Κορίτσι διαμάντι

Η Εταιρεία παραγωγής θεατρικών παραστάσεων AnasaArt παρουσιάζει το «Κορίτσι Διαμάντι» του Γιώργου Σ. Πολίτη στο Θέατρο Αλκμήνη.

Περίληψη:
Η σαρανταπεντάχρονη Αγγέλα, ανεβαίνει στην ταράτσα του σπιτιού της αναζητώντας τη λύτρωση στον θάνατο. Στα ελάχιστα λεπτά που τη χωρίζουν απ' αυτόν, ανασαίνει τον καθαρό αέρα, αναδρομώντας τη ζωή της· ψηλαφεί περίλυπη τον τοίχο της αδικίας που χτίστηκε από την αδυναμία της μητέρας της να δικαιολογήσει τη δική της ζωή και ν' αποδεχτεί την πραγματικότητα των χαμένων της ονείρων... Ο νους της, ώριμος πλέον, αναζητά τους λόγους της κατάφωρης δυνάστευσης που υπέστη, στο όνομα ενός μικροαστικού καθωσπρεπισμού, τον οποίο υποχρεωνόταν να υπηρετεί απαρέγκλιτα σε όλα της χρόνια. Στο τέλος της ιστορίας, η αποκάλυψη ενός ακόμα μυστικού, θα αποτελέσει την αιτία που θα την κάνει να ατενίζει το κενό με αγάπη.
Κι όμως... η τελευταία λέξη από τα χείλια της δεν είχε ειπωθεί κι αυτό, γιατί αντιλαμβάνεται όψιμα τα δικαιώματα που κατέχουν όλοι εκείνοι που έχουν αποφασίσει να δώσουν τέλος στη ζωή τους.

Συνεχίστε την ανάγνωση και διαβάστε τι μου είπαν οι συντελεστές της παράστασης για το έργο, την ηρωίδα και άλλα πολλά...

Ο συγγραφέας Γιώργος Πολίτης μιλάει για το έργο...

Πώς προσεγγίσατε την ψυχολογία της εν δυνάμει αυτόχειρης;

Γ.Π.: Θα έλεγα ότι το έργο προέκυψε από τη μορφή και τον χαρακτήρα της Αγγέλας και όχι από της ανάγκες μίας υπόθεσης, άρα μπορώ με σιγουριά να ισχυριστώ, ότι ως οντότητα προϋπήρχε, καθώς φιλοξενούταν μέσα μου πολύ πριν αγγίξω το πληκτρολόγιο.

Τώρα, για την επιθυμία της να δώσει τέλος στη ζωή της ή αν με αφορμή αυτήν, θίγετε ή θίγεται, γενικότερα η τάση του ανθρώπου για εθελούσια έξοδο από τη ζωή, είναι ένα τεράστιο θέμα για συζήτηση. Αρχικά, θα μπορούσαμε να σταθούμε στην ανθρώπινη αδυναμία, αργότερα στην δύναμη, κατόπιν στην επίγνωση και να καταλήξουμε σε κάποια μορφή απαξίωσης ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής (λόγω ίσως μιας αδυναμίας υπέρβασης). Θα μπορούσαμε βεβαίως να μιλήσουμε γενικότερα και για απολύτως συνειδητή επιλογή, που κρίνει την προτεινόμενη ζωή από τα πολιτικά συστήματα ή τις υπάρχουσες νόρμες, ανυπόφορη και ενδεχομένως οδυνηρή. Σε κάθε περίπτωση πάντως, υπάρχουν εκατέρωθεν ισχυρά επιχειρήματα... με πρώτο αμφίδρομο και καλύτερο ίσως, τα λόγια της Αγγέλας: Είναι απίστευτα τα δικαιώματα που αποκτά κάποια που έχει αποφασίσει να δώσει τέλος στη ζωή της.

Ποιες οι δυσκολίες ή οι προκλήσεις που αντιμετωπίσατε;

Γ.Π.: Ως πρόκληση -από τη σύλληψη της ιδέας, μέχρι την ολοκλήρωση οποιοδήποτε έργου- είναι η απόδοση της πραγματικότητας του συγγραφέα, μια υπόθεση καθαρά υποκειμενική θα τονίσω, που ωστόσο αν είναι πετυχημένη, βρίσκει καταφάσεις σε πολλούς θεατές ή αναγνώστες.

