελληνογερμανικής σύμβασης το 1961. Αφορμή στάθηκε, όπως ίσως είναι εύκολα κατανοητό, η μαζική μετανάστευση Ελλήνων επιστημόνων και μη στο εξωτερικό με την έναρξη της οικονομικής κρίσης αναζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας, κάτι το οποίο βέβαια δεν ανήκε και στο πολύ μακρινό παρελθόν. Συνέβαινε πάντα και γίνεται δυστυχώς ακόμη και σήμερα αν εξαιρέσουμε την έναρξη της πανδημίας που σταμάτησε αναγκαστικά αυτήν τη «μεταναστατευτική τάση». Ακούγοντας πολύ συχνά ηλικιωμένους ανθρώπους να εκφράζουν τη θλίψη τους για τα παιδιά τους που αναγκάζονταν να φύγουν μακριά από τον τόπο τους και να εργαστούν σε άλλες χώρες καθώς και οι δικές μου εμπειρίες ως παιδί μεταναστών διαμόρφωσαν μέσα μου την ανάγκη και την επιθυμία να γράψω κάτι για αυτό, ανάγκη που διογκωνόταν όσο η οικονομική κρίση εξελισσόταν με τα χειρότερα σενάρια να επιβεβαιώνονται διαρκώς. Έζησα τα παιδικά μου χρόνια σε ένα χωριό που η μετανάστευση τόσο η εσωτερική όσο και η εξωτερική ήταν τρόπος ζωής και βλέποντας όπως και όλοι μας αυτό το σκηνικό να επαναλαμβάνεται και μετά την εποχή «των παχιών αγελάδων» ήταν κάτι που με έθλιβε και με πονάει ακόμη.
Το 2018 το μυθιστόρημα σε πολύ πιο απλή μορφή βέβαια -αφού ήταν περίπου 100 σελίδες- έλαβε έπαινο από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών και μου έδωσε την επιβεβαίωση που χρειαζόμουν ώστε να προχωρήσω στην έκδοσή του.
Αν θα έπρεπε να το περιγράψετε με μία μόνο λέξη, ποια θα ήταν αυτή;
Χ.Μ.: Ελλάδα.
Τι θα συμβουλεύατε εκείνον που επρόκειτο να το διαβάσει;
Χ.Μ.: Τα «Τεμάχια» είναι η αναδρομή στη σύγχρονη ιστορία μας από το Β' παγκόσμιο πόλεμο μέχρι την οικονομική κρίση. Η Κατερίνα είναι το όχημα για να μεταφέρω την πικρία της γενιάς αυτής που έζησε τη μετανάστευση του τότε και του τώρα και μια αφορμή για να δούμε τα λάθη τόσο των πολιτικών όσο και τα δικά μας. Η γνώση του παρελθόντος βοηθάει να σχεδιάζουμε καλύτερα το μέλλον. Για αυτό θα συμβούλευα τους μελλοντικούς αναγνώστες και ιδιαίτερα τη νέα γενιά να μην ξεχνάνε από που ξεκινήσαμε ως χώρα και να έχουμε ξεκάθαρο που θέλουμε να φτάσουμε. Φυσικά αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν σταματήσουμε να βάζουμε πάνω από όλα το προσωπικό μας συμφέρον και ασχοληθούμε και με το «κοινό καλό» που αξίζει η χώρα μας.
Αν το βιβλίο σας ήταν/γινόταν ένα κανονικό ταξίδι κάπου στον κόσμο, που θα πηγαίναμε και πόσες μέρες θα κρατούσε;
Χ.Μ.: Αν μπορούσαμε να κάνουμε ένα ταξίδι στον κόσμο θα ήθελα να είναι και ένα ταξίδι στο χρόνο και θα πηγαίναμε στα χωριά της υπαίθρου μετά τους πολέμους για να ζήσουμε για λίγο την αγωνία και τον τρόπο ζωής των ανθρώπων και την αρχή της μεταναστευτικής τάσης που ερήμωσε τα χωριά.
