Έγκλημα και Τιμωρία

Βρισκόμαστε στο θέατρο Δεκατέσσερα και απέναντί μου έχω το Χρήστο Καπενή και τον Γρηγόρη Χατζάκη. Ταλαντούχοι, ανήσυχοι και γεμάτοι χιούμορ. Μας παρουσίασαν το «Έγκλημα και τιμωρία» με έναν δικό τους εναλλακτικό τρόπο και εμένα μου γεννήθηκαν κάποιες απορίες. Δεν δίστασα, τους ρώτησα.

Αν σου ζητούσα να συστηθείς μόνος σου, τι θα μου έλεγες για σένα;

Χρήστος Καπενής: Ονομάζομαι Χρήστος, είμαι Σκορπιός με ωροσκόπο Καρκίνο και όταν ήμουν μικρός ήθελα να γίνω πιλότος.

Γρηγόρης Χατζάκης: Λέγομαι Γρηγόρης. Όταν ήμουν μικρός, για ένα πολύ μικρό διάστημα, ήθελα να γίνω αστροναύτης. Ωστόσο, πάντα ήθελα να ασχοληθώ με την υποκριτική, οπότε είμαι πολύ χαρούμενος που το κάνω αυτό τώρα.

Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με την υποκριτική;

Χ.Κ.: Είχα κάτι φίλους που ήταν σε ένα θεατρικό εργαστήρι. Κάποια στιγμή, πήγα και είδα μία παράσταση που έκαναν και ενώ παράλληλα σπούδαζα Πληροφορική, είπα ότι θέλω να το δοκιμάσω κι εγώ αυτό, να δω πώς είναι. Από μικρός βέβαια, έκανα θεατρικό παιχνίδι, πήγαινα στο θέατρο, αλλά ποτέ δεν το είχα στο μυαλό μου.

Γ.Χ.: Αυτό που με ενδιέφερε πάντα ήταν η σκηνοθεσία, όχι τόσο η υποκριτική. Ήδη από τις πρώτες παραστάσεις που πήγαινα να δω στο θέατρο, τριών-τεσσάρων ετών περίπου, μου άρεσε να παρατηρώ το πώς φτιαχνόταν αυτό που είχα μπροστά στα μάτια μου. Να αναγνωρίζω τι συμβαίνει εκείνη την ώρα. Ήθελα από μικρός να δοκιμάζω να φτιάχνω τους δικούς μου κόσμους.

Πιστεύεις ότι για κάθε έγκλημα υπάρχει και τιμωρία;

Χ.Κ.: Όχι. Εξαρτάται από το είδος του εγκλήματος και τί εννοούμε έγκλημα. Εξαρτάται από το εάν το κρίνουμε εμείς ως έγκλημα ή ο ίδιος ο εγκληματίας. Το κρίνουν ο θύτης, το θύμα; Ή το κρίνει ο παρατηρητής, η κοινωνία; Μπορεί κάποιος να είναι ο θύτης, να έχει διαπράξει κάτι που για την κοινωνία θεωρείται έγκλημα, αλλά για τον ίδιο να μην υπάρχει τιμωρία, ούτε καν αυτοτιμωρία. Οπότε, θεωρώ ότι δεν έχει κάθε έγκλημα την τιμωρία του. Αν εγώ ως Χρήστος πιστεύω στην τιμωρία; Ναι, πιστεύω κατά ένα βαθμό ότι στη ζωή ό,τι δίνεις ενδεχομένως και να το πάρεις. Κάπως επιστρέφονται τα πράγματα. 

Πώς πιστεύεις ότι μπορεί να φτάσει κανείς στο έγκλημα, στο φόνο;

Γ.Χ.: Υπάρχουν άπειρες περιπτώσεις. Προφανώς δεν μιλάμε για το εν βρασμώ ή το εξ αμελείας. Θεωρώ λοιπόν πως κάποιος μπορεί να φτάσει εκεί, από ανάγκη δύναμης. Για να νιώσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και εξουσία. Υπάρχει η λανθασμένη άποψη ότι έχουμε την εξουσία της ζωής αν αφαιρούμε την ζωή. Κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν ότι αν αφαιρέσουν μία ζωή έχουν μεγαλύτερη δύναμη. Μάλλον κάτι τέτοιο είναι που οδηγεί σε ένα τέτοιου είδους έγκλημα, σε ένα φόνο.

