Βλέπουμε ότι η Έντα δίνει το πιστόλι στον Λέβμποργκ με στόχο να αυτοκτονήσει κι έτσι να απελευθερωθεί. Όμως τελικά δε συμβαίνει αυτό. Ωστόσο, η δική της πράξη αυτοκτονίας είναι κι αυτή πράξη απελευθέρωσης από όλα όσα έχει δημιουργήσει;
Μάνια Παπαδημητρίου: Πιστεύω ότι η Έντα δίνει το πιστόλι στον Λέβμποργκ για να κάνει πρόβα θανάτου. Θεωρώ ότι η Έντα θέλει να αυτοκτονήσει από την αρχή της ιστορίας. Δηλαδή η αυτοκτονία είναι ένα πράγμα που το έχει συνέχεια στο μυαλό της, όμως δεν μπορεί να το κάνει. Όταν λοιπόν δίνει το πιστόλι στον Λέβμποργκ, πιστεύω ότι κάνει πρόβα. Του το δίνει για να φύγει και μετά να βρει το θάρρος να φύγει κι αυτή.
Είπε στην Τέα μία φράση που μου έμεινε: «Τώρα κρατάς το πεπρωμένο ενός ανθρώπου στα χέρια σου». Νομίζω όμως ότι ουσιαστικά εκείνη είναι αυτή που θα ήθελε να κρατάει το πεπρωμένο ενός ανθρώπου στα χέρια της.
Μ.Π.: Δεν ξέρω αν είναι μόνο αυτό που θα ήθελε. Θα ήθελε κάτι περισσότερο από αυτό που έχει. Και ίσως να της άξιζε και κάτι περισσότερο από αυτό που έχει. Αλλά μάλλον δεν είναι σε θέση να το διεκδικήσει. Μοιάζει να το διεκδικεί μέχρι ενός σημείου, αλλά όταν φτάσει να το κερδίσει δεν μπορεί να κάνει το βήμα. Το μόνο βήμα που κάνει τελικά είναι ο θάνατος, η αυτοκτονία.
Σε όλο το κείμενο παρατηρούμε ότι τονίζεται πολύ το δικό της επίθετο, Γκάμπλερ. Είναι μία γυναίκα ανεξάρτητη που ανήκει στον εαυτό της και σε κανέναν άλλον.
Μ.Π.: Ανήκει στον εαυτό της και στον πατέρα της. Η Έντα λόγω της τάξης της και του παρελθόντος της αναζητάει την ομορφιά, την τέλεια πράξη. Η οποία όχι μόνο δεν υπάρχει αλλά, και έτσι όπως εξελίσσεται η ζωή της, γίνεται όλο και χειρότερη. Όλο και περισσότερους συμβιβασμούς θα είναι υποχρεωμένη να κάνει. Οπότε βρίσκει το θάρρος να κάνει αυτή τη γενναία πράξη για να σφραγίσει την επιθυμία της.
Γενναία ή και δειλή πράξη...
Μ.Π.: Θα έλεγα γενναία πράξη. Γιατί έτσι περιγράφει και η ίδια την πεποίθησή της στον επιθεωρητή Μπρακ, προτού αυτός της καταρρίψει την ιδέα ότι ο Λέβμποργκ αυτοκτόνησε και της πει την αλήθεια. Η Έντα το περιγράφει ως θάρρος, πράγμα που σημαίνει ότι παλεύει με αυτή την ιδέα και θεωρεί νίκη το να πετύχει να την κάνει πράξη.
