Η ταινία της εβδομάδας
the Straight Story (1999)
Director: David Lynch
Το 1999 ήταν μια περίεργη χρονιά μάλλον για τον David Lynch. Το Lost highway, παρά κάποιες αρνητικές κριτικές, ήταν μια επιτυχία και όλοι περίμεναν τη επόμενη κίνηση του, το νέο του σκοτεινό δημιούργημα που θα παρασύρει με το μυστήριο, τη σκοτεινή νοσηρή αισθητική με όλα τα trendmarks του σκηνοθέτη. Εντέλει, στο μόνο που ήταν πιστός ο Lynch ήταν η ελευθερία του στην έκφραση και στο να σοκάρει με τις κινήσεις του. Ειδικά όταν ο θεατής επιμένει να τον κατηγοριοποιεί.
Υπογράφει με παραγωγή Ντίσνεϊ, μια οικογενειακή ταινία βασισμένη στην αληθινή ιστορία του Alvin Straight, του 73χρονου που διέσχισε μια Αμερικάνικη πολιτεία για να βρει μια τελευταία φορά τον αδερφό του που πεθαίνει. Όχημα του ένα τρακτεράκι που κούρευε το γκαζόν που πάει 8 χιλιόμετρα την ώρα.
Με θυμάμαι να διαβάζω συνέντευξη της εποχής, του Lynch, για τα γυρίσματα της ταινίας. Μέσα στο όλο πλαίσιο ο σκηνοθέτης προσπάθησε να αναλύσει τη διάθεση του για αλλαγή και πειραματισμό σε φόρμα οικογενειακής ταινίας. Αλλά αυτό που κράτησα ήταν η «περιπέτεια» τους στα γυρίσματα. Έλεγε ο Lynch ότι έκαναν την έρευνα για τη διαδρομή τους χαράσσοντας την πορεία που θα ακολουθούσαν, γνωρίζοντας τις αλλαγές στη διαδικασία με τις προηγούμενες δουλειές, αλλά η πραγματική τους έκπληξη ήταν όταν ξεκίνησαν όπου είδαν τη τεράστια διαφορά στην εμπειρία. Όταν έπρεπε να ακολουθήσουν τη διαδρομή σε πραγματικό χρόνο. Πόσες διαφορές και πόσα πράγματα έβλεπαν που τους είχαν διαφύγει πριν, πόσους ανθρώπους, όμοιους με τους χαρακτήρες της ταινίας, γνώριζαν αλλά και πόσο μεταβλήθηκε η όποια αρχική εικόνα είχαν. Όλα αυτά με μια πολύ απλή κίνηση, να κινηθούν αργά και μεθοδικά.
Μια απλή παρατήρηση στη φύση της εμπειρίας, με μεγάλη σημασία όμως για τότε αλλά ακόμα περισσότερο σήμερα. Με ένα γρήγορο "scroll down" στο κινητό σου, στο facebook ή στο Instagram θα δεις μια υστερία και ένα πανικό για να μαζέψει κάποιος εμπειρίες, να ταξιδέψει όσο πιο πολύ μπορεί, να διαβάσει όσο πιο πολύ μπορεί, να βγει και να πιει όσο πιο πολύ μπορεί και εντέλει να ζήσει και να περάσει καλά όσο πιο πολύ μπορεί. Και μέσα στο χάος της πληροφορίας σήμερα δίνεται η ψευδαίσθηση της δυνατότητας ότι μπορείς και εσύ και το χειρότερο είναι ότι «πρέπει» να το κάνεις (και να βγάλεις και μερικές φωτογραφίες να το διαδώσεις). Σύγχρονες νευρώσεις σίγουρα όχι, είναι η παθολογία του «άδραξε τη μέρα», όχι κάτι καινούριο, αλλά ήρθε, έδεσε και μετασχηματίστηκε με τη
σύγχρονη ψυχοσύνθεση.