Το μεγάλο στοίχημα λοιπόν για τον κάθε υπογράφοντα, δεν είναι η απόδοση ενός θεατρικού ή μυθιστορηματικού έργου, που να μπορεί απλά να σταθεί ως μία υπόθεση με ενδιαφέρον, αλλά να καταφέρει μέσα από το ρεαλισμό που εκφράζεται να γεννήσει θέματα για συζήτηση, Να καταρρίψει ή να αναδείξει ιδέες και τρόπους ζωής που οδηγούν συντομότερα στην ευτυχία.

Τι θέλετε να κρατήσει ο θεατής;

Γ.Π.: Δεν έχει τόσο σημασία τι θέλω εγώ, ως συγγραφέας, να αποκομίσει ο θεατής, αλλά το τι εκείνος τελικά θα θελήσει, κι είναι βέβαιο πως ο καθένας θα κρατήσει αν δεν επηρεαστεί (κι αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό), θέματα όμορα των βιωμάτων, των πεποιθήσεων και των συναισθημάτων που αυθόρμητα θα γεννηθούν την ώρα της παράστασης.

Κατόπιν αυτών, ο λόγος συγγραφής του έργου "θολώνει", περνά σε δεύτερη μοίρα, μοιάζει αδιάφορος κι ίσως πράγματι να είναι, αφού πλέον ως κύριος (λόγος) προβάλλεται, η διέγερση του νου του θεατή. Κατόπιν αυτής, αποκτάμε το δικαίωμα του ισχυρισμού όλοι οι συντελεστές (ηθοποιός, σκηνοθέτης, συγγραφέας), ότι πετύχαμε τουλάχιστο έναν στόχο.

Πέραν όλων, με έμφαση θέλω να πω, ότι το ουσιώδες (για μένα) είναι, ο θεατής να εστιάσει αρχικά στην κακή πρακτική χειραγώγησης των παιδιών κι αργότερα χρησιμοποιώντας ως έναυσμα αυτήν, να επεκτείνει έχοντας διευρύνει τη ματιά του, στην έννοια της ελευθερίας, σε κάθε επίπεδο ξεχωριστά. Προσωπικό (ενοχές, αδικαιολόγητος αυτοπεριορισμός), οικογενειακό (απαγορεύσεις υποταγή), κοινωνικό (φόβος κατακραυγής, ανάγκη αποδοχής), πολιτειακό (πρακτικές ιδεολογικών καταστολών) κ.ά.

Δεν πρέπει μόνο επιγραμματικά να λέμε, αλλά έχοντας επίγνωση να διακηρύττουμε, ότι η ελευθερία του καθενός μας, δεν απολαμβάνεται εκ παραχωρήσεως κανενός... Είναι φυσικό μας δικαίωμα, που προεκτεινόμενο οφείλει να γίνει υποχρέωση βαριά, έναντι του εαυτού μας πρώτα, σε κάθε έκφανση της ζωής μας και κατόπιν υπέρ όλων των συνανθρώπων μας.

Η Ελένη Μιχελή, Σκηνοθέτις και σκηνογράφος μιλάει για την παράσταση...

Κυρία Μιχελή, ως Σκηνοθέτις του έργου «Κορίτσι διαμάντι», πώς προσεγγίσατε την ψυχολογία της, εν δυνάμει, αυτόχειρος; Ποιες οι δυσκολίες ή οι προκλήσεις που αντιμετωπίσατε;

Ε.Μ.: Όπως η κούκλα μέσα στο μουσικό κουτί που είναι φυλακισμένη και χορεύει μόνο όταν κάποιος ανοίξει το καπάκι και μόνο όταν κάποιος άλλος την κουρδίσει, έτσι και η Αγγέλα, το «Κορίτσι Διαμάντι», είναι ένα κορίτσι παγιδευμένο, θύμα των κοινωνικών αξιών της εποχής, εκπαιδευμένη να υπακούει και να ανέχεται σιωπηλά το κάθε τι που της προσάπτουν είναι έτοιμη να κόψει το νήμα της ζωής της.

