SuperWoman

Γυναίκα! Εργαζόμενη, σύζυγος, μητέρα, νοικοκυρά, ερωμένη. Πόσους ρόλους μπορεί να αναλάβει τελικά μία γυναίκα; Μπορεί να είναι τέλεια σε όλα; Τελικά είμαστε φεμινίστριες ή οπαδοί του σεξισμού; Εξισωθήκαμε με τους άντρες; Ναι, τέτοια καταιγίδα προβληματισμού «ξέσπασε» στο κεφάλι μου παρακολουθώντας το SuperWoman, εκεί στο Faust! Όπως και κάθε άλλη φορά, δεν κρατήθηκα! Ζήτησα από τη Λήδα, τη Μαριλίζα και την Έλλη να μοιραστούμε τον προβληματισμό μου. Παιδιά, τα κορίτσια με έπεισαν! Είμαστε SuperWomen!

Λήδα, πώς ήρθε η ιδέα για το SuperWoman;

Λήδα Σάμιτα: Ο αρχικός προβληματισμός ξεκίνησε εξαιτίας των δικών μας βιωμάτων. Κατά μία έννοια, όλες είμαστε SuperWomen, τρέχουμε και ζούμε σε μία τρέλα. Ήθελα με κάθε τρόπο να περάσω αυτόν τον προβληματισμό, αυτή την τρέλα που ζει η σύγχρονη γυναίκα. Δηλαδή το πως ξεκίνησε, που κατέληξε, τι ψάχνει, τις αναζητήσεις της, τις πλάνες και τις αντιφάσεις της. Ακριβώς επειδή κι εμείς ζούμε τα ίδια. Οπότε από εκεί ξεκίνησε η ιδέα. Με τα κορίτσια έχουμε ξανασυνεργαστεί, είμαστε στην ομάδα PLAN BEE και έχουμε κάνει διάφορες άλλες δουλειές πάλι στο ίδιο στυλ, μουσικοθεατρικό και περισσότερο σωματικό.

Κορίτσια, πιστεύετε ότι στις μέρες μας πράγματι υποστηρίζουμε το φεμινισμό ή με τη στάση μας τον έχουμε μετατρέψει σε σεξισμό;

Μαριλίζα Χρονέα: Κάποιες στιγμές σίγουρα υπάρχει και αυτή η οπτική μέσα στην κοινωνία. Γι' αυτό πολλές φορές ακούς και άντρες να παραπονιούνται ότι είναι αυτοί το αδύναμο φύλο. Στην πραγματικότητα δεν ξέρουμε τι αντίκρυσμα βρίσκει ο φεμινισμός. Τουλάχιστον στη δική μου καθημερινότητα δεν αναγνωρίζω το φεμινισμό. Αντιθέτως να έχω -άθελά μου- σεξισμό κατά τα πρότυπα τα ανδρικά απέναντι στις γυναίκες και να αναπαράγω με το γιο μου στερεότυπα παλαιότερης εποχής.

Λ.Σ.: Εγώ πιστεύω ότι πέφτουμε πολλές φορές στην παγίδα.

Έλλη Δαδήρα: Αυτό που πιστεύω εγώ και έχει ειπωθεί και από επιστήμονες είναι ότι την ηθική της κοινωνίας την καθορίζει η θέση της γυναίκας. Σε όλες τις εποχές της ανθρωπότητας. Και η θέση της γυναίκας στην κοινωνία καθορίζει και το είδος του πολιτισμού της συγκεκριμένης εποχής.

Μ.Χ.: Έτσι κι αλλιώς είμαστε σε εποχή πατριαρχίας. Δεν έχει αλλάξει αυτό. Δεν έχει προλάβει να αλλάξει. Δεν μπορούμε να πούμε ότι η γυναίκα είναι από θέση ισχύος για να ορίσει πράγματα.

Ε.Δ.: Δεν ήταν ποτέ σε θέση ισχύος. Πολύ στοχευμένα οι άντρες δεν έβαλαν τη γυναίκα σε θέση ισχύος. Γιατί εάν άφηναν τη γυναίκα ελεύθερη δεν θα μπορούσαν να ελέγξουν συγκεκριμένα πράγματα στην κοινωνία.

