koukidaki: Η Καραμέλα

Η νουβέλα της Ελένης Πριοβόλου «Η Καραμέλα», που αγάπησαν χιλιάδες αναγνώστες, μεταφέρεται για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή του 104, με τη Μαρία Μαυροματάκη στον ομώνυμο ρόλο, σε σκηνοθετική επιμέλεια της Λουκίας Πιστιόλα.
Στην υπόθεση: Η Φρόξη Καραμέλα, γνήσια Αθηναία, έχει κληρονομήσει από την οικογένειά της ένα κτήμα και μια καραμελοποιία, όπου ζει και δημιουργεί, προστατευμένη από την αγριότητα και την υποκρισία του κόσμου που την περιβάλλει.

Ένας μικρός παράδεισος το περιβόλι της, ένας δημιουργός-θεός η ίδια, κι οι καραμέλες της ύψιστα έργα τέχνης. Σκληρό το περίβλημά τους, στο εσωτερικό τους όμως, μέσα στο μυρωδάτο σιρόπι, η Φρόξη Καραμέλα κρύβει άσβεστη τη μνήμη της προσωπικής της ιστορίας και την αιώνια μνήμη ολόκληρης της χώρας.

Οι κακοδαιμονίες της νεότερης Ελλάδας, τις οποίες δεν σταματά να στηλιτεύει με χιούμορ και σαρκασμό, και τα ένοχα μυστικά του οικογενειακού της παρελθόντος την αναγκάζουν να πάρει το δίκαιο στα χέρια της, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να διατηρήσει την ατομική της ελευθερία και να γλιτώσει από την τρέλα.

Βρέθηκα στο Θέατρο 104... Ή μάλλον όχι. Επισκέφτηκα την καραμελοποιία της Φρόξης! Η Φρόξη Καραμέλα μάς υποδέχεται στην καραμελοποιία της με τη Μαρία Μαυροματάκη να ξεκινά τη μοναδική της ερμηνεία με έναν απρόσμενα ευχάριστο τρόπο. Η Φρόξη μάς γοήτευσε, μας συγκίνησε και μας προβλημάτισε. Ο Λουάν; (Ρίνος Τζάνι) Είπε τα πάντα... κινησιολογικά. Χωρίς να χρειαστεί να μιλήσει!

Ακούμε στην αρχή τη Φρόξη να λέει πως «Αυτή η χώρα είναι ένας απέραντος οίκος ενοχής και ανοχής».

Μαρία Μαυροματάκη: Αρχικά ας μιλήσω για την Ελένη Πριοβόλου που το έγραψε. Είναι μία απόλυτα πολιτική συγγραφέας, όχι μόνο σε αυτό το βιβλίο της αλλά και στα υπόλοιπα. Και είναι λογικό να βάζει στο στόμα της ηρωίδας του έργου μία άποψη η οποία μας στοιχειώνει όλους, γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι στην πολιτική δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι τόσο ηθικά. Οπότε και τα βιώματα που έχει αυτή η γυναίκα, όντας έτσι κι αλλιώς μεγάλης ηλικίας αλλά και λόγω της οικογένειάς της και της δουλειάς της, την οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα.

Μέσα στο έργο βλέπουμε φιγούρες. Τη φιγούρα του ρατσιστή, του παιδόφιλου, του νεόπλουτου και του διεφθαρμένου...

Μ.Μ.: Αυτές οι φιγούρες, μία προς μία, είναι εκείνες που συνθέτουν την κοινωνία-οίκο ανοχής. Γιατί δεν τη διαμορφώνουν μόνο οι πολιτικοί, αλλά και οι ίδιοι οι πολίτες. Που έχουν μάθει να ζουν μέσα στη φθορά, στη διαφθορά και τη δολιοφθορά. Οι ίδιοι αναπαράγουν αυτό το μοντέλο. Υπάρχει εδώ ένα είδος «πινγκ-πονγκ». Ο πολιτικός μεταφέρει τα κοινωνικά πρότυπα στον πολίτη και ο πολίτης στον πολιτικό. Ένας φαύλος κύκλος που συνεχίζεται εσαεί. Όσο για τη Φρόξη -μιλώντας πάντοτε συμβολικά, γιατί το έργο δεν προτρέπει, φυσικά, τους ανθρώπους να δολοφονούν- είναι μια γυναίκα η οποία, αν δεν κατέφευγε σε αυτά τα μέσα αυτοάμυνας, είτε θα αυτοκτονούσε είτε θα κατέληγε στο τρελάδικο.

