«Οι νεαροί ποιητές [...] ανήκουν στη νεότερη γενιά Κροατών ποιητών, εκείνη που καθιερώθηκε (ή καθιερώνεται) μετά τη γενιά στην οποία ανήκω, αν και είμαι της ίδιας ηλικίας με ορισμένους από τους ποιητές που περιλαμβάνονται εδώ. Όλοι τους -και πάλι, με εξαίρεση τον Ντίνκο Κρέχο- δημοσίευσαν τα ποιητικά ντεμπούτα τους μέσα από τα δύο σημαντικότερα βραβεία χειρογράφων ποίησης στην Κροατία: το βραβείο Goran για νέους ποιητές, το οποίο απονέμεται στο καλύτερο χειρόγραφο από έναν μη δημοσιευμένο ποιητή μέχρι τα 30 του χρόνια, και το βραβείο Na vrh jezika για ποιητές μέχρι 35 ετών. Ως μέλος της κριτικής επιτροπής για τα δύο βραβεία, παρακολουθώ όλους αυτούς τους ποιητές από την αρχή της σταδιοδρομίας τους και η δική μου εικόνα για την κατάσταση του πεδίου, καθώς και η δική μου επιλογή, δεν θα ήταν πολύ διαφορετική από αυτή που έγινε εδώ από τον Μίρζα Πούριτς, λογοτεχνικό μεταφραστή με ασυνήθιστη ευαισθησία και ενδιαφέρον για την ποίηση. Ωστόσο, πρέπει να αναφερθώ σε μερικά ακόμη ονόματα, χωρίς τα οποία θα ήταν ελλιπής η ευρύτερη εκδοχή μιας τέτοιας επιλογής, κατά κύριο λόγο στη Μαρία Αντριάσεβιτς, τον Μάριο Γκλάβας, την Τζέλικα Τσετς και τον Γκόραν Τσολακχόντζιτς.
Ακόμη και μια σύντομη ματιά στα ποιήματα αποκαλύπτει μάλλον ετερογενείς ποιητικές και τάσεις. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν δύο κοινοί τόποι: όλοι οι ποιητές σχηματίστηκαν κυρίως στον εγχώριο ποιητικό κανόνα και, ειδικά στους νεότερους από τους δέκα ποιητές, μπορούν να ανιχνευθούν ορισμένες ποιητικές παραλληλίες, αλλά και κοινά σημεία αναχώρησης, τα οποία πυκνώνουν καθώς στενεύει η επιλογή αυτών των συγγραφέων.»
Απόσπασμα από τον πρόλογο του Μάρκο Πογκατσάρ
Η Ασημίνα Ξηρογιάννη, ήδη πολύ γνωστή στους ποιητικούς και συγγραφικούς κύκλους από προσωπικούς τίτλους όπως: Εποχή μου είναι η ποίηση, 23 μέρες, Δεύτερη φύση, Το θέατρο στην ποίηση, Λίγη φθορά για γούρι, Οντισιόν, Δοκιμάζοντας το ποίημα κ.ά., αναλαμβάνει τη μετάφραση-απόδοση των έργων στην ελληνική. Διαβάστε παρακάτω τι απαντά για το βιβλίο.
Απόσπασμα από τον πρόλογο του Μάρκο Πογκατσάρ
Η Ασημίνα Ξηρογιάννη, ήδη πολύ γνωστή στους ποιητικούς και συγγραφικούς κύκλους από προσωπικούς τίτλους όπως: Εποχή μου είναι η ποίηση, 23 μέρες, Δεύτερη φύση, Το θέατρο στην ποίηση, Λίγη φθορά για γούρι, Οντισιόν, Δοκιμάζοντας το ποίημα κ.ά., αναλαμβάνει τη μετάφραση-απόδοση των έργων στην ελληνική. Διαβάστε παρακάτω τι απαντά για το βιβλίο.
