Τι σας ώθησε να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Γιάννης Σμίχελης: Η συνολική κρίση που περνά η ελληνική κοινωνία από το 1990 χωρίς να θέλουμε να το παραδεχτούμε έστω κι αν τα σημάδια της είναι διάσπαρτα παντού πριν το 2008 και το δικό μου εσωτερικό βραχυκύκλωμα που ξεκινάει από το 2000 και διορθώνεται μόνο μετά το 2016 όταν και αλλάζω τρόπο ζωής κι επάγγελμα, κατά συνέπεια και στάση ζωής. Ουσιαστικά μέσω του συμπυκνωμένου λόγου της ποίησης προσπαθώ να θέσω ερωτήματα σε σχέση με τις εσωτερικές κι εξωτερικές αντιφάσεις που με ταλανίζουν να ξεδιπλώσω την συναισθηματική φόρτιση που περιβάλλει μια τέτοια κατάσταση και να τολμήσω μια απόπειρα ενδεχόμενων απαντήσεων ώστε να βρω μια νέα αρχή. Το κύριο ερώτημα είναι: ποιος είμαι, κι αν είμαι έτσι, γιατί είμαι έτσι κι όχι αλλιώς; Μπορώ ν’ αλλάξω; Ποια είναι η σχέση μου με το κοινωνικό περιβάλλον; Γιατί είναι αυτή που είναι; Ποιο είναι το νόημα της ζωής μου;
Και για να έρθω στον τίτλο της συλλογής, η θέση μου είναι ότι βιώνουμε μια χαοτική κατάσταση λόγω της παρακμής των αξιών και θεσμών της ζωής μας στο όνομα του κέρδους και δυσκολευόμαστε να προσδιοριστούμε ως προσωπικότητες. Δεν γίνεται να είμαστε μόνο το επάγγελμα βιοπορισμού μας· πού είναι η ελευθερία που ψάχνουμε; Παράλληλα, η προσωπική μου ζωή σ’ έναν τέτοιο κοινωνικό περίγυρο είναι ένα ζητούμενο. Τι περιεχόμενο μπορούμε να της δώσουμε; Ποια είναι η αξία της; Ποιο είναι το στίγμα μου μέσα σε ένα τέτοιο χάος;
Αν θα έπρεπε να το περιγράψετε με μία λέξη πια θα ήταν αυτή;
Γ.Σ.: Δύο λέξεις, παρακαλώ: Ανένδοτη ζωή ή με μια λέξη: Ανένδοτος· ή με μια άλλη μια λέξη Στίγμα.
Τι θα συμβουλεύατε εκείνον που επρόκειτο να το διαβάσει;
Γ.Σ.: Να το ξαναδιαβάσει, να μην καταλήξει σε εύκολα συμπεράσματα και να αναρωτηθεί σε σχέση με τον εαυτό του και την ζωή του. Μετά από 20 χρόνια που το γράφω αυτό κάνω ακόμη. Τα ερωτήματα τίθενται δύσκολα κι επίπονα, ενώ οι απαντήσεις θέλουν πολύ ψάξιμο.
Αν το βιβλίο σας ήταν /γινότανε ένα κανονικό ταξίδι κάπου στον κόσμο που θα πηγαίναμε και πόσες μέρες θα κράταγε;
Γ.Σ.: Θα είναι ένα οδοιπορικό με αφετηρία την Αθήνα και τον Κορυδαλλό όπου γεννήθηκα με πρώτο πλάνο το 8ο δημοτικό σχολείο απέναντι από τις φυλακές, και κατόπιν το Πάντειο πανεπιστήμιο. Επόμενος σταθμός ο Άγιο Νικόλαος Κρήτης με τη λίμνη του και την καφετέρια πάνω από αυτή, το οικογενειακό εστιατόριο ΙΤΑΝΟΣ, την Ελούντα την Σπιναλόγκα και την παραλία υδροβιότοπος Αλμυρός, το Ρέθυμνο με το πανεπιστήμιο και τον κοινωνικό ευρύτερο επαρχιακό χώρο, την πόλη Saint Malo στην Βρετάνη της Γαλλίας, στo Lübeck δίπλα στο Αμβούργο και τέλος στην Κολωνία. Ταυτόχρονα, θα κάναμε σχέδια για την Ινδία και την επίσκεψη βουδιστικών ναών και σχολών γιόγκα και μετά θα ετοιμάζαμε ταξίδι για την Χιλή προς τιμήν του Πάμπλο Νερούδα.
Κλείστε την μίνι συνέντευξη σας με μια φράση/παράγραφο από το βιβλίο:
Γ.Σ.:
ΠΟΙΗΤΉΣ
Οι γραφίδες των σιωπών σου
Έλκηθρα, να μεταφέρουν
τις διακυμάνσεις των ανέμων
από φύση
σε ραχοκοκαλιά του λογισμού.