Ο επιθεωρητής Μπρακ είναι ένας άνθρωπος που τελικά γνωρίζει και ρυθμίζει τα πάντα;
Νίκος Καμτσής: Ο επιθεωρητής Μπρακ είναι ο άνθρωπος ο οποίος κινείται στο παρασκήνιο. Είναι ο άνθρωπος ο οποίος κινεί τα νήματα. Και εκείνα τα νήματα τα οποία δεν κινεί θέλει να τα κινήσει και αυτά. Για παράδειγμα, ο Λέβμποργκ λέει ότι δεν τον ενδιαφέρει να διοριστεί στο πανεπιστήμιο και επομένως δεν τον έχει ανάγκη. Μα τελικά ο Μπρακ τον κάνει να τον έχει ανάγκη. Επίσης, και ο Τέσμαν και η Έντα εξαρτώνται άμεσα από τον Μπρακ. Έτσι, έχουμε δύο άκρα από τα οποία εάν δεν λυγίσει, δεν υποχωρήσει κάποιο από τα δύο, η σύγκρουση δύο τόσο μεγάλων δυνάμεων θα είναι αναπόφευκτη. Κι όταν λέω δυνάμεων, δεν αναφέρομαι στο πρόσωπο του Μπρακ και της Έντα, αλλά στον κόσμο που αντιπροσωπεύουν. Ένας κόσμος ρομαντικός, ρεαλιστικός, που ζητάει την υπέρβαση και τα μεγάλα συναισθήματα. Ζητάει το ωραίο χωρίς να το στηρίζει.
Όμως η Έντα δεν υποκύπτει τελικά σε όλον αυτόν τον εκβιασμό του Μπρακ.
Ν.Κ.: Υποκύπτει όμως στο θάνατο. Δεν κερδίζει. Βλέπουμε ότι ο Λέβμποργκ ενώ έχει ανακάμψει ξαφνικά παραιτείται πάλι.
Όμηρος Πουλάκης: Για μένα, αυτό που ισχύει τόσο για το Λέβμποργκ όσο και για τους υπόλοιπους ήρωες, είναι το γεγονός ότι το παρελθόν τους βασανίζει όχι μόνο ως προς το τι έχει συμβεί, αλλά και ως προς τι δεν έχει συμβεί. Δηλαδή, όσα δεν έχουν συμβεί στα προηγούμενα χρόνια της ζωής τους. Αυτές οι εκδοχές που θα μπορούσαν να έχουν υπάρξει αλλά δεν έχουν υπάρξει ποτέ, είναι πολύ μεγαλύτερα βαρίδια από όλες τις καταστροφές που συνέβησαν στη ζωή τους. Ο Λέβμποργκ επανέρχεται έχοντας κατακτήσει μία δημιουργική κορυφή. Όμως το ψυχικό, συναισθηματικό και διανοητικό δέσιμο με την Έντα δημιουργεί μία μεγάλη φθορά. Μία τοξική ενέργεια. Ένα στοιχείο από την προσωπικότητα της Έντα που συντρίβει τον Λέβμποργκ.
Είδαμε ότι η Τέα, χωρίς απαραίτητα να το καταλαβαίνει, ασκεί μεγάλη επιρροή στον Λέβμποργκ. Ωστόσο εκείνος την αποκαλεί κουτή, φτηνή και αρνείται ότι τον επηρεάζει. Η Τέα, αν και δεν της φαίνεται, είναι μία δυναμική γυναίκα;
Λαμπρινή Θάνου: Η Τέα είναι μία ήρεμη δύναμη. Είναι κι εκείνη όπως όλοι οι ήρωες του Ίψεν. Κουβαλάει ένα ψυχολογικό φορτίο. Έχει ένα βεβαρημένο ψυχισμό. Ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν κάποιες νευρώσεις. Η δική της νεύρωση έχει μία μορφή λιγότερο άρρωστη από αυτή της Έντα. Πολλές κριτικές προσεγγίσεις του έργου λένε ότι η Τέα είναι το alter ego της Έντα. Ή έστω ότι έχει κάποιες πλευρές του χαρακτήρα της Έντα. Πλευρές όμως που η Έντα δεν κατάφερε να καλλιεργήσει. Η Τέα, παρόλο που παρουσιάζεται κι εκείνη ως μία γυναίκα εγκλωβισμένη σε έναν γάμο, βρίσκει τη δύναμη να φύγει. Ασφυκτιά και θέλει να δραπετεύσει. Ο Λέβμποργκ είναι για εκείνη μία διαφυγή. Ο Λέβμποργκ τη βοηθά να ανακαλύψει και κάποιες πτυχές του χαρακτήρα της που δεν ήξερε ότι είχε. Η Τέα βρίσκει προορισμό. Γι' αυτό και η νεύρωσή της δεν είναι τόσο άρρωστη. Κάπου μπόρεσε και βρήκε ισορροπίες. Με όλο το αρνητικό φορτίο και τα προβλήματα που κουβαλάει βρίσκει ισορροπία μέσα από το έργο που δημιούργησε με τον Λέβμποργκ. Η ήρεμη δύναμη έγκειται στο ότι με την ηρεμία και την αγάπη της μπόρεσε να αφεθεί στη ζωή. Χάρη σε εκείνη ο Λέβμποργκ ξεπέρασε το πάθος του για το ποτό. Μπόρεσε και τον έφερε στον ίσιο δρόμο. Τον βοήθησε να αποκτήσει κι αυτός προορισμό. Η Τέα σε αντίθεση με την Έντα επιβιώνει. Πράγματι η Τέα επιδεικνύει έναν δυναμισμό.
Η Έντα δεν μπορεί να πιαστεί από την ζωή. Έχει έλλειψη ικανοποίησης. Δεν μπορεί να βρει χαρά. Στον κόσμο υπάρχει φτήνια, χυδαιότητα και ξιπασιά. Κι αυτά η Έντα τα βρίσκει ανυπόφορα. Ωστόσο, υπάρχει αρρώστια σε όλο αυτό. Γιατί προορισμός του ανθρώπου είναι η ζωή. Η ζωή ακόμα και στα πιο άσχημά της είναι ένα δώρο. Η Έντα δεν μπορεί να επιβιώσει. Είναι αυτοκαταστροφική ηρωίδα. Ζητάει την ομορφιά. Αν την έβρισκε θα ζούσε. Αλλά ο βεβαρημένος ψυχισμός της δεν την άφησε ούτε να ζήσει, ούτε να βιώσει τον έρωτά της για τον Λέβμποργκ.
Η Έντα δεν μπορεί να πιαστεί από την ζωή. Έχει έλλειψη ικανοποίησης. Δεν μπορεί να βρει χαρά. Στον κόσμο υπάρχει φτήνια, χυδαιότητα και ξιπασιά. Κι αυτά η Έντα τα βρίσκει ανυπόφορα. Ωστόσο, υπάρχει αρρώστια σε όλο αυτό. Γιατί προορισμός του ανθρώπου είναι η ζωή. Η ζωή ακόμα και στα πιο άσχημά της είναι ένα δώρο. Η Έντα δεν μπορεί να επιβιώσει. Είναι αυτοκαταστροφική ηρωίδα. Ζητάει την ομορφιά. Αν την έβρισκε θα ζούσε. Αλλά ο βεβαρημένος ψυχισμός της δεν την άφησε ούτε να ζήσει, ούτε να βιώσει τον έρωτά της για τον Λέβμποργκ.
Στο δελτίο τύπου:
Ποια είναι η έκρηξη που θα ανατινάξει τη βίλλα Φάλκ;
Πόσο βραδυφλεγής μπορεί να είναι η βόμβα στα θεμέλια του σπιτικού του σεμνού Γιόργκεν Τέσμαν, αφού πυροδοτείται και σκάει μέσα σε μία μόνο μέρα;
Ένα σπίτι περίκλειστο από 3 τοίχους και το βλέμμα του θεατή.
Φυλακή και αλάνα για όλα τα πρόσωπα, που είναι αντικείμενα μια σκηνικής εγκατάστασης.