Δεν υπάρχει χρόνος για όλα, αλλά πρέπει να τα πετύχουμε όλα, και εκβιαστικά να τα απολαύσουμε και να το δείξουμε σε όλους. Ο αυτοσκοπός της ικανοποίησης και η μεγιστοποίηση της είναι συνετό, το άτομο αυτό θέλει και για αυτό ζει. Η διαδικασία όμως είναι κάτι το οποίο θέλει σκέψη και ως ένα βαθμό εσωστρέφεια. Μια αναζήτηση για το πότε λειτουργούμε ωφελιμιστικά και πότε η απόλαυση γίνεται λαιμαργία και παθογένεια.
Βουλιμικά καταναλώνουμε ψυχαγωγία. Από τη μουσική, τις ταινίες, τις σειρές, το φαΐ και ποτό βγάζουμε από την εξίσωση τον παράγοντα την ιεροτελεστίας της απόλαυσης γιατί η ποσότητα έχει μεγαλύτερη σημασία ενώ με απόλυτη θλίψη κινδυνεύουμε όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα ανταπόκρισης.
Αυτό θα πρέπει να αναρωτηθούμε κάθε φορά που όταν τελειώνει το ρεπό ή βάζουμε ξανά τις βαλίτσες στο σπίτι μας από ένα ταξίδι. Αντί να έχουμε αναζωογονηθεί, έχουμε μελαγχολία. Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν πάμε αρκετά ταξίδια αλλά ότι η καθημερινότητα μάς δηλητηριάζει και δεν κάνουμε τίποτα να τη φτιάξουμε.
Αν αυτό είναι το πρόβλημα το δικό μας των γενεών, που όντας ενήλικες γνώρισαν τα καλά του facebook και του ίντερνετ, τα παιδιά σήμερα που η πραγματικότητα τους είναι ο καταιγισμός εικόνων και πληροφορίας θα έχουν τελείως διαφορετική ψυχολογία. Παιδιά με τρομακτικές δυνατότητες αλλά και αδυναμία συγκέντρωσης. Στηριζόμενα πιο πολύ στο ένστικτο και στο αισθητηριακό κριτήριο απομονώνουν τη σκέψη και τη λογική από τη διαδικασία της απόλαυσης. Και αν η τέχνη έχει άμεση σχέση με τον καταναλωτή της τότε αλλάζει και όλη η λογική της δημιουργίας.
Τα παραδείγματα του αποτελέσματος των παραπάνω παντού και όλα είναι οικεία ακόμα και αν δεν είμαστε 15-16 χρονών. Από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια του σήμερα που όλα έχουν να κάνουν με ρυθμό και κίνηση εικόνας στον αντίποδα των παιχνιδιών του 90 για παράδειγμα που ήταν ατμόσφαιρα γρίφοι και φαντασία. Στο πεδίο μουσική, αν ο ακροατής δεν δώσει πάνω από 10 δευτερόλεπτα σε ένα τραγούδι στο youtube (πόσο μάλλον να κάτσει να ακούσει ένα ολόκληρο δίσκο), τότε γιατί ο καλλιτέχνης να φροντίσει να φτιάξει συνθέσεις δύσκολες και δαιδαλώδεις ή ακόμα ακόμα να φροντίσει το εξώφυλλο του δίσκου του; Στην τηλεόραση που οι σειρές και η απόλαυση στη θέαση τους έχει καθιερώσει τον ορισμό του binge watching, όπου κανένα επεισόδιο μόνο του δεν είναι απολαυστικό αλλά πρέπει να δεις μια σεζόν σε μία μέρα για «να δεις τι γίνεται παρακάτω». Στις ταινίες που θα πρέπει να έχουν χρώματα και ιλιγγιώδες μοντάζ να αλλάζει εικόνες κάθε δευτερόλεπτο και οι ταινίες τρόμου θα πρέπει να έχουν jump scares γιατί με τη δημιουργία ατμόσφαιρας και το χτίσιμο χαρακτήρων είναι χαμένος χρόνος που ο θεατής θα ανοίξει το κινητό του να τσεκάρει το στάτους του.