Μέσα στην παράσταση, ακούσαμε τουλάχιστον δύο φορές τη φράση «Κάθε άνθρωπος πρέπει κάπου να μπορεί να πάει». Πιστεύεις λοιπόν ότι κάθε άνθρωπος δικαιούται κάπου να μπορεί να πάει; Οτιδήποτε κι αν έχει κάνει;

Χ.Κ.: Ναι, δικαιούται να έχει να πάει κάπου. Οτιδήποτε κι αν έχει κάνει. Μπορεί αυτό το οτιδήποτε, να το έχει κάνει για να πάει εκεί, σ' αυτό το κάπου. Γενικότερα, είναι στη φύση των ανθρώπων να έχουν τάση για κάπου. Συνειδητά ή και ασυνείδητα. Οπότε, η τάση προς κάτι, είτε λέγεται οικογένεια, στόχος, καριέρα, πολιτική, οτιδήποτε κι αν είναι λοιπόν, σημαίνει ότι έχω έναν προορισμό, οπότε κάπου οφείλω να πάω.

Θα ήθελες να μου εξηγήσεις το συμβολισμό με τα πιάτα και τα ποτήρια που ήταν μέρος της παράστασης;

Γ.Κ.: Μπορώ να σου δώσω συγκεκριμένες απαντήσεις για όλα αυτά. Όμως, πιστεύω ότι είναι κάτι που έχει να κάνει με μία πιο μη ρεαλιστική εικόνα, μία πιο ποιητική λειτουργία. Είναι πιο δυνατό να βγάζει ο άλλος δικά του συμπεράσματα, παρά να οδηγείται από μία σκέψη. Αλλά ναι, έχει πολλούς συμβολισμούς. Πρώτα απ΄ όλα, ξεκινάει με ένα τραπέζι μετά από κηδεία και το πως μαζευόμαστε όλοι μαζί γύρω από το τραπέζι για να συνεχίσουμε να ζούμε. Να τραφούμε για να συνεχίσουμε να ζούμε. Η ανάγκη να συνεχίσουμε να ζούμε είναι βασικό κίνητρο. Υπάρχει και μία αντίθεση. Η ανάγκη του να είμαστε όλοι μαζί σε τραπέζια, όμως από την άλλη βλέπουμε έναν άνθρωπο μόνο του να φαντασιώνεται ένα τεράστιο τραπέζι. Επίσης, έχει να κάνει με το πόσο χώρο έχει ο καθένας, πόσος χώρος του αναλογεί. Είναι όντως μόνος του, ή επιλέγει να είναι μόνος του; Ταυτόχρονα, σχετίζεται και με το βάρος που δημιουργεί η συνάθροιση γύρω από αυτό το τραπέζι, το οποίο είναι ένα ψυχολογικό βάρος.

Είδαμε ότι πριν τη σκηνή της ανάκρισης που κάνει ο Πετρόβιτς στον Ρασκόλνικωφ παίρνεις τη λάμπα και τη κρύβεις μέσα σε ένα κουτί και μετά την ανάκριση, όπου έχεις ομολογήσει το φόνο της γριάς, την βγάζεις πάλι από το κουτί. Αυτό συμβολίζει την αλήθεια που κρύβεται και στο τέλος εμφανίζεται;

Χ.Κ.: Νομίζω ότι την αλήθεια την ψάχνω μέχρι το τέλος. Τώρα, συγκεκριμένα η λάμπα, για εμάς, συμβολίζει το τσεκούρι. Το φονικό όπλο. Συμβολίζει όμως και πολλά άλλα. Την προεξοχή του χεριού και το πόσο εύκολα μπορείς να οδηγηθείς κάπου. Ενδεχομένως, αυτή η φωτεινή πηγή είναι και αυτή που δίνει φως στη διαδρομή και στην ύπαρξη του ήρωα, εφόσον διαπράττει ένα έγκλημα και αποκτά νόημα η ζωή του. Ωστόσο, είναι πολύ ωραία και η παρατήρησή σου, ότι πριν την ανάκριση κρύβει κάτι και μετά το αποκαλύπτει.

Γιατί τον τόνιζες Πέτροβιτς, ενώ το σωστό είναι Πετρόβιτς;

Χ.Κ.: Προέκυψε στις πρόβες, γιατί δεν μπορούσα να θυμηθώ τον τόνο. Το κρατήσαμε γιατί ούτως ή άλλως τέτοια στοιχεία δημιουργούν και σχέσεις στο θέατρο.

