Ήταν κάποτε στο Παρίσι
Κρυμμένη μια «πιετά»
Ριγμένη στο ατελιέ ενός ζωγράφου
Ύποπτα αγορασμένη με λίρες χρυσές
Ποιος να βρει τον ιδιοκτήτη της
Τον πολύπαθο Εβραίο
Ή κάποιον που λησμόνησε την αγορά της;
Τώρα αυτή η πιετά, που έφτασε
Όψιμα στα χέρια του νερού θεσσαλονικιού,
Υπόσχεται να δώσει κλότσο στην ανέμη της αφήγησης, αλλά
Βαρύ το τίμημα του νέου ιδιοκτήτη
Ίσως διότι αναπάντεχα θα συνδεθεί
Το παραλήρημα του αριστοτέχνη παραμυθά με την
Ασφυξία του μελετητή της ιστορίας ανάμεσα στη μνήμη και στη
Λήθη που δεν ήρθε με τον θάνατο.
🌾
Ο Κώστας Θεολόγου, ανταποκρινόμενος στην πρό(σ)κληση της στήλης Ακρότιτλο που «τρέχει» αυτόν τον καιρό στο koukidaki.gr, γράφει για τη νουβέλα του, Η κρύπτη του Βιτάλ, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Ακολουθούν οι απαντήσεις που έδωσε σε μια μικρή συνέντευξη μεγάλων βιβλιοταξιδιών για το ίδιο βιβλίο...
Στην περίληψη διαβάζουμε:
Ποια σχέση έχει ο νεαρός Θεσσαλονικιός αφηγητής με τον Παριζιάνο κομουνιστή ζωγράφο Μπορίς Τασλίτσκι; Πόσο αληθινή είναι η ιστορία που διηγείται ο Αθηναίος αριστοκράτης παραμυθάς;
Ένα συνταρακτικό προσκύνημα, μια μυστική τελετουργία στη μνήμη του Βιτάλ, ενός Εβραίου της Θεσσαλονίκης. Δύο πόλεις σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους –το ηδονικό Παρίσι των ’80s και η μαρτυρική Θεσσαλονίκη του Ολοκαυτώματος– συμπλέκονται αφηγηματικά. Μια σύγχρονη ιστορία που περιέχει εγκιβωτισμένη την αφήγηση των περιπετειών του ήρωά μας από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα ως τα μέσα της δεκαετίας του 1980.
Τι σας ώθησε να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Κώστας Θεολόγου: Η πρώτη συνοπτική συγγραφή της «Κρύπτης του Βιτάλ» χρονολογείται από το 1986, όταν ήμουν 25 ετών, μεταπτυχιακός φοιτητής στη Σορβόννη. Περιέχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία και έχω αλλάξει ονόματα και ιδιότητες στους χαρακτήρες, αναπόδραστα, για να μην υπάρξουν... παρεξηγήσεις. Ας πούμε ότι με ώθησε η ανάγκη να διασώσω μια προφορικά καλοειπωμένη ιστορία και να περιγράψω τις συνθήκες που διαμόρφωσαν αυτή την αφήγηση, ελπίζοντας ότι θα υπάρξει αναγνωστικό ενδιαφέρον. Άργησα να το εκδώσω, μάλλον διότι ο ερπυστριοφόρος βίος μάς αλέθει ανακατατάσσοντας τις προτεραιότητες και τις ανάγκες της καθημερινότητας.
Αν θα έπρεπε να το περιγράψετε με μία μόνο λέξη, ποια θα ήταν αυτή;
Κ.Θ.: Ζωή!
Τι θα συμβουλεύατε εκείνον που επρόκειτο να το διαβάσει;
Κ.Θ.: Να αφεθεί στις εικόνες και στην αλήθεια της ιστορίας που αφηγούμαι.
