Η πλούσια συλλογή χωρίζεται σε τρία μέρη με πιο χαρακτηριστικό της γνώρισμα τη διαφορετική προσέγγιση κάθε μέρους.
Ξεκινώντας από τον «Λόγο απείθαρχο», ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ελεύθερο στίχο και πλούσιο λεξιλόγιο, «παίζει» με το φως και το σκοτάδι, χρησιμοποιεί αλληγορίες, συνειρμικές σκέψεις, μεταφορές ενώ παραμένει ανθρώπινος. Σε κάνει να σκέφτεσαι τις προεκτάσεις των στίχων του, τι βρίσκεται πίσω από την αλληγορία/μεταφορά του, τι σκέπτεται ο ίδιος, πού/πώς το αποδίδει...
Ελλέβορος βους επί της γλώττης
Οι ελπίδες γέννησαν τέρατα που γέννησαν νεκρούς που ελπίζουν
σε παράδεισο
Χρησιμοποιεί και πεζοποίηση· εκείνο το αφηγηματικό είδος που βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ ποίησης και πεζού, έχει την συμπυκνωμένη φόρμα και τη λακωνικότητα μαζί με χειμαρρώδη λόγο που δε «διακόπτει» ώστε να χωρίσουν οι αλληλουχίες σε στίχους.
Ο έρωτας είναι εκεί και πλάθει ποίηση στις άκρες των χειλιών τους
Πώς ξεμπλέκει ο κισσός απ' τα ξερά κλαδιά μου;
Αύριο ένα γέλιο θα πλέξει θώρακα αλεξίπικρο για την ευρύχρονη
καρδιά μου
Το τοπίο είναι κυρίως αστικό, μια πόλη, η πόλη καθενός μας και η έμπνευση, το έναυσμα, προκύπτει από παντού (χαρακτηριστικό είναι το έργο του όπου εμπνέεται από μια εφημερίδα). Η γενικότερη επιδίωξη όμως είναι το καταστάλαγμα, η συνειδητοποίηση παρά η θλίψη κι η μελαγχολία.
Παράξενη οσμή σέρνεται απ' την πόλη
Τις μέρες μου κοσμεί μια μελαψή κηλίδα
Το παρόν πωλήθηκε πριν γίνει ιστορία
Τυπώνεται η αγγελία για το μέλλον
Αντέχει κανείς;
Αποδέχεται την ανθρώπινη αδυναμία σε ό,τι συνεπάγεται αυτή -ο αναμάρτητος πρώτος το λίθο...- και τη δικαιολογεί. Το μέλλον, όμως, παίζει σημαίνοντα ρόλο -τουλάχιστον στο πρώτο μέρος- ενώ, η επιστημονική του ιδιότητα και κατάρτιση επηρεάζει τον τρόπο έκφρασης και σκέψης.
Το μέλλον έρχεται αδιάφορο για όσα ξέρεις και όσα έζησες
Σήμερα έχεις μια φωτιά να ανοίγει τον δρόμο, σώπασε και κάψου.
Πίνω στην υγειά όσων δεν ήταν μέσος όρος
Κάτι έρχεται σ' ανάποδη τροχιά
Μεγάλο και μικραίνει
Πλησιάζει σχεδόν αόρατο πια
Σαν μέλλον ή επιλογή
Τώρα οι δυο μας
Νομίζω, σε αυτό το πρώτο μέρος βρίσκεται το πιο αγαπημένο μου ποίημα, εκείνο που φέρει τον τίτλο «Η ποίηση είναι εύκολο πράγμα», όχι μόνο επειδή ένας έτσι δομημένος τίτλος σε παρασέρνει σε μια αυτόματη άρνηση, δηλαδή να τον διαψεύσεις, μα κυρίως για όσα πρεσβεύει ως ολοκληρωμένο έργο. Αξίζει να διαβαστεί με καθαρό μυαλό και με άργητα, να προσλάβει κανείς το μέγιστο των νοημάτων του. Να αποχωρήσει στο τέλος με ένα χαμόγελο για όσα συμβούν τότε εκεί. Ακολουθούν κάποιοι στίχοι:
Καν δεν χρειάζεται να φτιάξεις ιστορία
Μόνο σκέψεις να βάλεις σε σειρά
Από τη στάση να φτάσεις στο φως
Στη «Ζώνη αγνότητας» όμως με ενθουσιάζει με την απλοϊκή διαπίστωση ότι: Η μνήμη διαρκώς γεμίζει μ' απουσίες. Δηλαδή με κάτι τόσο δεδομένο όμως τόσο χρηστικό να το έχει κατανοήσει κανείς -σε τέτοια θέματα μάς βοηθά η ποίηση· κι αυτό, ένα κέρδος.
Τον ήλιο πώς τον βλέπουν τα γεράκια;
Στο δεύτερο μέρος, «Λόγος πειθαρχημένος», η ποίηση αποκτά ομοιοκαταληξίες, μέτρο, αναλογίες, ρυθμό. Καταλαβαίνει κανείς τι πρεσβεύει η πειθαρχία των λέξεων του τίτλου ενώ η γραφή έχει αφηγηματική πρόθεση και ευφάνταστη απόδοση. Παρατηρούμε όλα τα οικεία είδη ομοιοκαταληξίας (ζευγαρωτή, πλεχτή, σταυρωτή)· μάλιστα, παρουσιάζονται κάποιοι συνδυασμοί ριμικών συστημάτων μεγάλου ενδιαφέροντος! Σε αυτό το μέρος ξεχώρισα το έργο «Ζεστή πηγή».
Το τρίτο μέρος είναι μια έκπληξη για τον αναγνώστη. Ένα ποιητικό εγχείρημα που δύσκολα βρίσκει κανείς στη βιβλιογραφία. «Η ιστορία της ζωής σε 11 βήματα» υπόσχεται αυτό ακριβώς που υπονοεί η φράση και ως σύνολο έργων συνδέεται με την επιστημονική ιδιότητα του κυρίου Σφενδουράκη, τη Βιολογία. Ο ίδιος στον επίλογο του μας εξηγεί πώς προέκυψαν τα έντεκα αυτά βήματα-ποιήματα γράφοντας πως καθένα αναφέρεται σε ένα μείζον συμβάν στην ιστορία της ζωής, από την εμφάνισή της πριν από 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου, μέχρι και την ανάδυση της δυνατότητας των ανθρώπων να μη μελετούν. Όπως καταλαβαίνουμε κυριαρχεί η ανθρωποκεντρική θεώρηση [...] Αρκεί να έχω καταφέρει να μεταφέρω την αίσθηση.
Κατά τη δική μου άποψη το καταφέρνει επάξια -ακόμα και για τον αναγνώστη που έχει αμυδρή γνώση σε θέματα βιολογίας- ενώ, και σε αυτό το μέρος, το έργο «Η εμφάνιση» ξεχωρίζει για την ευφάνταστη γραφή του.
Τα σώματα ενώνονται για ν' ανταλλάξουν μέλλον
Τελικά, το βιβλίο ανταποκρίνεται σε αυτό που «υπόσχεται», ικανοποιεί τον βιβλιόφιλο και προσφέρει ποικιλία.
Η ποιητική συλλογή του Σπύρου Σφενδουράκη, Μελέτη ζωής, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Ευχαριστώ τον εκδότη για τη διάθεση του βιβλίου.
Το παραπάνω περιέχει αποσπάσματα.