Η Αγγέλα, που αντιπροσωπεύει την κάθε Αγγέλα της εκάστοτε εποχής, έχει την ανάγκη να ξεφύγει και να απεγκλωβιστεί από τα δεσμά που της έχει επιβάλλει η κοινωνία αλλά και η οικογένειά της (πχ. η σχέση με την μητέρα της που την υποτάσσει και την χειραγωγεί) και να δώσει μια γροθιά στο κατεστημένο που γίνεται κριτής της κάθε πράξης της. Στο κάτω κάτω η ηρωίδα αναζητά αυτό που έχει ανάγκη κάθε άνθρωπος... να αγαπήσει και να αγαπηθεί.

Για να καταφέρει να ξεφύγει κανείς από τις διδαχές του, πρέπει να διανύσει μια πολύ μακρινή και επώδυνη πορεία, και για αυτό λίγοι άνθρωποι καταφέρνουν να απεγκλωβιστούν. Από τη μία, είναι δυστυχισμένοι με την παρούσα κατάσταση που βιώνουν, αλλά από την άλλη είναι κατά κάποιον τρόπο βολεμένοι. Διανύουν έναν δρόμο που είναι γνωστός, συνεπώς νιώθουν μια ασφάλεια μέσα σε αυτόν. Πρέπει πρώτα να αποδεχτεί κανείς ότι είναι παγιδευμένος σε μια κατάσταση που δεν επιθυμεί, και ύστερα να καταφέρει να βρει τη δύναμη να συνεχίσει την πορεία του πλέον σε έναν άλλο δρόμο που μεν μπορεί να οδηγήσει στην ελευθερία, αλλά είναι απόλυτα άγνωστος, και αυτό τρομάζει.

Η, εν δυνάμει, αυτόχειρη Αγγέλα για πρώτη φορά στη ζωή της διεκδικεί. Αφού δεν μπόρεσε να ικανοποιήσει της ανάγκες της και δεν είχε τη δύναμη να πάρει αυτά που της ανήκαν σαράντα πέντε χρόνια τώρα, φτάνει στο τραγικό σημείο να αναζητήσει τη «λύτρωση» διεκδικώντας το δικαίωμά της στον θάνατο. Μία και μοναδική επιλογή που θα είναι ολότελα δική της.

Η σκηνοθετική προσέγγιση εστιάζει στον αντίκτυπο που είχαν και έχουν οι κοινωνικές και οικογενειακές διδαχές πάνω στο παιδί που διαμορφώνει χαρακτήρα και προσωπικότητα.

Η πρόκληση με την Αγγέλα, από σκηνοθετικής απόψεως, ήταν να καταφέρουμε να προσεγγίσουμε το έργο με τέτοιον τρόπο ώστε να εισβάλλει ο θεατής «αβίαστα» στην ψυχή της Αγγέλας, όχι τόσο να σκεφτεί αλλά να νιώσει, να συμπάσχει μαζί της, και ίσως να ταυτιστεί σε πολλά σημεία.

Οπότε επέλεξα το σκηνικό που θα πλαισιώνει την ηρωίδα να είναι λιτό και σημειολογικό, στηριζόμενο στις ψυχολογικές συνέπειες που υπέστη. Το σκηνικό της ταράτσας με τα ρούχα της Αγγέλας που τα έχει απλώσει η ίδια για να στεγνώσουν και αυτά μαζί με τα δάκρυά της, έγινε αρωγός στο να γίνει μια αναδρομή της ζωής της δίνοντας έμφαση σε εκείνες τις στιγμές που έπλασαν τον χαρακτήρα της και την στιγμάτισαν βαθιά, ώστε να την φέρουν σε αυτό το σημείο ύστερα από σαράντα πέντε χρόνια.

Η πρόκληση που αντιμετώπισα έγινε πολύ πιο εύκολη έχοντας την τύχη να έχω στα χέρια μου ένα τόσο πλούσιο κείμενο του Έλληνα συγγραφέα Γιώργου Σ. Πολίτη, τόσο έντονο στον λόγο, όσο και με εξίσου έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις και, επί πλέον, να συνεργαστώ με την αξιόλογη ηθοποιό και πάνω από όλα εξαιρετικό άνθρωπο Σάρα Τερζή που έδωσε μορφή και υπόσταση στην Αγγέλα αβίαστα με μία ανιδιοτέλεια άνευ προηγουμένου.

