Joker

2019, ελληνιστί «Τζόκερ» -περιμένατε κάτι άλλο;

Βαθμολογία 4/5

Γράφει ο Κώστας Μπουντούκος

Η ταινία της χρονιάς; Σίγουρα -άντε μαζί με τη νέα ταινία του Σκορτσέζε, «Ιρλανδός». Μία από τις καλύτερες και πιο πολυσυζητημένες ταινίες της δεκαετίας; Πιθανότατα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η ταινία «Joker» του Todd Phillips (της τριλογίας Hangover, με τα χοντροκομμένα αστεία και την τεράστια εμπορική απήχηση), καταφέρνει να αναδείξει έναν ήρωα κόμικ με μία διαφορετική ματιά. Περίπου αυτό που προσπάθησαν να κάνουν σε μικρότερο βαθμό η ταινία «Μαύρος Πάνθηρας» και σε μεγαλύτερο βαθμό η ταινία «Logan».

Η ταινία διαδραματίζεται στην Γκόθαμ Σίτι, αρκετά πριν ο Arthur Fleck-Joker γνωρίσει τον Μπάτμαν και μετατραπεί σε -κακό- έτερόν του ήμισυ. Η περίοδος είναι ταραγμένη (κάτι σαν την Ελλάδα του 2010-2011, στον υπερθετικό βαθμό όμως). Με διαδηλώσεις, με τη βία και την ανέχεια να επικρατούν, τη διαφθορά να ρημάζει την πόλη και την απεργία των καθαριστών του δήμου να την έχει μετατρέψει σε έναν απέραντο σκουπιδότοπο (όπως στην Ελλάδα τουλάχιστον 2 φορές το χρόνο). Ο Fleck είναι ένας προβληματικός τύπος, με ψυχολογικά θέματα που εργάζεται ως κλόουν σε διάφορες εκδηλώσεις, αμείβεται πενιχρά και ζει με την γηραιά και άρρωστη μητέρα του που αποτελεί το μοναδικό του αποκούμπι. Μία σχέση που στην πορεία αποδεικνύεται καταστροφική και προβληματική. Παράλληλα ζει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να κάνει καριέρα ως stand up comedian. Ουσιαστικά βλέπουμε τη μεταμόρφωση ενός απλά προβληματικού ατόμου σε έναν εμβληματικό «κακό», όπως τον είχαμε γνωρίσει μέχρι τώρα μέσα από τη συνύπαρξή του με τον Μπάτμαν.

Την κριτική της ταινίας μπορούμε να τη χωρίσουμε σε 2 μέρη. Το πρώτο μέρος αφορά το βασικό καστ που είναι εξαιρετικό. Robert de Niro, Zazzie Beetz και Frances Conroy ενσαρκώνουν εξαιρετικά τους κομβικούς ρόλους τους στην πορεία του Fleck. Βέβαια, η ατραξιόν της ταινίας είναι ο Joaquin Phoenix ως Joker που μας χαρίζει μία εκ των κορυφαίων ερμηνειών της δεκαετίας, αναμφισβήτητα. Το πιο σίγουρο Oscar των τελευταίων ετών. Μιλάμε για την αποθέωση της υποκριτικής. Η παράνοια που χαρακτηρίζει την εμφάνιση του Phoenix είναι εκπληκτική και ταίριαξε γάντι στο ρόλο του Joker, σε βαθμό που βγαίνοντας από την αίθουσα να σκέφτομαι ότι δεν θα μπορούσε να τον παίξει κάποιος άλλος. Οι εκφράσεις του προσώπου και οι κινήσεις του (αποστεωμένου) σώματός του είναι εξαιρετικές και τις εκμεταλλεύεται άριστα και ο σκηνοθέτης με πολλά κοντινά πλάνα και αρκετή κινηματογραφική ώρα αφιερωμένη σε αυτές.
Το δεύτερο μέρος της κριτικής αφορά τη σκηνοθεσία και την ίδια την ιστορία. Μια απεικόνιση μιας όχι και τόσο μακρινής και φανταστικής πραγματικότητας, μια κοινωνική κατάρρευση με αμβλυμμένες τις κοινωνικές ανισότητες, τη βία να επικρατεί και τους πολιτικούς άρχοντες να μην είναι ικανοί να δώσουν λύσεις. Αυτή η κατάσταση είναι ικανή να οδηγήσει τους πιο ασταθείς ψυχολογικά πολίτες στα άκρα, κάτι που γίνεται στην περίπτωση του Fleck.

Γενικά η ταινία καταφέρνει μέσα από την ωμή βία και την ψυχολογική πίεση του πρωταγωνιστή -που μεταφέρεται μερικές φορές αυτούσια στους θεατές- να μας παρουσιάσει έναν χαρακτήρα οικείο, αλλά με τόσο διαφορετικό και ανθρώπινο τρόπο που είναι σαν να τον παρουσιάζει για πρώτη φορά. Μην περιμένετε άλλη μία ταινία κόμικ. Μιλάμε για μια βαθιά κοινωνική, δραματική ταινία που προσομοιάζει τόσο στην πραγματικότητα όπως τη βιώνουν πολλές κοινωνίες ανά την υφήλιο (δείτε τι γίνεται στη Χιλή, στη Βενεζουέλα, στον Λίβανο κ.ο.κ.) και που καταλήγει τρομακτική (τι μας περιμένει άραγε στο εγγύς μέλλον).

Για όλους αυτούς τους λόγους αξίζει να τη δει κάποιος. Τόσο για το ρεσιτάλ ερμηνείας του Phoenix όσο και για την ίδια την ιστορία και την απεικόνιση μιας ζοφερής αλλά ρεαλιστικής πραγματικότητας.