Τον εαυτό μας όταν τον χάνουμε, κερδίζουμε μέσα από τις αλλαγές των εφηβικών χρόνων, στις μεταβατικές εποχές, τις κρίσεις συλλογικές και προσωπικές τις οποίες διανύουμε. Πώς να χάσεις το παιδί που ήσουν και δεν ήξερε τη θνητότητα, το θάνατο, την απώλεια; Πώς μια γυναίκα να «ξεχάσει» τον εαυτό της, όταν γεννά ένα παιδί ή ο 18χρονος "Επαναστάτης χωρίς αιτία" να αποδεχτεί ψύχραιμα την ώριμη πια ζωή και ηλικία του;
Τα ερωτηματικά αυτά συναντάμε στην πρώτη ποιητική συλλογή του Αλεξάνδρου Τιχομίρ, με τον τίτλο «Νάθαν» (ένα ταξίδι στο εσωτερικό τοπίο ενός θεού). Ναι, ο Νίκος Καζαντζάκης με την ολοκάθαρη θεωρία του, κάνει σαφές πόσο μας ταλανίζουν/λυτρώνουν ο θεός και ο δαίμονας, ο πειρασμός και η ασκητική θεϊκότητα μας. Μια αέναη εγκυμοσύνη εντός μας, η οποία δεν γνωρίζουμε αν φέρει τη ζωή ή το θάνατο εντέλει. Προσμονή και άβυσσος. Έρωτας και θάνατος υπάρχουν, ταυτίζονται με τους παλμούς της καρδιάς μας και ζητούν, απαιτούν να βαδίσουμε χέρι με χέρι ως το τέλος της ζωής που βρεθήκαμε να βιώνουμε.
Στο «Νάθαν» του Τιχομίρ ένας θεός επιβάλλεται με πολλές μορφές, πολλαπλές, παντεποπτικές μορφές πάνω στο διττό πρόσωπο Αγάπης-Θανάτου. Με τον ποιητή να χάνει συχνά την οντότητα του, γιατί ψάχνει κι ανήκει στον κόσμο όλο. Αλλιώς δεν μπορεί.
Η γραφή της συλλογής θυμίζει Βίβλο· πιο συγκεκριμένα τη Γένεση και την Έξοδο της Αγίας Γραφής, με ενιαία ροή κι έναν άνδρα στον πυρήνα του να εξομολογείται τόσο στην αγαπημένη του, όσο και στη μητέρα του. Γυναικείες μορφές, οντότητες που δεν έχουν ακόμα εξιλεωθεί από το προπατορικό αμάρτημα κι έτσι ξεσκίζοντας τα στήθη, την ψυχή τους, εκλιπαρούν σχεδόν ν’ αγαπηθούν (επιτέλους), μετά το "ατόπημα" τους να δαγκώσουν/δοκιμάσουν τον καρπό της Γνώσης. Ναι, βρέθηκαν γυμνοί οι άνθρωποι, χάνοντας τη Νιρβάνα, ανεμελιά, αιωνιότητα. Όμως, χωρίς αυτήν την απώλεια/ατόπημα ο κόσμος, το σύμπαν δεν θα εξελισσόταν ούτε θετικά ούτε αρνητικά. Αφού, χωρίς άγγελο δεν υπάρχει ο σατανάς και η αρνησικυρία ενός έκπτωτου αγγέλου τιμωρημένου, ίσως, γιατί δεν αποδέχτηκε ότι δεν ήταν πλέον παιδί ώστε να του επιτρέπεται το παν, χώρος τιμωρία.
Ο Θεός Νάθαν υποφέρει, συμπάσχει κρατώντας αποστάσεις, με τον άνθρωπο να θεοποιεί, πληγώνεται, ζητά ένα ψέμα στο γαλάζιο φουστάνι της γυναίκας-αγγέλου, παρά την ειλικρινή αλήθεια που ξέρει πολύ καλά ότι θα τον σκοτώσει ωμά, εν ψυχρώ.
Σας εκτιμώ κι αν σας κοροϊδεύω είναι γιατί είμαι εργάτης της ευτυχίας σας, τονίζει ο Νάθαν. Ειρωνικά μεν, αλλά ο ίδιος δεν θέλει να είναι θεός, γιατί οι θεοί δεν αντέχουν γεγονότα έτσι στάσιμοι, εγκλωβισμένοι στη σφαίρα της αιωνιότητας τους.
Χρυσούλα Βακιρτζή
Η ποιητική συλλογή του Αλέξανδρου Τιχομίρ, Νάθαν, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Η ποιητική συλλογή του Αλέξανδρου Τιχομίρ, Νάθαν, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Αντί περίληψης:
Το όνειρό μου να χορεύουμε πάνω στον λόφο
μια νύφη κι εγώ ένας τυχαίος
που έπιασε το χέρι σου και σου είπε «πάμε να παντρευτούμε!»
Ως αλήτης κέρδισα μερικά άστρα χωμένα στην τσέπη μου
και η ερωτική μουσική που θάμπωνε τα τζάμια των καπηλειών
καθώς περνούσα
ήταν η χορδή του απείρου που ένα υδάτινο χέρι άγγιξε απρόσεχτα
και ξύπνησα από την μελωδία των σειρήνων που άνοιγε σαν νούφαρο
και χοροπηδούσε πάνω στην αστρική σκάλα προς τον λευκό θυρωρό
με ένα ρολόι στην τσέπη του σακακιού του για να μετράει τον χρόνο
σταματημένων τρένων στα τελωνεία του μυαλού
σταματημένων ανεμόμυλων, αδραγμένων από τα αγκίστρια
του κόκκινου μοχθηρού πατέρα με το χαμόγελο –
η δεσποινίς σελήνη, η κόρη του, πάνω στα σύννεφα
αδιάφορη για το ταμείο των εργατών, υπέγραφε συμβόλαια θανάτου
για τους κύκνους αλλά και για τα παιδιά που λιμοκτονούσαν
- έτσι κι αλλιώς θα πέθαιναν, θα τους χτενίσω τα μαλλιά όταν πεθάνουν
και θα τα νανουρίσω στο μαρμάρινο λίκνο, σαν πιόνια σκακιού
λευκά πιόνια γιατί μου αρέσει να ξεκινάω πρώτη
την βασίλισσά μου την κινώ στο επόμενο τετράγωνο
για να είναι χωρισμένη από την τρέλα και την σφαγή του βασιλέα
τα διαζύγια στους ουρανούς απαιτούν αρκετή γραφειοκρατία
με συμφέρει μια βούλα του βασιλιά για απαγχονισμό
ο αυτόχειρ βασιλιάς θυσιάζεται για τον λαό του.
