Ρινόκερος

Ρινόκερος, Ιονέσκο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα

Σε μια αδιευκρίνιστη γαλλική πόλη ο Βερανζέ, είναι υπάλληλος σε μια εφημερίδα, ασουλούπωτος, αντικομφορμιστής στο ντύσιμο και στην συμπεριφορά του, δεν ακολουθεί το γενικό σύνολο, δεν τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα η εμφάνισή του και η μόδα, δεν προσέχει τις τυπικότητες της καλής συμπεριφοράς και είναι ερωτευμένος με την συνάδελφό του, Νταίζη. Ο Βερανζέ είναι φίλος με τον Ζαν, έναν διανοούμενο και έξυπνο άνθρωπο που πιστεύει στον εαυτό του και που θέλει να ξεχωρίζει.
Μια μέρα ενώ ο Βερανζέ με τον Ζαν συζητούν περνά από μπροστά τους ένας ρινόκερος, ο οποίος αναστατώνει την μικρή τους πόλη. Στην αρχή οι άνθρωποι τρομάζουν με την απρόσμενη εμφάνιση του παχύδερμου, την οποία δεν μπορούν να δικαιολογήσουν. Ο ρινόκερος ποδοπατά και σκοτώνει μια γάτα· το γεγονός μεγαλοποιείται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε βαθμό γελοιότητας. Την επόμενη ημέρα εμφανίζονται και άλλοι ρινόκεροι και οι πολίτες συνηθίζουν στην παρουσία τους, διάφοροι γνωστοί του Βερανζέ μεταμορφώνονται και αυτοί σε ρινόκερους εκουσίως, πιστεύοντας ότι τελικά είναι καλύτερα να ακολουθούμε τους νόμους της φύσης και της ζούγκλας παρά την λεγόμενη ηθική που δημιουργήσαμε εμείς. Στο τέλος του έργου όλοι μεταμορφώνονται σε ρινόκερους.
Ο Βερανζέ μένει μόνος του με την Νταίζη και προσπαθεί να την πείσει να παραμείνουν οι δυο τους άνθρωποι με πρόσωπο, να αντισταθούν στην νέα μόδα, να αντισταθούν στην κτηνωδία. Η Νταίζη έλκεται όμως από την μόδα, επηρεάζεται από τον όχλο, ο Βερανζέ πάνω στα νεύρα του την χτυπά, αυτή φεύγει και αυτός μένει μόνος του να πολεμά ενάντια στο κύμα, ενάντια στο κίνημα της "ρινοκερίασης".

Ρινόκερος, Ιονέσκο, σε σκηνοθεσία Γιάννη ΚακλέαΡινόκερος, Ιονέσκο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα

Ο Ιονέσκο έγραψε το έργο το 1959 και ήταν φανερές οι αναφορές του στα αιφνίδια κινήματα του ναζισμού και του φασισμού που ταλάνισαν την Ευρώπη και τον κόσμο πριν μερικά χρόνια. Όπως και οι ρινόκεροι, έτσι και ο ναζισμός στην αρχή ήταν αποτρόπαιος για τον πολύ κόσμο. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης προσπάθησαν να γελοιοποιήσουν τις φοβίες του κόσμου. Σιγά σιγά όμως ο κόσμος ενστερνίστηκε τις ιδέες του, με την δικαιολογία της απελπισίας. Και μετά από κάποια στιγμή έγινε μόδα, έγινε κατεστημένο, έγινε μάζα. Και όταν γίνεται μάζα είναι πολύ δύσκολο να είσαι ο αντικορμφορμιστής, να είσαι ο διαφορετικός, να μην ακολουθείς το ρεύμα. Έτσι είναι ο Βερανζέ. Για αυτό και από την αρχή του έργου ο Ιονέσκο τον παρουσιάζει ασουλούπωτο και αδιάφορο για την μόδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Στην συγκεκριμένη παράσταση, βλέπουμε αρχικά πολλά βίντεο με τις συνηθισμένες διαφημίσεις: έναν τύπο που μας προτείνει να κάνουμε like και να ακολουθήσουμε την σελίδα του στο ίντερνετ, μια κοπέλα που διαφημίζει ένα άρωμα, πολύ κόσμο να βγάζει φωτογραφίες με τα κινητά. Ο Γιάννης Κακλέας μας φέρνει την μαζοποίηση του Ιονέσκο στην δική μας εποχή. Όλοι οι άνθρωποι της μικρής γαλλικής πόλης (και όπως και κάθε άλλης πόλης) είναι ήδη μη σκεπτόμενοι εξ αρχής, είναι τόσο εξαρτημένοι από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πρέπει και θέλουν να είναι επηρεασμένοι από αυτά, θέλουν να είναι εξαρτημένοι. Όπως εξαρτημένοι είναι και από το ντύσιμο, που τους έχει επιβληθεί να είναι αυτό και όχι το άλλο. Και ο μοναδικός που δεν ενδιαφέρεται για όλο αυτό το αλισβερίσι είναι ο Βερανζέ, που παρουσιάζεται τόσο διαφορετικός στα μάτια των άλλων, λες και είναι αλήτης.
Η τηλεόραση και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βοηθάνε λοιπόν στην μη διαφορετικότητα, βοηθάνε στο να γίνουμε όλοι όχλος, μάζα, να κάνουμε και να πρεσβεύουμε όλοι τα ίδια πράγματα, να είμαστε ελεγχόμενοι. Και με το να είμαστε ελεγχόμενοι, είναι πολύ πιο εύκολο κάποιος να μας κάνει να πιστέψουμε και να ενστερνιστούμε μια νέα ιδέα, όποια και αν είναι αυτή.