Τι θέλετε να κρατήσει ο θεατής;

Ε.Μ.: Τί είναι αυτό που θέλω να κρατήσει ο θεατής...

Εδώ υπάρχει ένα τεράστιο δίλημμα!

Αν καταφέρει τελικά η Αγγέλα να λυτρωθεί, δεν θα ήταν τραγικός ο τρόπος που επέλεξε να βρει λύτρωση; Αν τελικά η ηρωίδα μας δεν καταφέρει να πάρει το δρόμο της λύτρωσης που έχει επιλέξει, δεν είναι επίσης τραγικό; Με αυτό το δίλημμα υπόψιν... θα ήθελα να φύγει ο θεατής σκεπτόμενος όχι σε τί κοινωνία ζει, αλλά σε τί κοινωνία θα ήθελε να ζει. Κανείς δεν γεννιέται με το προνόμιο της ανοχής. Είμαστε όλοι προϊόντα αυτών που αντέδρασαν άτσαλα επάνω μας λόγο των φόβων, των αναγκών και των απωθημένων τους.

Ε.Μ.: Κι αν έπρεπε να περιγράψω το έργο με μία λέξη αυτή θα ήταν: ΕΞΑΡΤΗΣΗ. Ας πάψουμε λοιπόν να δημιουργούμε κοινωνίες με εξαρτημένους ανθρώπους!!!!

Η Σάρα Τερζή μιλάει για την ηρωίδα που υποδύεται...

Πόσο ταυτίζεστε και σε ποια σημεία και πόσο διαφοροποιήστε από την ηρωίδα;

Σ.Τ.: Η Αγγέλα είναι μια γυναίκα με ανάγκες και επιθυμίες που διαχρονικά εκφράζουν την ανθρώπινη φύση. Το μέγεθος και το βάθος τους διαφοροποιείται ανάλογα με την εποχή, αλλά και την ιδιοσυγκρασία του ατόμου. Η ανάγκη της για την ξεγνοιασιά των εφηβικών της χρόνων μέσα από τις μικρές της «επαναστάσεις», τον έρωτα, την αμοιβαία αγάπη, τη μητρότητα, την ανεξαρτησία... ναι, θα έλεγα πως είναι σημεία ταύτισης. Οι απογοητεύσεις ή οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες της επίσης. Όμως η Αγγέλα είναι μια άτολμη φύση ή τουλάχιστον την έπεισαν πως είναι, ένα αδύναμο χειραγωγούμενο κι εξαρτημένο πλάσμα, ένα κορίτσι που οι «ηθικοί» και η «ηθική» της εποχής της, αποδυνάμωναν κάθε φλόγα ζωής που ξεπηδούσε από την αθώα της ψυχή, ψαλίδιζαν περίτεχνα τα φτερά της νιότης της, έσβηναν κάθε ακτίνα που φώτιζε τα όνειρά της! Ανήμπορη, άβουλη, ασήμαντη και τρωτή, ζώντας μέσα από τις ζωές των άλλων φτάνει στην απόφαση για λυτρωτικό θάνατο. Δεν αγάπησε τον εαυτό της γιατί ποτέ δεν αγαπήθηκε. Αυτά όλα με διαφοροποιούν αφενός βιωματικά, αλλά και ως προσωπικότητα από την Αγγέλα, αφετέρου ερμηνευτικά ταυτίζομαι απόλυτα σε όλες τις εκφάνσεις της. Νιώθω μια «ηθική υποχρέωση» να της δώσω φωνή από την φωνή μου, δύναμη από την δύναμή μου, αγάπη από την αγάπη μου κι ένα χέρι που θα την αγγίξει στοργικά στον ώμο, θα της χαιδέψει τα άλουστα μαλλιά της, εκεί λίγο πριν τον θάνατο, εκεί στην κοφτερή λεπίδα ζωής και θανάτου που ακροβατεί.