Σίγουρα υπάρχουν ανάσες στο σήμερα, δεν είναι νόμος, απλά είναι μια γενική τάση και σαφώς δεν μπορούμε να αναθεματίζουμε το μέσο που μας δίνει τη δυνατότητα, αλλά εμάς που δεν έχουμε τη δύναμη και την ικανότητα να το εκμεταλλευτούμε σωστά. Μπορείς όμως κάθε φορά που νιώθεις ότι χάνεις το δρόμο σου, να ανακαλείς το καλοσυνάτο, σκαμμένο από τη ζωή πρόσωπο του Richard Farnsworth (που το εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο ο Lynch) να σου θυμίσει ότι η ζωή είναι γραμμική. Υπάρχει μια αρχή και ένα τέλος και είναι οι μόνες πραγματικότητες που δεν χωρούν αμφιβολία. Το τελευταίο ταξίδι του ηλικιωμένου αυτού που ήθελε πείσμα, επιμονή, υπομονή να το ολοκληρώσει. Όπως ακριβώς έκανε και ο Lynch δίνοντας μας αυτό το διαφορετικό διαμάντι στη φιλμoγραφία του. Πήρε μια «ανάσα», πριν βυθιστεί ξανά στο σκοτάδι, να ολοκληρώσει το πείραμα του Lost Highway, με το Mullholand drive και το Inland Empire.
🎬 🎼
Οι δίσκοι της εβδομάδας
Band: Last Crack
LPs: Sinister Funkhouse #17
LPs: Sinister Funkhouse #17
&
Burning Time
Οι Last Crack είναι η άλλη όψη του νομίσματος στα παραπάνω. Η μουσική των Last Crack είναι αγχωτική είναι υστερική. Έχει στιγμές ηρεμίας ανάμεσα σε ιλιγγιώδεις ρυθμούς που λειτουργούν σαν χάδι και σφαλιάρα. Οι στίχοι της ηγεμονικής φυσιογνωμίας του γκρουπ, του τραγουδιστή Buddo, είναι σύγχρονοι, αστικοί, αναθεματίζουν και λατρεύουν τις μοντέρνες νευρώσεις. Εκεί όμως που κερδίζουν είναι ο λυτρωτικός τους χαρακτήρας. Μέσα από μια βίαιη μουσική που λειτουργεί σαν κάθαρση στο φόβο του θανάτου. Συνοψίζονται όλα στο στίχο
Of all the lovers in my life
I love you best my burning time
Και οι δύο δίσκοι των Last Crack είχαν τα ίδια χαρακτηριστικά με τον τρόπο του ο κάθε ένας. Ο πρώτος δίσκος πιο ακατέργαστος, ο δεύτερος πιο σμιλευμένος, φανερώνουν μια συλλογική προσπάθεια εξαιρετικών μουσικών με όραμα να δημιουργήσουν. Κάθε γωνιά του βινυλίου έχει αξία. Από τα μυστήρια εξώφυλλα, τις σχεδόν αποκρυφιστικές φωτογραφίες, τους τόσο αριστουργηματικούς στίχους με την τόσο δεμένη μουσική στο συλλογικό τους όραμα. Μπαίνοντας στον κόσμο τους μπαίνεις σε ένα κόσμο φτιαγμένο για τσιμεντούπολη -γεμάτο στρες και εμμονές-, που όμως με τη δημιουργία μπορείς να βρεις ίαση.
To build or destroy-
Only you decide which joy.
Δεν είναι πολλοί αυτοί που γνωρίζουν το συγκρότημα· αυτό και λογικό. Αλλά όσοι το κάνουν τους λατρεύουν παθιασμένα. Η μουσική τους είναι δύσκολη, δεν μπορεί να περιγραφεί συμβατικά με επιρροές (μπορεί να είναι από Manowar μέχρι Janes Addiction). Θέλει ακροάσεις και εξοικείωση με τον ήχο. Απότομες αλλαγές στη διάθεση από τραγούδι σε τραγούδι, σχεδόν κυκλοθυμικά, σε προσκαλούν να τους ανακαλύψεις και να τους απολαύσεις και να σε ψυχαγωγήσουν.
Υπό αυτή τη ματιά πόσες διαφορές στη φιλοσοφία τους, μπορεί να έχουν οι Last Crack, από το συνολικό έργο του Lynch;
Υπό αυτή τη ματιά πόσες διαφορές στη φιλοσοφία τους, μπορεί να έχουν οι Last Crack, από το συνολικό έργο του Lynch;
