Όταν η αγάπη ξενοκοιμάται

Από την εποχή που ο Ίρβινγκ Γιάλομ έκανε ευρύτερα γνωστή την επιστήμη και, κυρίως, τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας με ιστορίες από το αρχείο του, ως ψυχοθεραπευτής, ανά τον κόσμο άρχισαν να πληθαίνουν τα βιβλία της λεγόμενης «αυτοβοήθειας». Ας έχουμε το νου μας, με αρκετή καχυποψία σ’ αυτές τις εκατέρωθεν «αυτοβοήθειες», γιατί στα σοβαρά προβλήματα μας, όταν και εφόσον προκύπτουν, μόνο με κατ’ ιδίαν συνάντηση με θεραπευτή μπορούμε να βρούμε την κατάλληλη βοήθεια. Κι αυτό το τονίζω, μια που θεραπευτές με πείρα χρόνων και αναμφισβήτητη σοβαρότητα κι επαγγελματικό κύρος, υποκύπτουν σε εύκολες, αντιδεοντολογικές εκδόσεις βιβλίων βγάζοντας προβλήματα ή απωθημένα που βίωσαν οι ίδιοι στην προσωπική τους ζωή.

Έχω στα χέρια μου το νέο βιβλίο του Καβαλιώτη κλινικού ψυχολόγου Μηνά Νιτσόπουλου, με τον τίτλο: «Όταν η αγάπη ξενοκοιμάται» (εκδόσεις Ενάλιος). Στο βιβλίο αυτό διαπραγματεύεται την απιστία μέσα στο γάμο σήμερα. Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες οκτώ στους δέκα ερωτευμένους δηλώνουν μονογαμικοί αλλά μάλλον επιπόλαια… Μέσα από μελέτες, ο κλινικός ψυχολόγος Μηνάς Νιτσόπουλος έρχεται να μας δώσει απαντήσεις και να μας κάνει να σκεφτούμε το θέμα λίγο διαφορετικά. Τελικά πόσο μονογαμικοί ή πόσο πολυγαμικοί είμαστε;

Λίγα λόγια για το βιβλίο: Ένας ευτυχισμένος γάμος είναι το διαχρονικό ζητούμενο, το οποίο στις ημέρες μας έχει καταστεί μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Στις σύγχρονες κοινωνίες που χαρακτηρίζονται από πολλαπλές επιλογές σε όλους τους τομείς, από σεξουαλική απελευθέρωση και από υπερτονισμένα εγωιστικά στοιχεία του καθενός μας, η συντήρηση και η μακροημέρευση του γάμου ή/και της συντροφικότητας, παρουσιάζει τεράστια προβλήματα. Η απιστία, η παράλληλη σχέση, η εξωσυζυγική σχέση αποτελεί μία από τις βασικότερες αιτίες διαζυγίου, διάλυσης της σχέσης. Αυτό το θέμα διαπραγματεύεται το παρόν βιβλίο. Στη ζωή μας, στον κύκλο γνωστών, συγγενών και συναδέλφων πάντα θα βρίσκονται ερωτεύσιμοι άνδρες, αρρενωποί, έξυπνοι, κοινωνικά και οικονομικά αποκαταστημένοι. Στο περιβάλλον μας πάντα θα κυκλοφορούν γυναίκες έξυπνες, πλούσιες, νέες, όμορφες, τρυφερές, υγιείς, πρόθυμες. Πάντα θα υπάρχουν γύρω μας πειρασμοί, ελκυστικές προτάσεις πρόθυμων αρσενικών και θηλυκών, που θα επιχειρήσουν να τονώσουν τον εγωισμό μας, θα εκμαυλίσουν την ηθική μας, θα αποδομήσουν τις αρχές και τις αξίες μας, θα μας συγκλονίσουν ερωτικά. Τουλάχιστον θα το προσπαθήσουν. Στο χέρι του καθένα μας είναι να δώσει τις απαντήσεις του είτε από τη θέση του θύματος, είτε από τη θέση του θύτη, είτε από τη θέση του τρίτου. Αρκετοί οικογενειακοί σύμβουλοι και ψυχοθεραπευτές θεωρούν τη συζυγική πίστη ως μορφή ψυχοθεραπείας, αυτοσεβασμού, αυτοσυγκράτησης...