Πώς προσεγγίσατε την ψυχολογία της εν δυνάμει αυτόχειρης;

Σ.Τ.: Η Αγγέλα υπήρξε από την πρώτη κιόλας στιγμή για μένα μια ζωντανή υπόσταση. ‘Ενα αδύναμο πλάσμα που αγάπησα. Ένιωσα κάτι το υπερβατικό! Σαν από χρόνια να υφαινόταν ένα νήμα κρατώντας από μια άκρη η καθεμιά μας, όπου περπατώντας ατέλειωτες χωροχρονικές διαδρομές ήρθε η στιγμή που συναντηθήκαμε, σταθήκαμε αμίλητες αντίκρυ, κοιτάχτηκαμε στα μάτια σα να γνωριζόμασταν...μπήκα στην ψυχή της, στο μυαλό της, είδα την ζωή της, πόνεσα, έκλαψα μαζί της, σκούπισα τα δάκρυά της.

Την αφουγκραζόμουν, την άκουγα, χωρίς να μιλά. Έγινα εγώ η Αγγέλα! Κοιμόμουν και ξυπνούσα μαζί της. Την έβλεπα στην ταράτσα του σπιτιού της και ακροβατούσα μαζί της, έκλεινα τα μάτια και με απόλυτη ενσυναίσθηση, η Αγγέλα ήμουν εγώ!

Ποιες οι δυσκολίες ή οι προκλήσεις που αντιμετωπίσατε;

Σ.Τ.: Δεν ένιωσα κάποια δυσκολία ή πρόκληση, παρόλο που η πορεία της ζωής της αγγίζει μια τεράστια παλέτα συναισθημάτων και οι εναλλαγές αυτών είναι κάποιες στιγμές ακραίες και καταιγιστικές. Οι σκηνοθετικές οδηγίες της κας Μιχελή διάνθισαν τόσο αρμονικά την ερμηνεία μου, αλλά και η υπέροχη, ευαίσθητη σκηνοθετική της οπτική πλαισίωσαν με καλαισθησία και σεβασμό αυτό το σπουδαίο έργο!

Όλα κύλησαν αβίαστα, ακούραστα, τόσο ομαλά, γιατί όπως προανέφερα δεν ένιωσα καμία στιγμή να «υποδύομαι» την Αγγέλα. Ήμουν αυτή!

Τι θα θέλατε να κρατήσει ο θεατής;

Σ.Τ.: Πολλά! Πως κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, της ελευθερίας των επιλογών, της ζωής! Πως υπάρχουν φοβισμένοι κι όχι αδύναμοι άνθρωποι ν ́αντιδράσουν στην καταπίεση και στην κάθε μορφής βία. Ο φόβος και η ανασφάλεια γεννούν εξάρτηση, και όχι γιατί -όπως λέει η Αγγέλα- «γεννήθηκε με το προνόμιο της ανοχής». Δεν υπάρχει τέτοιος κυτταρικός δεσμός στον γεννετικό μας κώδικα. Οι ψευτοηθική καθιστά τους ανθρώπους αδύναμους. Γιατί η χειραγώγηση είναι η δύναμη των αδύναμων. Ας προβληματιστούμε λοιπόν, για το πως «μεταχειριζόμαστε» ή ευγενέστερα «συμπεριφερόμαστε» στους άλλους, αλλά και στον εαυτό μας.

Αν έπρεπε να περιγράψετε το έργο με μια λέξη, ποια θα ήταν αυτή;

Σ.Τ.: Θα ήθελα με δύο! (χαμογελά) Μία που με πνίγει και μία που με λυτρώνει! Κρατήστε αυτή: Χειραγώγηση!

Σας ευχαριστώ!

Σάρα Τερζή

Ταυτότητα Παράστασης:
Συγγραφέας: Γιώργος Σ. Πολίτης
Σκηνοθεσία: Ελένη Μιχελή
Φωτισμοί: Δημήτρης Παραδείσης
Σκηνογραφία-Ενδυματολογία: Ελένη Μιχελή
Μουσικές επιλογές: Ελένη Μιχελή
Ερμηνεύει: Σάρα Τερζή
Παραγωγή: ANASA ART
Αφίσα/Γραφικά/video: Κωνσταντίνος Πατούρας

Πρεμιέρα: 17 Οκτωβρίου 2019 στις 21.30 στο θέατρο Αλκμήνη [Αλκμήνης 8-12, Κάτω Πετράλωνα] και κάθε Πέμπτη στις 21.30.
Διάρκεια 65 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)
Κρατήσεις: 6983782678, 6983042463