Κορίτσια, συχνά λένε πως όταν βάλεις μία γυναίκα σε υψηλή θέση θα δεις τα πιο σκληρά και άδικα μέτρα. Γίνεται δηλαδή πιο σκληρή από τους άντρες. Συμφωνείτε με αυτή την άποψη;

Ε.Δ.: Επιβάλλεται να είναι πιο σκληρή γιατί κρίνεται με άλλα κριτήρια. Αν δεν γίνει πιο άντρας απ' τους άντρες δεν μπορεί να επιβληθεί. Κι όχι επειδή δεν είναι ικανή να επιβληθεί, αλλά επειδή δεν την αφήνουν. Αν δεν γίνει πιο σκληρή θα τη θεωρούν απλά τη γυναίκα και όχι την επαγγελματία. Δυστυχώς υπάρχει αυτό. Και υπάρχει και πίσω από αυτά που λέγονται. Δηλαδή κάποιος μπορεί να λέει ότι «εγώ θεωρώ ότι οι γυναίκες είναι ίσες, πρέπει να αμείβονται ίσα» κ.τ.λ. και ο ίδιος που το λέει να μην συνειδητοποιεί ότι κάνει πράγματα τα οποία δεν το υποστηρίζουν αυτό.

Λ.Σ.: Η γυναίκα μπορεί να είναι μία επιτυχημένη επαγγελματίας, να είναι διευθύντρια σε κάποια πολυεθνική εταιρεία. Αλλά όταν γυρίσει στο σπίτι ξαφνικά μπαίνει πάλι σε ένα συγκεκριμένο ρόλο.

Ε.Δ.: Αυτό είναι που λέμε αταβιστική μνήμη. Μία κατάσταση δηλαδή που είναι μνήμη, δεν στην έχω δείξει με κάποιο τρόπο αλλά περνάει από γενιά σε γενιά με μια αόρατη κλωστή λες και είναι εγγεγραμμένη στο αίμα.

Μ.Χ.: Πολλές φορές οι γυναίκες κρίνουν τις γυναίκες πιο αυστηρά από τους άντρες. Και αν πάμε στο θέμα των γενεών, βλέπεις μητέρες να κατευθύνουν τις κόρες τους με τα δικά τους λάθη.

Ε.Δ.: Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους: αρχικά πιστεύουν ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος να επιβιώσουν οι κόρες τους. Δεν το κάνουν από κακό. Έπειτα θεωρούν ότι αυτή είναι η συνταγή που πετυχαίνει. Γιατί όντως πετύχαινε. Πετύχαινε όμως όχι σε σχέση με τις γυναίκες, αλλά σε σχέση με τους άντρες.

Μ.Χ.: Τώρα όμως έχουν αλλάξει οι εποχές και όλα έχουν αναστατωθεί.

Ε.Δ.: Ωστόσο, δεν έχουν αλλάξει αυτά που περιμένει η κοινωνία, η οικογένεια και ο άντρας από την γυναίκα. Απλά περιμένουν περισσότερα.

Καριέρα και οικογένεια πάνε μαζί ή όχι;

Μ.Χ.: Αν δεν είχαμε την εποχή της κρίσης πιστεύω πως θα μπορούσαν, γιατί πλέον έχουμε ξεφύγει από αυτά τα στερεότυπα. Αυτό που δυσκολεύει αυτήν την κατάσταση είναι η δεδομένη οικονομική, επαγγελματική δυσκολία των ανθρώπων. Και αυτή τη δυσκολία τη συναντούν και οι άντρες και οι γυναίκες. Τώρα πια και ο άντρας έρχεται στα ίδια διλήμματα και στις ίδιες δυσκολίες με τη γυναίκα. Γιατί σε ένα ζευγάρι που εργάζονται και οι δύο και ο άντρας πρέπει να κάνει δουλειές, ειδικά αν έχουν παιδί. Αν δεν έχουν παιδί είναι πιο εύκολο.