Αυτή η εγκατάσταση έχει σαν κέντρο της μια Έντα Γκάμπλερ, που απεγνωσμένα κυνηγάει μια ομορφιά, που δεν έχει σχήμα. Η αλήθεια είναι ότι το μόνο που της προσφέρεται.
Που είναι περισσότερο κόρη του στρατηγού Γκάμπλερ παρά σύζυγος του Τέσμαν ή ερωμένη του Λέβμποργκ.
Ναι, τα τρίγωνα είναι ιλιγγιώδη. Σχηματίζονται και διαλύονται, πριν προλάβει ο θεατής να τα διακρίνει, για να αποδείξουν τελικά ότι οι δαίμονες που δρουν ανεξέλεγκτα μέσα και έξω από την Έντα, συνεχίζουν να κυκλοφορούν και στις μέρες μας.
Σε ένα πιο εμφανές επίπεδο, παρακολουθούμε την εμβληματική, καταστροφική και αυτοκαταστροφική ηρωίδα του Ίψεν να μην μπορεί να βολέψει την εγωπάθεια της και να μην μπορεί να βολευτεί στο προτεσταντικό καλούπι που οι συνθήκες την σπρώχνουν.
Το ταξίδι, ή καλύτερα… η απόδραση του μέλιτος με τον Τέσμαν, τελείωσε και ο αστικός κόσμος στον οποίο επιστρέφει, είναι θάλαμος αερίων που δημιουργεί παραισθήσεις πριν σκορπίσει τον θάνατο.
Η έλευση της Έντα στην πόλη μετά από καιρό σηματοδοτεί την έναρξη ραγδαίων εξελίξεων. Το δανεικό σπίτι, που κατέλυσαν η Έντα και ο σύζυγος Τέσμαν, γίνεται το επίκεντρο και ο βωμός, όπου όλοι όσοι παρελαύνουν από το σαλόνι καταθέτουν τους πόθους και τα όνειρα τους, που είναι σίγουρο ότι θα διαψευστούν. Τα αλυσιδωτά γεγονότα κρύβουν καταστροφή η μάλλον αυτοκαταστροφή.
Πράγματι. Όσα από τα πλάσματα δεν καταφέρνουν να μεταλλαχθούν, να προσαρμοστούν και να ζήσουν στις νέες τοξικές συνθήκες τρελαίνονται και τελικά πεθαίνουν.
Μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι αυτό δεν συμβαίνει στην εποχή μας;
Τελικά ναι, οι κατσαρίδες αντέχουν. Θα επιζήσουν και μετά την πυρηνική καταστροφή που δεν θα αργήσει.
Στη Βίλλα Φαλκ ήδη εξεράγει.
Ταυτότητα παράστασης:
Σκηνοθεσία: Νίκος Καμτσής
Κοστούμια: Μίκα Πανάγου
Μουσική: Χρίστος Ξενάκης
Φωτισμοί: Γιάννης Ζέρβας, σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη
Βοηθός ενδυματολόγου: Μαρία Παπαμελετίου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κωνσταντίνος Πολύζος
Φωτογραφίες Παράστασης: Ζώης Τριανταφύλλου-Σφακιανάκης
Παίζουν:
Μάνια Παπαδημητρίου, Όμηρος Πουλάκης, Λαμπρινή Θάνου, Νίκος Καραστέργιος, Παναγιώτα Χαϊδεμένου, Άντα Κούγια, Νίκος Καμτσής
Θέατρο ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟύ, Κεφαλληνίας 17 & Κυκλάδων, Κυψέλη, 2108656004, 2108679535 κάθε Παρασκευή και Κυριακή στις 20.00 και Σάββατο στις 20.30 ως 29 Φεβρουαρίου 2020.
Προπώληση
Πόσο βραδυφλεγής μπορεί να είναι η βόμβα στα θεμέλια του σπιτικού του σεμνού Γιόργκεν Τέσμαν, αφού πυροδοτείται και σκάει μέσα σε μία μόνο μέρα;
Ένα σπίτι περίκλειστο από 3 τοίχους και το βλέμμα του θεατή.