Παρά τα όσα θα πραγματευτεί το «Η αγάπη ξενοκοιμάται», δεν διαφωνούμε ότι, αιώνες πολιτισμού άφησαν το στίγμα τους στον αλληλοσεβασμό και στα δημοκρατικά ιδεώδη/δικαιώματα του άλλου. Ο θεσμός του γάμου, όσο και η πίστη των συντρόφων μέσα σε αυτόν, δεν πρέπει ουδέποτε να μετριέται με βικτωριανά στεγανά ή πίεση του ενός συζύγου προς τον άλλον. Βλέπετε, όσο κι αν οι σύγχρονες κοινωνίες μας, στηρίζουν και στηρίζονται στο θεσμό οικογένειας/γάμου, ως εταιρεία οικονομικής φύσης, συμφερόντων, αν ο ένας από τους δυο συζύγους τύχει να ξενοκοιμηθεί ή να έχει παράλληλο δεσμό, ο άλλος όσο κι αν πληγωθεί, οφείλει να δείξει κατανόηση, υπομονή και να ψάξει πού άφησε κενά ο ίδιος Δεν είναι εύκολο αυτό, αφού τούτο απαιτεί να κάνεις στραπάτσο τον εγωισμό σου, μπαίνοντας το δυνατό στη θέση του άλλου, δεδομένο πως η πολυγαμία ή έστω μια εξωσυζυγική σχέση σε μακροχρόνιο γάμο, είναι κάτι που πρέπει να έχεις πάντα υπόψη ότι θα σου τύχει. Θα συμβεί. Και αν ο «άπιστος» σε αγαπά, παραμένει κοντά σου, μαζί θα βρείτε τον δρόμο σε μια ακόμα εμπειρία. Σοφία.

Σε συνέντευξη για το νέο του βιβλίο στην Μαρία Παπανικολάου, ο κλινικός ψυχολόγος δηλώνει: «Ασχολούμαι, εκτός των άλλων, σαράντα χρόνια, ως οικογενειακός σύμβουλος με γάμους και σχέσεις που διαλύονται μετά από απιστία του ενός ή και των δύο συντρόφων. Σκέφθηκα να γράψω αυτό το βιβλίο αυτοβοήθειας όχι για να στενοχωρήσω ή να καταθλίψω, αλλά για να υπερτονίσω την αξία της συζυγικής πίστης που είναι μια υψηλή άσκηση αυτοελέγχου, αυτοσεβασμού, αυτοσυγκράτησης και σεβασμού των δημοκρατικών δικαιωμάτων του άλλου. Όπως καταλαβαίνετε μπαίνει πολύ υψηλά ο πήχης, γι’ αυτό οι περισσότεροι περνάμε από κάτω».

Τελικά ο άνθρωπος μπορεί να είναι μονογαμικός; Αν ναι, πόσο σύνηθες ή πόσο σπάνιο είναι αυτό; «Γενικά στη φύση επιβιώνει η βιοποικιλότητα. Άρα κι ο άνθρωπος από την φύση του είναι πολυγαμικός, δηλαδή από το βαθύ αρχέγονο ένστικτό του να μεταδώσει τα γονίδιά του σε όσο περισσότερους απογόνους μπορεί. Ζούμε όμως σε οργανωμένες κοινωνίες, οι οποίες έχουν επιβάλει, πάνω στα ένστικτα, την αρχή της αποκλειστικότητας του συντρόφου και της οικογένειας. Με άλλα λόγια: φροντίζεις παιδιά και οικογένεια γιατί είναι δικά σου και σου μοιάζουν.» 

[...]

«Χρήσιμο όμως είναι να μην επιτρέπουμε στον ύποπτο τρίτο να βρει ρωγμή και να τρυπώσει στη σχέση μας.»
[...]

«Στο βιβλίο μου περιγράφεται αναλυτικά η τεράστια προσπάθεια που απαιτείται για να μην επαναληφθεί. Η απιστία ποτέ δεν ξεχνιέται όσο "αθώα" και αν είναι. Αυτό ας το έχουν στο μυαλό τους όσοι σχεδιάζουν να απιστήσουν.»

Η συμπεριφορά, ο ρόλος του εταίρου ήμισυ, δίνει το μέλλον της σχέσης (θετικό ή αρνητικό). Ας μην ξεχνάμε πως, ως τις αρχές του 20ου αιώνα, σε Αθήνα, Ζάκυνθο, πολλές εξελιγμένες πόλεις της Ευρώπης, οικογενειάρχες συντηρούσαν και δεύτερη οικογένεια, εν γνώσει και χωρίς να θίγεται στο παραμικρό η νόμιμη σύζυγος. Προσωπικά, έχω την άποψη ότι, αν δεν υπάρχουν χόμπι, ελεύθερες στιγμές των συζύγων ξεχωριστά, η καταπίεση, οι καβγάδες, η ανία φέρνουν απόσταση, αδιαφορία, αποξένωση ψυχική στο ζεύγος. Ιδίως στην εποχή της οικονομικής παρακμής που διανύουμε, στην οποία η πανσεξουλική κοινωνία αποτελεί παρελθόν στις εξελιγμένες περιοχές ανά τον κόσμο. Σ’ αυτό συνέβαλε και η αλλαγή των ρόλων, που έχουν στην καθημερινότητα τα δυο φύλα και βλέπουμε ο άνδρας να γίνεται μαμά, νοικοκυρά, ενώ η γυναίκα κοινωνικοποιείται και ωριμάζει στην αγορά εργασίας και στα κοινά.

Χρυσούλα Βακιρτζή

Το βιβλίο του Μηνά Νιτσόπουλου, Όταν η αγάπη ξενοκοιμάται, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ενάλιος.
Το παραπάνω περιέχει την περίληψη του βιβλίου.
Πηγή αποσπασμάτων συνέντευξης