Γ.Χ.: Για να υπάρχει και ένα παιχνίδι, μία ειρωνεία για το ποιος έχει την εξουσία.

Θέλεις να μου πεις πώς αποφασίσατε πρόπερσι να δημιουργήσετε οι δυό σας τους Ginger Creepers;

Χ.Κ.: Ο Γρηγόρης έκανε μία παράσταση στο Σύγχρονο Θέατρο σε κείμενο του Αυγούστου Κορτώ και εγώ έπαιζα εκεί ως ηθοποιός. Εκεί γνωριστήκαμε και κολλήσαμε. Είδαμε ότι υπάρχει σύμπνοια και στις απόψεις και στην αισθητική μας. Αποφασίσαμε λοιπόν να δημιουργήσουμε κάτι το οποίο θα το κάνουμε έτσι όπως το έχουμε εμείς στο μυαλό μας. Με την δική μας άποψη και θέση.

Τι άλλο θα δούμε παρακάτω;

Γ.Χ.: Την άλλη βδομάδα τελειώνει το «Έγκλημα και τιμωρία». Θα παίζει η κεντρική παράσταση που έχουμε και ως ομάδα και στο θέατρο. Φέτος μάλιστα έχουμε αναλάβει και την καλλιτεχνική διεύθυνση του θεάτρου. Ως κεντρική παράσταση έχουμε το «Mr Leonard», που είναι ένα έργο εμπνευσμένο από τραγούδια του Leonard Cohen. Παίζουν ο Χρήστος Καπενής και η Κλεοπάτρα Τολόγκου, εξαιρετική ηθοποιός, έχουμε συνεργαστεί και στο παρελθόν πολλές φορές. Ξεκινάει 7 Δεκεμβρίου, έχει όμως τέσσερις προπαραστάσεις 25, 26 Νοεμβρίου και 2, 3 Δεκεμβρίου. Μετά θα παίζει κανονικά Σάββατο, Κυριακή, Δευτέρα.

Λυδία Καραθανάση

Στο δελτίο τύπου:

Ο Ρασκόλνικοβ, φοιτητής της Νομικής στην Αγία Πετρούπολη διαπράττει τον φόνο μιας γριάς τοκογλύφου και εξ' αμελείας και αυτόν της αδελφής της. Ο Ρασκόλνικοβ νιώθει μια βαθιά θέληση να ξεπεράσει τον εαυτό του και να υπερβεί τα όρια που του προβάλει η κοινωνία, με σκοπό να την αλλάξει. Αμέσως όμως αρχίζει να νιώθει αντιφατικά συναισθήματα. Έτσι, σιγά σιγά, ενώ ο συγγραφέας εμβαθύνει στην εσωτερική κατάσταση του ήρωά του, παρακολουθούμε την ψυχική του πορεία προς την ανακάλυψη του προσωπικού του φωτός.
Με αφορμή το κλασικό έργο του Ντοστογιέβσκι, οι Ginger Creepers φτιάχνουν τον δικό τους προσωπικό χάρτη, την προσωπική τους εσωτερική διαδρομή. Οι δυο τους, μόνοι επί σκηνής, με ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα, δημιουργούν μέσα από εικόνες και πολυάριθμες αναφορές και σκέψεις εμπνευσμένες από το έργο του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα, ένα δικό του «οίκημα», χτίζοντας μία σπουδή πάνω σε καθολικές αξίες που επαναπροσδιορίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο τόσο συχνά όσο η επαναφόρτιση μιας διαδικτυακής σελίδας.

Συντελεστές:
Συγγραφέας: Фёдор Достоевский
Σύλληψη - Κείμενο: Ginger Creepers (Χρ. Καπενής, Γρ. Χατζάκης)
Σκηνοθεσία: Γρηγόρης Χατζάκης
Σκηνικά: Ζωή Αρβανίτη
Κοστούμια: Lila Nova
Μουσική: Βύρων Κατρίτσης
Κίνηση: Πετρίνα Γιαννάκου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κική Μπαρμπαβασίλογλου
Φωτογραφίες: Φίλιππος Μαργκαλιάς, Κωνσταντίνος Ζάγκας
Γραφιστική Επιμέλεια: Michelangelo Bevilacqua
Δημόσιες Σχέσεις: Χρύσα Ματσαγκάνη

Ερμηνεύουν:
Χρήστος Καπενής, Γρηγόρης Χατζάκης

Στο θέατρο Δεκατέσσερα, Καλλιρόης 10, Αθήνα, 6932195393