Λήδα, μου έμεινε η σκηνή στην οποία έχεις βγάλει υποτίθεται το παιδί βόλτα με το καρότσι. Αφαιρείσαι στο κινητό, έρχεται κάποιος σου παίρνει το παιδί και το συνειδητοποιείς λίγο μετά. Αυτό σημαίνει ότι αναλαμβάνουμε τελικά ρόλους που δεν θέλουμε; Μόνο από συνήθεια ή κοινωνική επιταγή;

Λ.Σ.: Πιστεύω ότι επειδή η γυναίκα από την φύση της έχει μία ευελιξία, έχει μία τάση να μπορεί να κάνει πολλά πράγματα την ίδια στιγμή. Οπότε δεν λέει όχι. Σου λέει μπορώ να κάνω κι αυτό, μπορώ να κάνω και το άλλο. Έτσι, πολλές φορές, μπορεί να αναλαμβάνει κάποιους ρόλους από συνήθεια ή από κοινωνική επιταγή. Ωστόσο, κάθε γυναίκα στη σημερινή εποχή μπορεί να επιλέξει να κάνει παιδιά και να μείνει στο σπίτι. Είναι επιλογή της. Ας μην πάμε στο άλλο άκρο και πούμε «γιατί μένει στο σπίτι και δεν δουλεύει».

Μ.Χ.: Έχουμε απενοχοποιηθεί από αυτόν τον παλιό φεμινισμό που θα έλεγε μην κάτσεις σπίτι. Είναι όλα αποδεκτά.

Λ.Σ.: Είναι πράγματι όλα αποδεκτά. Η γυναίκα είναι ελεύθερη να βρει τον εαυτό της. Να δει τι πραγματικά θέλει να κάνει. Είναι δύσκολο να συνδυάσει καριέρα και παιδιά στον ίδιο βαθμό. Θα πρέπει λοιπόν να δει λίγο παραπάνω τον εαυτό της. Αυτό που λείπει από τη νέα γυναίκα, όπως και από τον άντρα, είναι ο χώρος και ο χρόνος. Πρέπει καθένας να βρει τον εαυτό του και να δει προς τα που θέλει να κινηθεί. Γι' αυτό και στη σκηνή με το καρότσι που είπαμε και πριν, θέλαμε να θίξουμε λίγο και το κομμάτι της μητρότητας. Την αντίφαση που δημιουργείται, την ένταση που μπορεί να υπάρχει στη γυναίκα, η οποία την κάνει να νιώθει εγκλωβισμένη από την μητρότητα. Τι χάνει και τι κερδίζει.

Εμβόλιμα μέσα στην παράσταση ακούμε και έναν στρατηγό να δίνει συμβουλές τεχνικής πολέμου του Σουν Τσού. Τελικά η καθημερινότητα των γυναικών είναι σαν πόλεμος; Είναι μία αέναη μάχη;

Λ.Σ.: Χαιρόμαστε πολύ που πέρασε έτσι. Αυτή ήταν η πρόθεσή μας. Θέλαμε να δείξουμε ότι η γυναίκα είναι σε μία διαρκή μάχη. Και η ίδια ουσιαστικά έτσι το έχει στο μυαλό της.

Μου έμεινε επίσης η σκηνή στην οποία η Λήδα με τον άνθρωπο που ουσιαστικά έχει μία σχέση, του μιλάει αλλά δεν της απαντάει. Δεν της δίνει σημασία.

Ε.Δ.: Πολύ συχνά υπάρχει μία συνθήκη στην οποία εθελοτυφλούμε. Θεωρώ πως ο μονόλογος της Λήδας έχει μέσα αυτή τη συνθήκη. Αυτή νομίζει ότι ζει έναν έρωτα και μάλιστα σε μία σχέση με έναν παντρεμένο άνθρωπο. Είναι συμβιβασμένη με αυτό, θεωρεί ότι είναι άνετη που το αποδέχεται. Ότι είναι κουλ και προχωρημένη.

Μ.Χ.: Ωστόσο, έχω την αίσθηση ότι σε αυτή την περίπτωση είναι και η γυναίκα που δεν ακούει τον άντρα.

Λ.Σ.: Και η γυναίκα καπελώνει τον άντρα. Δεν τον αφήνει να απαντήσει. Δε θέλαμε να περάσουμε ότι η γυναίκα είναι το τέλειο πλάσμα. Θέλαμε να δείξουμε διάφορες πτυχές της, και πιο άσχημες.

Βλέπουμε μετά την Έλλη να λέει πως ένας άντρας, ο Μάκης, την έκανε να αγαπήσει τον εαυτό της.