Νομίζω είναι μία τραγική φιγούρα.

Μ.Μ.: Είναι ένας τραγικός ήρωας.

Στην αρχή τη βλέπουμε άνετη, χαρούμενη, δεν την νοιάζει τίποτα.

Μ.Μ.: Οι τρόποι της Φρόξης στο πρώτο μέρος του έργου είναι ένα είδος άμυνας. Είναι αυτό που προσπαθεί να πείσει τον εαυτό της ότι είναι.

Στο τέλος λυτρώνεται μέσω του Λουάν...

Μ.Μ.: Βεβαίως. Ναι, ο Λουάν είναι η λύτρωση, το μέλλον και η ελπίδα.

Ρίνος Τζάνι: Ο Λουάν είναι ένας ήρωας που νιώθω ότι η Φρόξη ταυτίζεται μαζί του, καθώς είναι ανίσχυρος και κατατρεγμένος. Η Φρόξη νιώθει ταύτιση, ισότητα κι αγάπη, και αυτό το εκδηλώνει φροντίζοντάς τον. Αυτό πιστεύω ότι συμβαίνει επειδή υπάρχει και μία ηλικιακή απόσταση. Σύμφωνα με το κείμενο είναι ο συνεχιστής του έργου της Φρόξη.

Έτσι κι αλλιώς τη βλέπουμε να αγαπά πολύ τους νέους.

Μ.Μ.: Θα μπορούσε να είναι παιδί της. Το παιδί που δεν έκανε, η οικογένεια που δεν απέκτησε. Γιατί αυτή η γυναίκα έμεινε στείρα. Έμεινε στείρα επειδή έμπλεξε με μια οικογένεια που προσπάθησε να την κατασπαράξει, να τη φάει… Έμεινε μόνη, με μοναδική της χαρά τη δημιουργία, τις καραμέλες της. Και στη συνέχεια οι καραμέλες γίνονται και το όπλο της. Ο μόνος που μπορεί να την καταλάβει είναι ο Λουάν, ο κατατρεγμένος -όπως πολύ σωστά είπε ο Ρίνος- γιατί έχει κι εκείνος αντίστοιχα βιώματα. Ο Λουάν είναι ο προστατευόμενός της και την ίδια στιγμή ο προστάτης της.

Τελικά, η Φρόξη σκότωσε το σκύλο.
Μ.Μ.: Σκοτώνοντάς τον, πιστεύει ότι ο θάνατος θα είναι ουσιαστικά ένα είδος λύτρωσης για αυτόν, αφού θα τον γλιτώσει από το ψέμα, το κοινωνικό ψέμα, που επηρεάζει ακόμα και ένα αθώο ζώο. Η βαθύτερη αιτία είναι όμως το γρύλισμα του σκύλου, το γρύλισμα του ψεύδους, που της θυμίζει τη δική της τραγική ιστορία. Τη στοιχειώνει, την ταράζει, δεν μπορεί να το αντέξει. «Βγαίνοντας» από τον ρόλο και κοιτώντας τη Φρόξη από απόσταση, έχω την εντύπωση ότι αυτός είναι ο πιο άδικος από τους φόνους που διαπράττει. Είναι όμως ένας υποσυνείδητος φόνος. Σκοτώνει τον σκύλο γιατί βλέπει σε αυτόν τον «θείο», τον εραστή της μητέρας της. Ακούει το «γρύλισμα» του «θείου», που επιχείρησε να την κακοποιήσει όταν ήταν παιδί. Πόσα παιδιά έχουν κακοποιηθεί; Και πόσους «σκύλους-ανθρώπους» θα ήθελαν αυτά τα παιδιά να σκοτώσουν, όταν έχουν υποστεί τέτοια βία σε τόσο τρυφερή ηλικία; Εδώ είναι που θα μπορούσε να αναγνωρίσει κανείς μια γενναιότητα στη Φρόξη, η οποία τελικά προκαλεί στον θεατή αισθήματα συμπόνιας για τα παθήματά της.