Σ’ αυτές τες σκοτεινές κάμαρες,
που περνώ μέρες βαρυές,
επάνω κάτω τριγυρνώ για νά 'βρω τα παράθυρα.
– Όταν ανοίξει ένα παράθυρο θά 'ναι παρηγορία. –
Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται,
ή δεν μπορώ να τά ‘βρω.
Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρω.
Ίσως το φως θά ‘ναι μια νέα τυραννία.
Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει.
Κωνσταντίνος Καβάφης «Τα Παράθυρα»
Είκοσι αυτοτελή διηγήματα αποτελούν το δεύτερο βιβλίο του Πέτρου Φούρναρη που κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο «Βακχικόν» με τον τίτλο «Οι γρίλιες».
Χωρίς να χάνει κάτι από τις αρετές ενός καλού λογοτεχνικού κειμένου, καταφέρνει να σπάσει τα όρια ανάμεσα στη λογοτεχνική και την κινηματογραφική αφήγηση. Εικόνες που αλλάζουν με μαεστρία, ήχοι που σπάνε τα στενά όρια του μελανιού στο χαρτί και γίνονται πλάνα. Ίσως, η ενασχόλησή του με το θέατρο να του δίνει την ευχέρεια να ζωντανεύει μ’ αυτόν τον τρόπο τα διηγήματά του ή ίσως αυτή η ματιά του να τον οδήγησε στο θέατρο και τη συγγραφή; Η κότα έκανε το αβγό ή το αβγό την κότα; Δεν έχει σημασία.
Τα διηγήματα του Πέτρου Φούρναρη δημιουργούν ερωτήματα ανοιχτού τύπου: Ποιος είναι ο σωσίας; Τι είναι το νεαρό ζευγάρι για την Υακίνθη; Ποιος είναι ο μπάρμαν; Το ενδιαφέρον του αναγνώστη αυξάνεται εκθετικά, η αγωνία κορυφώνεται με αποκαλύψεις που οδηγούν, τελικά, στην ενδοσκόπηση και την κάθαρση.
Είμαστε μπροστά ή πίσω από τις γρίλιες; Κρυβόμαστε, κρύβουμε ή προσπαθούμε να καταλάβουμε τι κρύβεται πίσω από τις κλειστές γρίλιες; Ποιος είναι μέσα και ποιος έξω;
Τα παράθυρα, ούτως ή άλλως, μπορεί να συνδέουν το εσωτερικό με το εξωτερικό αλλά περιορίζουν το οπτικό μας πεδίο. Μεταφορικά, φωτίζουν τα σκοτεινά σημεία μας. Όταν, μάλιστα, τα παράθυρα καλύπτονται από γρίλιες, συμβολίζουν την προσπάθεια να κρύψουμε κάποιο μυστικό, να προστατευτούμε από έναν κόσμο που εκλαμβάνεται ως παρεμβατικός, απειλητικός ή ασταθής. Ομοίως, ενώ οι ανοιχτές πόρτες συμβολίζουν τις ευκαιρίες, όταν αυτές κλείνουν, συμβολίζουν την απόρριψη, τη στέρηση, τις χαμένες ευκαιρίες, την απομόνωση και τα εμπόδια που βάζουμε στον ίδιο μας τον εαυτό.
Πολλές πόρτες. Όλες είναι κλειστές, ακόμα και αυτές που δεν έχουν μπάρες. Κι αν καμιά είναι μισάνοιχτη, δεν φαίνεται παρά μόνο το σκοτάδι. Δεν είναι περίεργο που μόνο ένας πίνακας έχει τις πόρτες του ορθάνοικτες;
Ο Φούρναρης καταφέρνει να δημιουργήσει τη γέφυρα ανάμεσα στους πρωταγωνιστές του και τον αναγνώστη και να τον κάνει κοινωνό. Εστιάζει στα κατάλληλα σημεία, δίνει πλήρεις περιγραφές αλλά δεν αναλώνεται σε φλυαρίες. Οι πρωταγωνιστές του είναι πλασμένοι από χώμα αλλά παλεύουν για λίγο ουρανό όσο απέλπιδα και αν είναι η προσπάθεια:
Θυμήθηκε μια ιστορία που είχε ακούσει: πέντε κρατούμενοι σε ένα κελί, ανά μία ώρα έπαιρναν εναλλάξ θέση απέναντι από το μοναδικό άνοιγμα, μόνο και μόνο για να μοιράσουν δίκαια ένα κομματάκι ουρανού…
Ο Φούρναρης κινείται ανάμεσα στον ρεαλισμό και τη φαντασία, τη δράση και την αδράνεια, την εμμονή και τη διαλλακτικότητα, τη συντροφικότητα και τη μοναξιά, την ευαισθησία και τη σκληρότητα.
Χρειάστηκαν χρόνια για να καταλάβω ότι πάντα πρέπει να φεύγεις από το καταφύγιο αν θέλεις να βρεθείς κάτω από έναν όμορφο ουρανό. Αν δεν το είχα κάνει, θα βρισκόμουν ακόμη σε εκείνο το σκοτεινό υπόγειο. Η ζωή μου δεν θα είχε κανένα νόημα αν δεν είχα γνωρίσει εσένα Νάρρυ…
Δεν θα κάνω το λάθος να αναφέρω περισσότερο ή λιγότερο αγαπημένα γιατί θα ήταν άδικο. Η τελεία βάζει ένα τέλος, μόνο, στα διηγήματα. Οι πρωταγωνιστές, όμως, και το αινιγματικό πρίσμα του Φούρναρη εξακολουθεί να σε συνοδεύει και μετά το κλείσιμο του βιβλίου που αξίζει να διαβαστεί και να ξαναδιαβαστεί!
Αργυρώ Φώτη
Η συλλογή διηγημάτων του Πέτρου Φούρναρη Οι γρίλιες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Το παραπάνω περιέχει αποσπάσματα.