Ε.Δ.: Ναι. Γιατί εδώ το σχόλιο είναι ότι σε πολύ μεγάλο βαθμό, η σχέση μεταξύ άντρα και γυναίκας είναι πολύ βασικό πράγμα στη ζωή μας, και στη δική μας και στη δική τους. Αυτός είναι ο στόχος. Όλα τα άλλα που κάνουμε είναι λίγο περιφερειακά. Σε κάθε περίπτωση, μας ανεβάζει και μας κατεβάζει η σχέση με τον άλλον, το πώς μας αντιλαμβάνεται και πώς μας φέρεται το άλλο φύλο. Και τελικά αυτό μας καθορίζει. Και από εκεί που έχουμε μία συγκεκριμένη αντίληψη για τον εαυτό μας, μπορεί να μας την αλλάξει είτε προς τη σωστή είτε προς τη λάθος κατεύθυνση.

Είδαμε παρακάτω τους παράλληλους μονολόγους μίας επιτυχημένης και μίας αποτυχημένης, θα έλεγε κανείς, γυναίκας.

Λ.Σ.: Θέλαμε να δείξουμε ότι μέσα στην επιτυχία της άλλης ενυπάρχει και η αποτυχία.
Μ.Χ.: Το κείμενο της επιτυχημένης γυναίκας συνδυάζεται από μόνο του με την κρίση. Αν και είναι γραμμένο το 1980, ουσιαστικά, θα μπορούσε κανείς να πει ότι το ένα άτομο είναι το ίδιο άτομο σε μεταγενέστερη εποχή. Την αποτυχημένη γυναίκα δεν την κάλυψε το επαγγελματικό και όταν έχασε την νεότητα και τις δυνατότητές της όλο αυτό το παιχνίδι που έκανε της φάνηκε μάταιο.

Κράτησα και το«Δεν ξέρεις τί θες» που είπε η μία στην άλλη.

Λ.Σ.: Οι ίδιες οι γυναίκες κατηγορούν η μία την άλλη. Κυρίως οι νέες γυναίκες το κάνουν αυτό μεταξύ τους.

Κάποια στιγμή είστε οι τρεις σε ένα γραφείο, στο επαγγελματικό σας περιβάλλον, μιλάτε και πάλι ακούγεται η φωνή του στρατιωτικού. Αυτή τη φορά μας μιλάει για παραπλάνηση. Και εδώ προκύπτει το ερώτημα του αν είμαστε φίλες οι γυναίκες μεταξύ μας. Είμαστε ή παραπλανούμε η μία την άλλη και φερόμαστε ανταγωνιστικά;

Μ.Χ.: Πιστεύω ότι ενδόμυχα είμαστε μεγαλωμένες να έχουμε έναν ανταγωνισμό. Γι' αυτό και όταν ξεκινήσαμε την παράσταση, ένας βασικός στόχος ήταν να βγαίνει ένα κλίμα συμφιλίωσης μέσα στο γυναικείο φύλο. Γιατί έχουμε μάθει ασυνείδητα να είμαστε ανταγωνιστικές. Μία γυναίκα όταν θέλει να δει που στέκεται πάει στη σύγκριση.

Λ.Σ.: Πράγματι υπάρχει το ανταγωνιστικό στοιχείο στη γυναίκα. Όμως υπάρχει επίσης, και πρέπει να τονιστεί περισσότερο, το κομμάτι της αλληλεγγύης. Θέλαμε να περάσουμε ότι η δύναμη της γυναίκας, μπορεί να είναι και η άλλη γυναίκα. Η άλλη γυναίκα δεν είναι απαραίτητα ανταγωνίστριά της. Μπορεί να είναι και η δύναμή της, να στηριχτεί σε αυτό.

Μ.Χ.: Για να φτιάξουμε αυτή την παράσταση, ναι μεν εμπνευστήκαμε από τα διάφορα κείμενα, αλλά έπρεπε να δούμε γιατί τα επιλέξαμε, πώς θα τα διαρθρώσουμε και φυσικά και το τι συμβαίνει μεταξύ μας. Για να επιτευχθεί ο στόχος έπρεπε να εντάξουμε και τις ζωές μας. Αρχίσαμε να αναλύουμε πώς βλέπουμε εμείς τον εαυτό μας, τι μας έχει επηρεάσει.

Μέσα από αυτή την διαδικασία, γιατί δουλεύουμε περίπου τρία χρόνια γι' αυτό, εγώ ωρίμασα ως άνθρωπος. Δηλαδή, ένα χρόνο πριν άρχισα να βλέπω διαφορετικά τις γυναίκες συναδέλφους στο περιβάλλον μου. Βέβαια, πρακτικά δεν υπήρξα ποτέ ανταγωνιστική, ενδόμυχα όμως υπήρχε και αυτή η ματιά. Πλέον, αν δω μία συνάδελφο, δεν βλέπω μία ανταγωνίστρια. Μπορεί να δω έναν άνθρωπο συνεργάτη που θα με συμπληρώσει, θα με στηρίξει.