Αν το βιβλίο σας ήταν/γινόταν ένα κανονικό ταξίδι κάπου στον κόσμο, πού θα πηγαίναμε και πόσες μέρες θα διαρκούσε;
Κ.Θ.: Το ταξίδι θα διαρκούσε τουλάχιστον έξι εβδομάδες και θα περιλάμβανε περιήγηση στο Παρίσι, στη Θεσσαλονίκη, στην Αλεξάνδρεια, στην Κωνσταντινούπολη, στο Μιλάνο, στη Σιθωνία της Χαλκιδικής, στις Πρέσπες, στην Κερκίνη, στον Αώο και στην νοτιοδυτική ακτή της Αττικής, στη Σαρωνίδα, αλλά και άλλες μικρές διαδρομές, όπως στον Πλαταμώνα, για να πάρουμε αθόρυβα στο κατόπι τον κεντρικό χαρακτήρα μου, τον Εβραίο παλαιστή της επιβίωσης.
Κλείστε τη μίνι συνέντευξη με μία φράση/παράγραφο από το βιβλίο.
Κ.Θ.: Ωραία, θα κλείσω με την ακροτελεύταια παράγραφο, εφόσον δεν είναι αστυνομικό μυθιστόρημα, και συνεπώς δεν αποκαλύπτω τον δολοφόνο μπάτλερ:
«Μου φάνηκε, λοιπόν, περιττή η ενέργεια να ψάξω να βρω τον οίκο του Βιτάλ. Παρόλο που θα μου έμενε ο υπέροχος πίνακας, εξακολουθούσα να νιώθω πολύ αφελής. Ο Αϊβαλιώτης με κοίταζε πάλι με το αινιγματικό χαμόγελό του. Μου πέρασε πάλι από το μυαλό ότι αυτή η ιστορία μπορεί να έγινε όπως μου την είπε, μπορεί να ήταν ένα παραμύθι του κρασιού και της σαμπάνιας, μπορεί να είχα παραισθήσεις, οι οποίες συμπλήρωσαν κατά βούληση και κατά φαντασία αυτό το αφηγηματικό παραλήρημα ενός μάστορα του αυτοσχεδιασμού. Πάντως αυτή την ιστορία τουλάχιστον μου την είχε διηγηθεί πειστικά.»
Ο Κώστας Θεολόγου είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας του Πολιτισμού στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 1960 και αποφοίτησε από το Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπούδασε Νομικά και Πολιτική Επιστήμη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης (Paris-I, Panthéon Sorbonne) στην Κοινωνική Ιστορία και Κοινωνική Θεωρία με τον Jean-Marie Vincent, εισηγητή της Σχολής της Φραγκφούρτης στη Γαλλία. Το διδακτορικό δίπλωμά του από τον Τομέα Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών Επιστημών και Δικαίου της Σχολής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών του ΕΜΠ (2006) εστιάζει στις κοινωνικές ταυτότητες και στην Κοινωνιολογία του Πολιτισμού σε πολυεθνικά αστικά περιβάλλοντα. Διδάσκει σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και σε άλλα πανεπιστήμια. Έχει διδάξει στην τριτοβάθμια ιδιωτική και στη δευτεροβάθμια δημόσια εκπαίδευση.
Έχει δημοσιεύσει μονογραφίες, μεταφράσεις, συγγράμματα και έχει επιμεληθεί σημειώσεις μαθημάτων για διδακτικές ανάγκες. Έχουν δημοσιευθεί ή βρίσκονται υπό έκδοση εργασίες του (άρθρα ή κεφάλαια) σε ξενόγλωσσα και ελληνικά περιοδικά ή συλλογικούς τόμους. Κριτικά σχόλιά του για νέες εκδόσεις έχουν δημοσιευθεί στα περιοδικά Εντευκτήριο, Διαβάζω, Το Δέντρο, Οδός Πανός κ.α. Κείμενά του βρίσκονται επίσης στα περιοδικά Αντί, Μουσική, Άρδην, Νέμεσις και στις εφημερίδες Μακεδονία, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Η Αυγή, Τα Νέα κ.α.