Παιδοκόμος των εκλάμψεων
των άναρθρων κραυγών
εμβαθύνεις στην ιδιαιτερότητα
αναζητώντας το καθολικό
για ν’ αποπλανήσεις
τη φλόγα του καθενός
σε πυρκαγιά να μεταμορφωθούν
οι ισχνότητες των μοναχικών σκιών
Η ποιητική συλλογή, Στίγμα στο χάος, του Γιάννη Σμίχελη -Ιωάννης Μουλιανιτάκης- κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Φίλντισι. Στο εισαγωγικό σημείωμα της έκδοσης διαβάζουμε:
Αυτά τα ποιήματα αποτέλεσαν υποστηρικτικό και παρηγορητικό λόγο στην περίοδο που γράφτηκαν, από το 2000 έως το 2008, ενώ η επεξεργασία τους συνεχίστηκε μέχρι και την έκδοσή τους. Είναι η πρώτη προσπάθεια να αποτυπώσω τις σκέψεις μου και να εκφράσω τις ανησυχίες μου, με όχημα τον συμπυκνωμένο λόγο της ποίησης, αυτόν που προσφέρει όχι μόνο τη δυνατότητα της ελεύθερης έκφρασης αλλά και την εμβάθυνση στο όλον της ύπαρξης ενός ατόμου, δίχως να περισσεύει. Εικόνες αυτοβιογραφικές, προσωπικές παρατηρήσεις και διαυγείς αναφορές κατάφεραν να διοχετευτούν στο χαρτί μετά από πολλές επεξεργασίες. Ο ποιητικός λόγος αναμφίβολα συνοψίζει το αυτεξούσιο τού γράφοντος, αναμετράται με το εγώ, διευρύνει τη διαδικασία της αυτογνωσίας, ενώ μάχεται να ανακαλύψει την πραγματική θέση του ποιητή στον κοινωνικό περίγυρο. Η ποίηση έχει τη δύναμη να θέτει τα ουσιαστικά ερωτήματα της ύπαρξής και τολμά να απαντήσει με ειλικρίνεια.
Αυτή η ποιητική συλλογή αποτελεί προσωπική γέφυρα, αυτή που με οδήγησε από τις κοινωνικές επιστήμες, στην ποίηση, με την πρόθεση μόνο να τολμήσω να εκθέσω τα δικά μου ίχνη στον χώρο και όχι φήμη ή επαίνους.
Ο Γιάννης Σμίχελης (Γιάννης Μουλιανιτάκης), στην ποιητική του συλλογή «Στίγμα στο χάος», προσπαθεί να τακτοποιήσει, ανάμεσα στα συναισθήματα, το παρόν αλλά και τις αναμνήσεις, τη δική του σκέψη και ζωή, επιχειρώντας μέσα από την απογύμνωση πραγμάτων και καταστάσεων, να αυτοπροσδιοριστεί. Τολμά να αγγίξει, μέσα και από την οπτική του έρωτα, σκληρά θέματα. Οι λέξεις στην ποίησή του ξεπερνούν πόθο και ερωτικά καλέσματα, αποκτώντας έως και επιθετικό ύφος, ενώ κάποιες φορές σαρκάζουν ανελέητα. Το υποκειμενικό στοιχείο είναι κυρίως αυτό που πλάθει και εκφράζει σχέσεις, γεγονότα και συναισθηματικές καταστάσεις του σύγχρονου κόσμου.
Ο ποιητής στην αναζήτησή του για ατομική και κοινωνική αλήθεια προβάλλει εικόνες τής αντικειμενικής πραγματικότητας, με απόγνωση καμιά φορά. Παλεύει με τα ερεθίσματα που δέχεται και ερμηνεύει με αληθοφάνεια, μια αγχώδη ψυχολογία της καθημερινότητας μαζί με τα προβλήματά της.
Σε αρκετά ποιήματα του Γιάννη Σμίχελη τηρείται μια κριτική στάση απέναντι στην κοινωνία και στη διαφθορά. Ένα γρήγορο λαχάνιασμα, μια φανερή αγωνία-κραυγή έχει αυτός ο ποιητικός λόγος και ίσως δεν είναι τυχαίο που έχει συμπέσει με την πικρία και την απογοήτευση πολλών νέων ανθρώπων, κυρίως στη χώρα μας, όταν βιώνουμε ακόμα και σήμερα τις αψευδέστατες συνέπειες αυτής της μεγάλης παγκόσμιας κρίσης.
Ζωή Δικταίου
Απόσπασμα:
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΣ
Ανεπιθύμητος για τον εφησυχασμένο
που δεν βομβαρδίζεται από αμφιβολίες,
για να γλιτώσει την εκτέλεση.
Ανεπιθύμητος για τον μικροαστό,
καθώς νομίζει πως ο κόσμος ξεκινά απ’ τη μύτη του
και καταλήγει στο κατώφλι του σπιτιού του
ξεχνώντας τον δρόμο.
Ανεπιθύμητος για τον κερδοσκόπο,
διότι μεταφράζει τα πάντα σε όφελος,
χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν πως
η γέννησή του είναι ανεκτίμητη.
Ανεπιθύμητος για τον γραφειοκράτη
μιας και τα γρανάζια της κοινωνίας
κινούνται από τους αόρατους κυματισμούς της κοινωνίας
κι αν πάρει ανάποδες θα τον αφανίσει
ανθρωποθύελλα.
Ανεπιθύμητος για τον ματαιόδοξο
που ό,τι αξίζει να μείνει
δεν το κρίνει αυτός.
Ανεπιθύμητος για το σύστημα
αφού σκέψεις καρφίτσες ματώνουν τον βολεμένο στον καναπέ.
Ανεπιθύμητος για μένα που λέω να ηρεμήσω
κι όλο μια σκεπτόμενη σιωπή με τριβελίζει
και σε αιώνια αγρυπνία βρίσκομαι.
Ανεπιθύμητος για τους τυπολάτρες
καθώς η αλήθεια βρίσκεται χύμα στο ατίθασο.
Όταν η ποίηση είναι κοινωνική διαμαρτυρία