Ε.Δ.: Αυτό που θέλω να συμπληρώσω είναι ότι τώρα το ζητούμενο δεν είναι η αποδοχή από τον άντρα, αλλά από τον εαυτό σου. Να αποδεχτείς πραγματικά τον εαυτό σου και την υπόστασή σου, χωρίς να σε απασχολεί το αν θα σε αποδεχτεί ο άντρας ή ο οποιοσδήποτε άλλος. Και αυτό το λέω χωρίς να υποβιβάζω τον άντρα αλλά είναι μία ανεξάρτητη οντότητα. Δεν είναι καθοριστικός για σένα.

Μ.Χ.: Μόλις ο καθένας αποδεχτεί τον εαυτό του, μετά έρχεται η αξία και η τεράστια σημασία της σχέσης. Φεύγεις από την εικόνα και την ταυτότητα που σου δίνει ο άλλος. Είναι ο καθένας κυρίαρχος του εαυτού του και μετά είναι η συνάντηση. Γιατί η ζωή μας είναι η συνάντηση με τους άλλους ανθρώπους.

Λ.Σ.: Επομένως, ο φεμινισμός για εμάς είναι περισσότερο η αυτογνωσία.

Μ.Χ.: Και ίσως η ελευθερία να συναντηθείς με τον άλλον ολόκληρος.

Λ.Σ.: Αφού έχεις γνωρίσει τον εαυτό σου.

Στο δελτίο τύπου:

Ένα κολλάζ εικόνων με παιγνιώδη διάθεση που φωτίζει τις μάχες και τις αντιφάσεις της σύγχρονης γυναίκας. Τι έχει καταφέρει, τι είναι αυτό που διαρκώς αναζητά, από τις πρώτες προσπάθειες χειραφέτησης έως τη σημερινή εποχή. Μια σκηνική σύνθεση με στοιχεία θεάτρου της επινόησης και ζωντανή μουσική που βασίζεται σε ερωτηματολόγια σύγχρονων γυναικών, κείμενα-αφηγήσεις γυναικών του προηγούμενου αιώνα καθώς και εικόνες-σκηνές από τη δραματουργία της δεκαετίας του 1980 και μετά. Μια γυναικεία φιγούρα από το παρελθόν, η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια, η Καλλιρρόη Παρρέν, διατρέχει τις ιστορίες και τις αφηγήσεις και παραθέτει τις δικές της απόψεις για την ιδεατή γυναίκα. Τι θα έλεγε άραγε η Παρρέν εάν μπορούσε να δει τη σημερινή γυναίκα;
Σε σύνθεση θεατρικών αποσπασμάτων και κειμένων των: Sergi Belbel, Stephen Berkhoff, Caryl Churchill, Eve Ensler, Hal Hartley, Καλλιρρόης Παρρέν, Sun Tzu.

Συντελεστές:
Ιδέα-Σκηνοθεσία: Λήδα Σάμιτα
Δραματουργία: ομάδα Plan BEE
Ερμηνεία: Έλλη Δαδήρα, Λήδα Σάμιτα, Μαριλίζα Χρονέα
Μουσική επιμέλεια-διδασκαλία: Έλλη Δαδήρα
Τσέλο: Σταύρος Παργινός
Δημιουργία Πρωτότυπου Κειμένου: Βίκυ Καλπάκα, Μαριλίζα Χρονέα
Video Art: Μικές Γλύκας
Φωνητική εγγραφή: Βασίλης Ασημακόπουλος
Φωτογραφία αφίσας: Στέφανος Σίνης
Δημιουργία αφίσας: Σωτήρης Παναγιώτου
Φωτογράφοι παράστασης: Γιάννης Παπαδέας, Χάρης Τριανταφύλλου
Σύμβουλος ερωτηματολογίου: Χριστίνα Καρακιουλάφη
Επικοινωνία: Νατάσα Παππά

Κάθε Τετάρτη στις 20.30 έως τις 18 Μαρτίου 2020 στο Faust, Αθηναΐδος 12 & Καλαμιώτου 11, 2103234095