Φυλακή και αλάνα για όλα τα πρόσωπα, που είναι αντικείμενα μια σκηνικής εγκατάστασης.
Αυτή η εγκατάσταση έχει σαν κέντρο της μια Έντα Γκάμπλερ, που απεγνωσμένα κυνηγάει μια ομορφιά, που δεν έχει σχήμα. Η αλήθεια είναι ότι το μόνο που της προσφέρεται.
Που είναι περισσότερο κόρη του στρατηγού Γκάμπλερ παρά σύζυγος του Τέσμαν ή ερωμένη του Λέβμποργκ.
Ναι, τα τρίγωνα είναι ιλιγγιώδη. Σχηματίζονται και διαλύονται, πριν προλάβει ο θεατής να τα διακρίνει, για να αποδείξουν τελικά ότι οι δαίμονες που δρουν ανεξέλεγκτα μέσα και έξω από την Έντα, συνεχίζουν να κυκλοφορούν και στις μέρες μας.
Σε ένα πιο εμφανές επίπεδο, παρακολουθούμε την εμβληματική, καταστροφική και αυτοκαταστροφική ηρωίδα του Ίψεν να μην μπορεί να βολέψει την εγωπάθεια της και να μην μπορεί να βολευτεί στο προτεσταντικό καλούπι που οι συνθήκες την σπρώχνουν.
Το ταξίδι, ή καλύτερα… η απόδραση του μέλιτος με τον Τέσμαν, τελείωσε και ο αστικός κόσμος στον οποίο επιστρέφει, είναι θάλαμος αερίων που δημιουργεί παραισθήσεις πριν σκορπίσει τον θάνατο.
Η έλευση της Έντα στην πόλη μετά από καιρό σηματοδοτεί την έναρξη ραγδαίων εξελίξεων. Το δανεικό σπίτι, που κατέλυσαν η Έντα και ο σύζυγος Τέσμαν, γίνεται το επίκεντρο και ο βωμός, όπου όλοι όσοι παρελαύνουν από το σαλόνι καταθέτουν τους πόθους και τα όνειρα τους, που είναι σίγουρο ότι θα διαψευστούν. Τα αλυσιδωτά γεγονότα κρύβουν καταστροφή η μάλλον αυτοκαταστροφή.
Πράγματι. Όσα από τα πλάσματα δεν καταφέρνουν να μεταλλαχθούν, να προσαρμοστούν και να ζήσουν στις νέες τοξικές συνθήκες τρελαίνονται και τελικά πεθαίνουν.
Μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι αυτό δεν συμβαίνει στην εποχή μας;
Τελικά ναι, οι κατσαρίδες αντέχουν. Θα επιζήσουν και μετά την πυρηνική καταστροφή που δεν θα αργήσει.
Στη Βίλλα Φαλκ ήδη εξεράγει.
Σκηνοθεσία: Νίκος Καμτσής
Κοστούμια: Μίκα Πανάγου
Μουσική: Χρίστος Ξενάκης
Φωτισμοί: Γιάννης Ζέρβας, σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη
Βοηθός ενδυματολόγου: Μαρία Παπαμελετίου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κωνσταντίνος Πολύζος
Φωτογραφίες Παράστασης: Ζώης Τριανταφύλλου-Σφακιανάκης
Παίζουν:
Μάνια Παπαδημητρίου, Όμηρος Πουλάκης, Λαμπρινή Θάνου, Νίκος Καραστέργιος, Παναγιώτα Χαϊδεμένου, Άντα Κούγια, Νίκος Καμτσής
Θέατρο ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟύ, Κεφαλληνίας 17 & Κυκλάδων, Κυψέλη, 2108656004, 2108679535 κάθε Παρασκευή και Κυριακή στις 20.00 και Σάββατο στις 20.30 ως 29 Φεβρουαρίου 2020.
Προπώληση