Ο Γιάννης Κακλέας έχει αποδώσει πολύ πετυχημένα όλα αυτά φέρνοντας το έργο στην σύγχρονη εποχή, χρησιμοποιώντας το ίντερνετ, τις ηλίθιες πλέον ειδήσεις στην τηλεόραση (το κάνει τόσο φανερά που είναι κωμωδία), τις selfie φωτογραφίες με τα κινητά και όλες αυτές τις ηλιθιότητες που πραγματικά μας μεταμορφώνουν σε μάζα.
Τα σκηνικά του Σάκη Μπιρμπίλη και του Γιάννη Κακλέα είναι λιτά αλλά και ευφάνταστα με κομμάτια του σκηνικού να σηκώνονται ψηλά και να κάνουν επικλινείς διαδρόμους για να παίξουν οι ηθοποιοί, προσθέτοντας ένταση στην υπόθεση.
Τα κουστούμια της Μαρίας Καραπούλιου είναι πετυχημένα: Ο Βερανζέ είναι ντυμένος απλά και πρακτικά, όλοι οι υπόλοιποι χαρακτήρες προσέχουν πολύ περισσότερο το ντύσιμό τους, ο καθένας ανάλογα με τον ρόλο του: οι γυναίκες πιο σέξι (επειδή όλες οι γυναίκες πρέπει να είναι όμορφες και σέξι, σύμφωνα πάντα με την ανελευθερία της μάζας).
Ο Άρης Σερβετάλης είναι ο Βερανζέ· ο ήρωας του έργου. Κομμένος και ραμμένος για αυτόν τον ρόλο, πείθει ως ο ασυμβίβαστος, ως ο αντικομφορμιστής. Κατ᾽ εμέ δεν δίνει κανένα ρεσιτάλ ηθοποιίας, απλά πείθει.
Και όλοι οι υπόλοιποι ηθοποιοί δεν είναι κακοί αλλά δεν με ενθουσίασαν με την ερμηνεία τους.

Από αυτήν την παράσταση μου έμεινε η κηδεία της γάτας, γιατί μόνο με την κωμωδία μπορούμε να ανατρέψουμε την κακία της κοινωνίας. Γιατί στο κάτω κάτω, όλα τα πολιτικά συστήματα, οι άνθρωποι τα έφεραν και τα υιοθέτησαν. Δεν είναι θέμα πολιτικό, είναι θέμα ανθρώπινης κακίας.
Κλικ για περισσότερα της Εύης Ρούτουλα
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία/Απόδοση κειμένου: Γιάννης Κακλέας
Σκηνικά: Σάκης Μπιρμπίλης, Γιάννης Κακλέας
Κοστούμια: Μαρία Καραπούλιου
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Κινησιολογία: Αγγελική Τρομπούκη
Σχεδιασμός βίντεο: Στάθης Αθανασίου
Σύλληψη/ Κείμενα Video: Αναστασία Στυλιανίδη
Βοηθός σκηνοθέτη: Άρης Κακλέας

Παίζουν: Άρης Σερβετάλης, Στέλιος Ιακωβίδης, Αναστασία Στυλιανίδη, Ροζαλία Κυρίου, Θάνος Μπίρκος, Πάνος Παπαδόπουλος, Αγγελική Τρομπούκη, Κωστής Μπούντας, Αναστασία Κελέση.

Παραγωγή: ΑΜ ΤΕΧΝΗΧΩΡΟΣ ΕΕ