Κλείστε τη μίνι συνέντευξη με μία φράση/παράγραφο από το βιβλίο
Χ.Μ.: Η μετανάστευση απλώς αλλάζει τόπους και εποχές. Και συνήθως –αν όχι πάντα– δεν αποτελεί επιλογή, αλλά βίαιη επιβολή.
Η Ελλάδα, από την εποχή του Β’ παγκοσμίου πολέμου μέχρι την σύγχρονη οικονομική κρίση είναι το ταξίδι που καλείται να ζήσει ο αναγνώστης μέσα από τη ματιά μιας απλής πρωταγωνίστριας της υπαίθρου, της Κατερίνας, που έζησε μέσα από την απλή ζωή της, την σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Είναι μια αναδρομή στη ζωή των Ελλήνων της υπαίθρου που είδαν με την υπογραφή της ελληνογερμανικής σύμβασης του 1961 μια τρελή ευκαιρία να ανακάμψουν οικονομικά και ως μια αρχή για μια πιο αξιοπρεπή ζωή. Δυστυχώς αυτή η ελπίδα γρήγορα αποδείχθηκε φενάκη αφού το τίμημα που έπρεπε να πληρώσει κανείς ήταν πολύ υψηλό. Η εξασφάλιση του μεροκάματου στις γερμανικές φάμπρικες με την εμμονή στο «ακόρντ» (στόχος παραγωγής) έκανε την εβδομάδα να μοιάζει αιωνιότητα και την οικονομική ευμάρεια που όλοι περίμεναν ότι θα βρουν να μοιάζει με ηχηρή αντίφαση σε σχέση με τις προσδοκίες τους για μια καλύτερη ζωή.Αυτή η γενιά ονειρεύτηκε τα παιδιά της να ζήσουν καλύτερα. Δυστυχώς η σύγχρονη οικονομική κρίση οδήγησε τους ανθρώπους αυτής της γενιάς να ζήσουν μια αποτρόπαιη παραδοξότητα καθώς τα παιδιά τους θα και τα εγγόνια τους θα ξαναζήσουν αυτό για το οποίο οι ίδιοι αγωνίστηκαν να μη συμβεί: μια νέα μετανάστευση.Χρύσα Μαστοροδήμου
Η Χρύσα Μαστοροδήμου σε μια μικρή συνέντευξη μεγάλων βιβλιοταξιδιών για το μυθιστόρημά της, Τα τεμάχια, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν, ενώ παρακάτω, η ίδια γράφει ένα κείμενο για το βιβλίο αποδεχόμενη την πρό(σ)κληση του Πλοκόλεξου -με δέκα προκαθορισμένες λέξεις. Στο οπισθόφυλλο διαβάζουμε:
Η Κατερίνα γεννήθηκε λίγο πριν από την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και η ζωή της ταυτίζεται με τα πιο δύσκολα χρόνια της ελληνικής ιστορίας. Τώρα, στην εποχή της σύγχρονης οικονομικής κρίσης, αναμετράται ξανά με το παρελθόν της.
Σαν άλλη Ελλάδα, δεν φιλοδοξεί να αποτελέσει μια πολυσύνθετη προσωπικότητα ούτε να επιτελέσει ιστορικό ή πολιτικό έργο. Μέσα από τη δική της ματιά, θα καταγράψει τον αγώνα επιβίωσης των απλών ανθρώπων της ελληνικής υπαίθρου εκείνης της εποχής, οι οποίοι, ως "τεμάχια", αποτελούσαν φτηνό εργατικό δυναμικό για τις ανεπτυγμένες χώρες. Παράλληλα, κάνοντας μια πικρή αναδρομή, θα φτάσει στο παρόν, στο οποίο οι σύγχρονοι άνθρωποι, ως νέα "τεμάχια", θα ακολουθήσουν για άλλη μια φορά τον δρόμο της μετανάστευσης.
Στα Τεμάχια οι ήρωες έρχονται αντιμέτωποι με τον φαύλο κύκλο των πολιτικών πρακτικών αλλά και των δικών τους ευθυνών, παραπαίοντας στα ίδια λάθη.
Περισσότερα:
