Αντώνης Θ. Παπαδόπουλος
Αντώνης Παπαδόπουλος: Tα ποιήματα της πρώτης μου ποιητικής συλλογής, που είχε τίτλο ''Προβολή στον Ήλιο'' διέθεταν κι αυτά μιά λιτότητα στην έκφραση και με την συγκινησιακή φόρτιση να συμπυκνώνεται στον τελευταίο στίχο χωρίς όμως οι υπόλοιποι στίχοι να χάνουν την εσωτερική μουσικότητα τους. Τουλάχιστον αυτό προσπαθούσα να πετύχω σε όλα τα ποιήματα που έχω μέχρι τώρα γράψει. Κατά πόσο τώρα αυτό το έχω πετύχει, δεν θα το πω φυσικά εγώ.
Ποια είναι κατά την γνώμη σου τα στοιχεία που είχαν οι παλιοί επιμελητές φιλολογικών σελίδων στις
εφημερίδες και προσέλκυαν το ενδιαφέρον, όπως στην ''Βραδυνή'' ο Μπάμπης Κλάρας, που δημοσίευσε πρώτη φορά στίχους σου;
Α.Π.: Ο Μπάμπης Κλάρας -αδελφός του Άρη Βελουχιώτη- ήταν μιά ξεχωριστή περίπτωση πνευματικού ανθρώπου. Αν και δούλευε σε μιά συντηρητική εφημερίδα και σε μιά δύσκολη πολιτικά εποχή, αυτό δεν τον εμπόδιζε να επιλέγει τα κείμενα για την φιλολογική σελίδα της εφημερίδας αυτής με αμεροληψία, αν λάβει κανείς υπόψιν του ότι μου δημοσίευσε εκτός από τα ποιήματα, κάποια δοκίμια μου για τον Σαραντάρη, τον Σεφέρη, τον Κάλβο και τον Σολωμό, καθώς σίγουρα οι απόψεις που περιείχαν αυτά τα δοκίμια ήταν αντίθετες με το ιδεολογικό υπόβαθρο του ιδιοκτήτη και των αρχισυντακτών της εφημερίδας. Ας σημειωθεί ότι η δημοσίευση των γραπτών αυτών γινόταν χωρίς ποτέ να έχω γνωριστεί ποτέ προσωπικά μαζί του.
Το 1979 εξέδωσες μελέτη σου για τον ποιητή Μανώλη Αναγνωστάκη, την οποία μου χάρισες κι ειλικρινά σ' ευχαριστώ πάρα πολύ. Στις μέρες μας, αν εξέδιδες πάλι μία μελέτη σου, αυτή τι θέμα ή ποιον-α θ' αφορούσε;
Α.Π.: Η μελέτη μου για τον Αναγνωστάκη, εκδόθηκε το 1979 αλλά το κείμενό της ήταν από διάλεξη πού έγινε το 1972, την εποχή δηλαδή της χούντας και πρωτοδημοσιεύτηκε σε τεύχος του περιοδικού ''Δημιουργίες'' που κυκλοφορούσε εκείνη τη δύσκολη εποχή. Σήμερα, αν έγραφα μιά μελέτη, αυτή θα είχε σαν θέμα την ποίηση του Μιχάλη Κατσαρού με τίτλο τον στίχο του: ''Πάλι σας δίνω όραμα''.
Η Νομική επιστήμη που σπούδασες έχει κάτι το ποιητικό ή όχι;
Α.Π.: Η Νομική επιστήμη, όπως όλες οι άλλες επιστήμες, μπορεί να στηρίζεται στην πεζή λογική. Ο ποιητής όμως μπορεί ν' ανακαλύψει παντού, κάποιες ποιητικές πτυχές. Άλλωστε οι αγορεύσεις κάποιων δικηγόρων πλουτίζουν την πειστικότητά τους με μία ποιητική διάθεση, που σίγουρα συναρπάζει.
Αυτή η επιστήμη νομίζεις ότι χωλαίνει στην χώρα μας κι αν ναι, πού φαίνεται αυτό κυρίως;
Α.Π.: Η γενική κοινωνική χωλότητα, δεν αφήνει τίποτα ανεπηρέαστο και ρίχνει παντού την σκιά της. Άρα και στην διδασκαλία των επιστημών και στα επαγγέλματα που βασίζονται σε αυτές. Φυσικά υπάρχουν και κάποιες εξαιρέσεις που προσπαθούν αυτή την χωλότητα να την αντιπαλέψουν.
Οι δικηγόροι βοηθούν στην καλυτέρευση των νόμων για τον λαό μας;
Α.Π.: Κάποιοι δικηγόροι σίγουρα βοηθάνε για την καλυτέρευση της νομοθεσίας. Αυτό όμως δεν αρκεί σε μιά γενική κοινωνική παρακμή. Οι επιμέρους βελτιώσεις δεν αρκούν. Εδώ ισχύει το ''Όλα ή τίποτα''.
Οι λογοτέχνες συντελούν στην κοινωνική συνειδητοποίηση του κόσμου;
Α.Π.: Ασφαλώς οι λογοτέχνες συμβάλλουν στην κοινωνική συνειδητοποίηση του κόσμου. Εγώ δεν είμαι από εκείνους που υποστηρίζουν ότι μετά τα όσα τερατουργήματα συνέβησαν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο δεν θα πρέπει να γράφεται ποίηση. Όπως η Ιστορία διδάσκει, ανέκαθεν συνέβαιναν τραγικά κι απάνθρωπα γεγονότα. Αλλά και ποτέ δεν ξεχνάω το παράδειγμα εκείνου του χωλού ποιητή, που ενώ στάλθηκε από τους Αθηναίους τάχα για βοήθεια στους Σπαρτιάτες, τα κατάφερε να τους εμψυχώσει με τους στίχους του, ώστε να κατορθώσουν να καταφέρουν να νικήσουν αυτούς που τους απειλούσαν.
Φυσικά η Λογοτεχνία από μόνη της, και μάλιστα σε καιρούς παρακμής, δεν είναι αποτελεσματικό όπλο μάχης. Κάποιοι μάλιστα "λογοτέχνες" συμβιβάζονται και γλείφουν τις εκάστοτε εξουσίες.
Κάποιοι άλλοι όμως δεν συμβιβάζονται και κάνουν το έργο τους όπλο συνειδητοποίησης, κάτι που είναι σίγουρα απαραίτητο πριν από την τελική μάχη. Το καλύτερο για σένα κριτικό σου σημείωμα στα ''Αιολικά Γράμματα'', τι αφορούσε;
Α.Π.: Πρόκειται για μία ομιλία μου, που αφορούσε στην μελέτη του Κώστα Βαλέτα για τον Μακρυγιάννη. Η ομιλία αυτή δημοσιεύτηκε στο τεύχος 251 (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2011, σ. 42-44) και θίγει το ζήτημα του πόσο αμφιλεγόμενη είναι η κριτική άποψη για τα ιστορικά γεγονότα, όταν συμπλέει με την εξουσία, που τελικά θα διαμορφωθεί αφού μπορέσει να επικρατήσει.
Για σένα τα κυριότερα χαρακτηριστικά που ένα γραπτό είναι ποιητικό, ποια είναι;
Α.Π.: Να μπορεί πρώτα να συναρπάζει, να συγκλονίζει τον αναγνώστη και μετά να τον κάνει να σκεφτεί. Όχι πρώτα να τον αναγκάζει να σκεφτεί τι θέλει να πει ο ποιητής και μετά την σκέψη και την εξακρίβωση αν τελικά επιτευχθεί, ν' αποφανθεί τι ωραία που τα λέει ο ποιητής μας.
Την ποίηση του γιού σου και γνωστού λογοτέχνη αλλά και καλού μου φίλου Θεοχάρη Παπαδόπουλου, πώς την κρίνεις;
Α.Π.: Διαβάζω με συγκίνηση και μ' ενδιαφέρον, τόσο τα ποιήματα του όσο και τα διηγήματα του. Αλλά νομίζω ότι η δική μου κριτική περιττεύει. Περισσότερο ενδιαφέρον και για μένα και για τους αναγνώστες, έχουν οι κριτικές άλλων γνωστών πνευματικά ανθρώπων και τέτοιες κριτικές, ευνοϊκές για το έργο του γιού μου Θεοχάρη υπάρχουν κι αυτό με κάνει να νιώθω ικανοποίηση.
Με αφορμή μιά απ' τις ποιητικές σου συλλογές που εξέδωσες το 1989, σε τι έγκειται στις μέρες μας η ''καθημερινή λεηλασία'' Αντώνη;
Α.Π.: Τιτλοφόρησα έτσι την ποιητική μου συλλογή που κυκλοφόρησε στα 1989. Η καθημερινή λεηλασία της ζωής των απλών ανθρώπων του λαού μας αλλά και των άλλων λαών, σε παγκόσμια κλίμακα υπάρχει. Άρα αυτή η ποιητική μου συλλογή, τόσο σαν τίτλος όσο και σαν περιεχόμενο, εξακολουθεί να είναι επίκαιρη, αφού η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο συνεχίζεται.
Απ' το 1965 ως εδώ, στις λογοτεχνικές ομάδες αλλά και στις ανάλογες βραδιές, τι αλλαγές κι ομοιότητες διακρίνεις;
Α.Π.: Και τότε και τώρα οργανώνονται εκδηλώσεις που αποσκοπούν στην κοινωνική προβολή. Πάντα όμως υπήρχαν και υπάρχουν ομάδες που ενδιαφέρονται όχι για την προβολή κάποιων προσώπων αλλά για την προβολή έργων που συμβάλλουν στην συνειδητοποίηση των κοινωνικών προβλημάτων, τόσο στην κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων όσο και στην ατομική τους υπόσταση.
Ερώτηση πάλι μέσα από άλλη συλλογή ποιημάτων σου. ''Ο τυφλός με το μπαστούνι'' βρήκε το δρόμο του ή ακόμη αργεί;
Α.Π.: Ο τυφλός του ποιήματος που χρησιμοποιούσε το μπαστούνι για ν' αποφεύγει τις κακοτοπιές και τα εμπόδια βρήκε τελικά το φως του και βλέποντας τι γίνεται γύρω του, έκανε το μπαστούνι ρόπαλο.
Εμείς, που έχουμε το φως μας και μπορούμε να βλέπουμε, δεν ψάχνουμε βέβαια για το μπαστούνι, αλλά θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι και σ' εμάς σίγουρα χρειάζεται, όχι για ν' αποφεύγουμε τις κακοτοπιές και τα εμπόδια, αλλά για να το χρησιμοποιούμε κι εμείς σαν ρόπαλο ενάντια σ' αυτούς που τα δημιουργούν παρακωλύοντας για το δικό τους συμφέρον την ζωή μας.
Ετοιμάζεις να εκδώσεις κάτι καινούργιο;
Α.Π.: Έχω ήδη έτοιμες μία συλλογή ποιημάτων και μία συλλογή Χαϊκού.
Σ' ευχαριστώ πάρα πολύ για την συνέντευξη Αντώνη. Καλή και δημιουργική συνέχεια!
Ο Αντώνης Θ. Παπαδόπουλος γεννήθηκε στα 1945 στη Νίκαια Πειραιά. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και άσκησε το δικηγορικό επάγγελμα στην Αθήνα. Με την ποίηση ασχολείται από πολύ μικρός. Στίχους του πρωτοδημοσίευσε στη φιλολογική σελίδα της εφημερίδας «Η Βραδυνή» ενώ η πρώτη ποιητική συλλογή του εκδόθηκε όταν ήταν 21 χρονών και είχε τίτλο «Προβολή στον Ήλιο». Από τα φοιτητικά του χρόνια πήρε μέρος στην έκδοση περιοδικών κοινωνικού προβληματισμού και έχει δημοσιεύσει πάνω από εφτακόσια κείμενα σε διάφορα έντυπα. Έχει λάβει μέρος με εισηγήσεις και ομιλίες του σε πολλά συνέδρια, συμπόσια και ημερίδες λογοτεχνικού και ευρύτερα κοινωνικού χαρακτήρα και έχει παρουσιάσει το έργο πολλών ομοτέχνων του. Είναι μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών και για πολλά χρόνια μέλος του Δ.Σ. της. Ιδρυτικό μέλος του Νέου Πνευματικού Κύκλου Καλλιθέας και αντιπρόεδρος στο πρώτο Δ.Σ. του, καθώς και συντάκτης των καταστατικών και νομικός παραστάτης γνωστών λογοτεχνικών σωματείων. Για την παρουσίαση του ποιητικού του έργου έχουν οργανωθεί εκδηλώσεις από τον Επιμορφωτικό Σύλλογο Παιανίας (19-5-1990), από την εφημερίδα «Φρυκτωρία» (23-11-1990), από τη «Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Ηλιούπολης» (20-11-1994), από τη Διεθνή Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών (25-4-1996), από το περιοδικό «Νέα Σκέψη» (13-12-2000), από το περιοδικό «Αλεξίσφαιρο» (10-6-2010), από τη λογοτεχνική συντροφιά του βιβλιοπωλείου «Ρήγας» (6-11-2010) και πολλές άλλες από σημαντικούς πολιτιστικούς φορείς, ενώ ποιήματά του έχουν περιληφθεί στις Ανθολογίες: «Νέα Γενιά» των εκδόσεων «Κέδρος» (1971), Δικηγόρων Ποιητών του Παν. Παναγιωτούνη (εκδ. «Πιτσιλός»), κ.ά. Επίσης έχουν γίνει αρκετές ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές. Από το 1997 -με μικρές διακοπές- γράφει κριτικά σημειώματα στο περιοδικό «Αιολικά Γράμματα». Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά και στα αλβανικά. Άλλα βιβλία που έχει εκδώσει είναι:
- «Εισαγωγή στην ποίηση του Μ. Αναγνωστάκη» (μελέτη 1979)
- «Υπόγεια Διαδρομή» (ποιήματα, 1986)
- «Αντιδογματισμός και ιδεολογική καθαρότητα» (δοκίμια, 1987)
- «Καθημερινή Λεηλασία» (ποιήματα, εκδ. «Διογένης», Αθήνα, 1989)
- «Εκτός Προγράμματος» (ποιήματα, εκδ.«Διογένης», Αθήνα, 1991)
- «Πληγές Χωρίς Αίμα» (ποιήματα, εκδ.«Διογένης», Αθήνα, 1992)
- «Ο Τυφλός με το Μπαστούνι» (ποιήματα, 1994)
- «Τα Άλλα Εμπόδια» (ποιήματα, 1997)
- «Καλή Κρυψώνα» (ποιήματα, 2007)
- «Δοκίμια» (Αθήνα, 2010)
- "Κενό αέρος", εκδ. "Βακχικόν", Αθήνα 2014
- "Fast Food και Κέρματα", εκδ. "Μανδραγόρας", Αθήνα 2015