Ποιους ποιητές αφορά η συλλογή; Πώς προέκυψε το βιβλίο;
Ασημίνα Ξηρογιάννη: Στα πλαίσια της εκδοτικής δραστηριότητας των Εκδόσεων Βακχικόν με τον τίτλο «Ποίηση από όλο τον κόσμο» έχει την ευκαιρία το ελληνικό κοινό να κάνει ένα άνοιγμα πνευματικό προς το Άλλο, το αλλοεθνές, το ξένο, το διαφορετικό, αλλά τόσο ίδιο, με την έννοια ότι μπορούμε να ανιχνεύσουμε πολλά κοινά στοιχεία με κάτι που ήδη γνωρίζουμε -κοινά σημεία στον τρόπο έκθεσης, στην προσέγγιση. Και αυτό είναι θαυμαστό, μια μαγική σύνδεση ενσυναίσθησης.
Oι νεαροί ποιητές που παρουσιάστηκαν εδώ εμφανίστηκαν στην ποιητική σκηνή τα τελευταία 10 χρόνια. Με εξαίρεση τον Ντίνκο Κρέχο που το πρώτο του βιβλίο δημοσιεύθηκε νωρίτερα. Έτσι ερχόμαστε κοντά με το εξομολογητικό βλέμμα της Μαρτίνα Βίνταϊτς, τα αποσπασματικά συνειρμικά σλάλομ της Ματέα Γιούρσεβιτς, τα ποιήματα που αναφέρονται στην ψηφιακή εποχή του Ντάρκο Ιβάνκόβατς, την δυστοπική φαντασία της Λουτσία Μπούτκοβιτς, τον νεοϋπαρξισμό του Ντάρκο Σεπαρόβιτς, τους συμβολισμούς της Μαρίας Ντεγιανόβιτς, τη σπινθηροβόλο γραφικότητα της Αντονία Νοβακόβιτς, τα λογοπαίγνια του Αλεν Μπρλεκ, τις σαγηνευτικές μεταφορές της Μόνικα Χέρτσεγκ.
Ποιες οι δυσκολίες του εγχειρήματος; Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες της μετάφρασης-απόδοσης των στίχων σε μια άλλη γλώσσα;
Α.Ξ.: Γνώρισα πρώτα τους παραπάνω ποιητές στα Αγγλικά και μετά από 'κει τα μετέφρασα στα ελληνικά. Η μετάφραση είναι τέχνη και η ίδια θα έλεγα. Κι αν αυτό ακούγεται ακραίο, τότε υπογραμμίζω ότι η μετάφραση είναι σίγουρα αναδημιουργία. Είναι σημαντικό να κάνεις τη μεταφορά του νοήματος, της γενικής αίσθησης του ποιήματος ώστε να αφορά αναγνώστη από άλλη χώρα. Παλεύεις με τις λέξεις διαρκώς και όλα μοιάζουν αβέβαια.
Πόσο μας αγγίζει η ποίηση που «γεννιέται» σε μια άλλη χώρα, σε μια άλλη κουλτούρα και κοινωνία;
Α.Ξ.: Γιατί, όχι; Αν πραγματεύεται εύστοχα ένα θέμα που μας αφορά, με τρόπο που «μιλάει» στο μυαλό ή στην καρδιά μας, μπορεί αυτό να συμβεί. Ναι,είναι δυνατόν. Εδώ είναι καίριος ο ρόλος και ο λόγος του διαμεσολαβητή, του μεταφραστή δηλαδή, που οφείλει να μπαίνει βαθιά μέσα στα άδυτα της γλώσσας, να τη νιώθει πρώτα ο ίδιος και μετά να την επικοινωνεί στους αναγνώστες.
