Ένας ελεύθερος άνθρωπος
Χαρισματική, ταλαντούχα, με τις αρετές της να ανθίζουν πάνω σε ένα γόνιμο πεδίο κοινωνικής μόρφωσης. Απολάμβανε αναγνωρισιμότητα και αποδοχή. Ήταν περιζήτητη και αγαπητή. Το κέντρο του μικρού σύμπαντος, που έστηνε όπου βρισκόταν. Ένα ουράνιο σώμα, με τη μεγαλύτερη βαρύτητα από όλα τα άλλα που περιστρέφονταν γύρω της. Όσοι τη γνώριζαν κάνουν λόγο για ένα αξιολάτρευτο πλάσμα με απίθανο χιούμορ και με μια στάση ζωής κύριο χαρακτηριστικό της οποίας ήταν η αξιοπρέπεια, ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες. Δεν είναι τυχαίο ότι, ακόμα και στο τέλος, διάλεξε να φύγει με το κεφάλι ψηλά, επιλέγοντας να δώσει τη μάχη της αθόρυβα, αλλά και με τη δύναμη και την τόλμη που τη χαρακτήριζαν, έχοντας δώσει μακροχρόνιους αγώνες με τον καρκίνο. Η Ρίκα Βαγιάνη έφυγε όπως έζησε: σαν ένας ελεύθερος άνθρωπος.
Δεν ήταν μόνο δημοσιογράφος, αλλά ήταν και ηθοποιός, τηλεπαρουσιάστρια και συγγραφέας σπουδαίων παιδικών βιβλίων, μα πάνω από όλα ήταν ο ανεπανάληπτος εαυτός της, που δε δίσταζε να δοκιμάζει νέα πράγματα και να απλώνει τα φτερά της σε νέους ορίζοντες.
Η Ρίκα Βαγιάνη, ή κατά κόσμου Μαρίκα Ζούλα, ήταν κόρη του δημοσιογράφου Οδυσσέα Ζούλα και της Βαρβάρας Δράκου και θετή κόρη του βετεράνου αθλητικογράφου Γιάννη Διακογιάννη. Μιας και το όνειρό της ήταν να ασχοληθεί αποκλειστικά με το θέατρο, μετά την αποφοίτησή της από το γαλλικό σχολείο Άγιος Ιωσήφ κι αφού είχε ολοκληρώσει τα μαθήματα αγγλικών, πέρασε στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου, όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές της στην υποκριτική το 1982. Τα πρώτα της βήματα στο χώρο την οδήγησαν σε αρκετές παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου, με το οποίο βρέθηκε στην Επίδαυρο και στο Ηρώδειο, αλλά και σε πιο ελαφρά θεάματα της εποχής. Η επταετής της περιπέτεια στην υποκριτική συνεχίστηκε και στην τηλεόραση, όπου έκανε το ντεμπούτο της στην ΕΡΤ με «Το μινόρε της αυγής», για να συνεχίσει στο «Ο κύριος συνήγορος» και να περάσει στους ιδιωτικούς σταθμούς με ρόλους σε διάφορες σειρές. Όταν διαπίστωσε πως τελικά δεν ήταν τόσο ταλαντούχα, αφοσιώθηκε στη δημοσιογραφία, την οποία γνώρισε σε μικρή ηλικία. Ξεκίνησε ως συντάκτρια και στη συνέχεια βρέθηκε να είναι διευθύντρια σύνταξης για περισσότερα από δέκα χρόνια σε διάφορα περιοδικά, ταξιδεύοντας για τις ανάγκες του ρεπορτάζ της από το Λονδίνο έως το Λας Βέγκας. Το 1994 ξεκίνησε τη συνεργασία της με καθημερινή στήλη στην «Απογευματινή», ενώ το 2005 μετακομίζει στο «Έθνος». Η έκρηξη της δημοφιλίας των ιδιωτικών ραδιοφωνικών σταθμών, τη βρήκε στο τιμόνι εκπομπών σε διάφορες συχνότητες. Βρέθηκε κεντρική παρουσιάστρια σε τηλεοπτικές εκπομπές, κερδίζοντας αναγνώριση, έγραψε δυο παιδικά βιβλία και ήταν ιδρυτικό μέλος της ιστορικής σελίδας Protagon.gr.
Είναι σίγουρο ότι η Ρίκα Βαγιάνη δεν ήταν μια τυχαία παρουσία, από «το πουθενά». Ανήκε σε συγκεκριμένη κοινωνική τάξη, διατηρούσε τον ανάλογο κοινωνικό κύκλο και δεν έχανε την ευκαιρία να το υποδηλώνει, άλλοτε με ένα κοφτερό βλέμμα, άλλοτε με μια ευφυή παρατήρηση. Όμως κρατούσε τη θέση της. Κάτι πολύ σπάνιο σήμερα. Το είδος που υπηρέτησε είναι εξαιρετικά δύσκολο κι εκείνη το έκανε πολύ καλά. Ήταν μια εποχή που υπήρχε ο τρόπος να διασκεδάσεις, να κουτσομπολέψεις, να φλερτάρεις, να κλάψεις, να επιδείξεις την ομορφιά σου, χωρίς να προσβάλλεις κανέναν. Αυτό σήμερα μας λείπει. Η αυτοπεποίθηση έχει παραμεριστεί από το θράσος, το γέλιο από τη χοντράδα, ο ερωτισμός από τη χυδαιότητα, η αγάπη στα φώτα της δημοσιότητας από την αγοραία πόζα.
Κάποιοι θα μιλήσουν για εκδημοκρατισμό της δημόσιας σφαίρας. Θα τους αντιτείνουμε, χωρίς δισταγμό, ότι τα τελευταία 45 χρόνια η δημόσια σφαίρα, όπως και κάθε πτυχή του κοινωνικού βίου, έζησε στη χώρα τη χρυσή εποχή της δημοκρατίας. Τα σόσιαλ μίντια βρήκαν μια δημοκρατική δημόσια σφαίρα, αλλά αναπαρήγαγαν την υπάρχουσα κουλτούρα Τύπου. Μόνο που η έκρηξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συνέπεσε με την τρομακτική κρίση και αυτό που αναπαρήχθη ήταν το τέρας της οθόνης. Ας είναι, θα έρθουν καλύτερες ημέρες. Και η εξυπνάδα, το στυλ, το τσαγανό, θα επιστρέψουν ως κυρίαρχες τάσεις. Και η Ρίκα Βαγιάνη θα χαμογελάει από εκεί που θα είναι παρέα με τις υπόλοιπες θρυλικές Ελληνίδες δημοσιογράφους.