ΔΥΟ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Μετάφραση από τα Αγγλικά: Ασημίνα Ξηρογιάννη
Θάνατοι κουνελιών
Της Monica Herceng
αποθηκεύσαμε προσεκτικά τον θάνατο στα ζώα
τα ταίσαμε φρεσκοκομμένο χόρτο και σανό
τότε πήραμε τον θάνατο από αυτά ανώδυνα
με ένα μόνο κόψιμο κάτω από το λαιμό
τα δέρματα των κουνελιών τεντώθηκαν πάνω στα παλιά ξύλα καρυδιάς
σαν ένα υπερμέγεθες παλτό
και δίπλα στο γούνινο κοστούμι
οι μυς που είχαμε απογυμνώσει
μας κοίταξαν ντροπιασμένοι
και ταλαντεύθηκαν στις ριπές του ανέμου
η μητέρα βρήκε του πατέρα το δύσκαμπτο σώμα
από το κλουβί του κουνελιού
ένα πρωινό του Σεπτέμβρη
κατανοώντας ένα αξίωμα
που σπάνια έχουμε κατά νου
ο θάνατος με τον οποίο ταίζουμε τους άλλους
μερικές φορές επιστρέφει
πίσω σε μας
🌸
ΜΑΤΕΑ ΓΙΟΥΡΤΣΕΒΙΤΣ
Οι γυναίκες από τηv Altamira
Οι γυναίκες από την Altamira
ερωτεύονται με τα ελάφια
Οι γυναίκες πενθούν θανάτους και ξαπλώνουν με τους κυνηγούς
προετοιμάζουν τη σάρκα των αγαπημένων τους
Οι ανέραστοι χτυπούν τα κέρατά τους
Οι ανέραστοι έχουν μετατρέψει τη σπηλιά σε ένα διεγερμένο μετωπικό οστό
όπου οι ερωτευμένοι δυνατά φιλιούνται
όποτε βρίσκουν την ευκαιρία
κυρίως τη νύχτα όταν τους υπενθυμίζει ο ήλιος
που οι θεότητες είχαν κόψει τον λαιμό του
που οι δυνατότητες του πρωινού δεν εξαντλούνται
τη νύχτα
ζηλιάρης
ονειρεύονται τους θεούς περιστοιχισμένους από στολίδια
κοντόχοντρες και ανεπιθύμητες
πεθαίνουν όταν τα φτερωτά ελαφάκια πηγαίνουν γι 'αυτές
πεθάνουν σιωπηλά χωρίς ποτέ να έχουν μάθει τη σημειολογία της κραυγής
Οι γυναίκες από την Altamira ,μια αγροτική σιωπηλή φυλή
πιέζουν χυμούς από βότανα, ζωγραφίζουν λεπτά σώματα
αγαπούσε ένα κοπάδι βόσκησης (στο μήλο)
αγαπούσε ένα τρέξιμο (στην Καρδιά του δέντρου)
αγαπούσε ένα όνειρο (σε σκούρο πράσινο φύλλο)
Οι γυναίκες από τη Altamira είναι τώρα λυπημένες κόκκινες βουβάλες
που πιάνονται από άπληστα χέρια
είναι τώρα ο σχισμένος μου ουρανίσκος
το αίμα μου από την ακμή
και η κρεάτινη σιωπή μου
Δείχνω σε ένα δέντρο αυτόν
Σημαδεύω σε ένα φρούτο που σαπίζει στο πιάτο
σημαδεύω τον εαυτό μου
ανεβαίνω ψηλά
πιέζω ένα μήλο στην καρδιά μου
είναι ώρα δείπνου
θα ήθελες να φας?
Μια ερώτηση τόσο απλή όσο και μια αγάπη αναδιπλωμένη σε μια κίνηση
Χαμογελάς και αφήνεις
τη σπηλιά για μία σφιχτοδεμένη που μπορεί να χειριστεί τη γλώσσα σας
σαν μια βαριά ρακέτα, και να κυριεύσει τον αστράγαλο
ξέρω ότι εξακολουθείς να πεινάς καθώς αυτή λέει:
Το λυκόφως πάνω από αυτήν την πόλη
είναι σαν τον πυρετό στο λαιμό που πέφτει στα χείλη
τα τεντώνει στο κρεβάτι της Dvina
γεμάτο ζαχαρόνερο
για ένα κοπάδι από ελάφια
