koukidaki: Blank Out

Μια γυναίκα εμφανίζεται μόνη πάνω στη σκηνή, μοιάζει σαν χαμένη και τα λόγια της είναι αποσπασματικά. Σιγά σιγά μαθαίνουμε ότι είναι η μητέρα ενός γιου που πνίγηκε σε ηλικία επτά ετών σε ένα ατύχημα. Η γυναίκα την ώρα που διηγείται την ιστορία της φτιάχνει μια μακέτα πάνω σε ένα τραπέζι εργοστασιακού χώρου. Είναι η μακέτα ενός σπιτιού με τον μικροσκοπικό καναπέ, τα διάφορα άλλα έπιπλα και τον κήπο του. Ταυτόχρονα εμείς βλέπουμε ένα βίντεο σε μεγάλη οθόνη με τον εσωτερικό αλλά και τον εξωτερικό διάκοσμο αυτού του αγροτικού σπιτιού. Η γυναίκα συνεχίζει να μας μιλά για τη μητρότητα. Από το βίντεο που προβάλλεται βλέπουμε έναν άντρα ο οποίος μας διηγείται την ίδια περίπου ιστορία με άλλο τέλος. Η μητέρα του πνίγηκε πριν πολλά χρόνια στην προσπάθειά της να τον σώσει. Οι δύο ιστορίες γίνονται μία και συνειδητοποιούμε ότι η γυναίκα που βρίσκεται πάνω στη σκηνή είναι η ανάμνηση του άντρα στο βίντεο.

Η σχέση μεταξύ μάνας και γιου είναι δυνατή και μοναδική. Το ατύχημα έγινε πριν πολλά χρόνια και το βλέπουμε μέσα από δύο διαφορετικές ματιές: αυτήν της μάνας και αυτή του γιου. Και για τους δύο η εμπειρία του γεγονότος αυτού καθ᾽εαυτού είναι οδυνηρή και στιγματίζει τις ζωές τους. Τελικά ο καθένας από εμάς θυμάται διαφορετικά τα σημαντικά γεγονότα της ζωής μας, είτε αυτά είναι ευχάριστα είτε δυσάρεστα. Το ντουέτο μητέρας και γιου συνεχίζει να τραγουδά και να χορεύει πάνω στην σκηνή: αυτή ζωντανά και αυτός μέσα από το βίντεο. Βρίσκονται σε διαφορετικές διαστάσεις αλλά και σε διαφορετικές εποχές αφού αυτή έμεινε μονίμως στην εποχή που ο γιος της ήταν μόλις επτά ετών. Αυτή έφυγε για μια άλλη διάσταση και αυτός θυμάται και αναπολεί την ύπαρξή της.

Κάπως έτσι εξελίσσεται η όπερα-μουσικό θέατρο του Ολλανδού Μίσελ Φαν Ντερ Αα, που παρουσιάζεται στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Η γυναίκα κατασκευάζει και στην κυριολεξία ανακατασκευάζει τις αναμνήσεις της μέσω μιας κάμερας και μιας μακέτας. Βρίσκεται μόνη της πάνω στην σκηνή. Δίπλα της μια μεγάλη οθόνη προβάλλει σκηνές από τη ζωή της: τα έπιπλα που γίνονται μινιατούρες του σπιτιού της, τους αγροτικούς δρόμους γύρω από το σπίτι της, τον ενήλικο γιο της.

Η οθόνη δείχνει ακριβώς τις ίδιες σκηνές που διηγείται η μητέρα σε ένα τρισδιάστατο παρόν. Σε ένα πλασματικό παρόν αφού όλα αυτά έχουν συμβεί πριν πολλά χρόνια. Η ενήλικη μητέρα με τον ενήλικο γιο δεν συναντιούνται ποτέ, αφού αυτή έχει ήδη πεθάνει πολύ πριν ενηλικιωθεί εκείνος. Και εμείς ως θεατές δεν βλέπουμε ποτέ τον ενήλικο γιο στην σκηνή, παρά μόνο στην οθόνη, στο βιντεάκι που παρακολουθούμε ταυτόχρονα. Δυο διαφορετικές πραγματικότητες τελικά: αυτή της μάνας που μας λέει ότι έχασε το παιδί της από πνιγμό στα επτά του χρόνια (η πλασματική) και αυτή του γιου (που εμφανίζεται μόνο μέσα από το βίντεο) και που μας λέει ότι η μητέρα του πέθανε στην προσπάθειά της να τον σώσει από πνιγμό στα επτά του χρόνια.
Πώς αντιλαμβανόμαστε όλοι μας τα γεγονότα; Πόσες αλήθειες υπάρχουν τελικά ενός γεγονότος; Και ποια από αυτές είναι η αληθινή; Όταν στη ζωή μας αντιμετωπίζουμε τραγωδίες, όπως τον θάνατο ενός λατρεμένου προσώπου, πόσο μπορούμε να το διαχειριστούμε και να συνεχίσουμε τη ζωή μας; Μήπως κρυβόμαστε πίσω από ένα παραμύθι; Πίσω από ένα μυθιστόρημα για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε; Μήπως ωραιοποιούμε τις καταστάσεις; Τελικά ποια είναι η αλήθεια στα γεγονότα που παίρνουμε ως δεδομένα; Πολλά ερωτήματα μας βάζει ο Μίσελ Φαν Ντερ Αα σε αυτό το ιδιόμορφο θέαμα, που είναι κάτι ανάμεσα σε όπερα, θέατρο και βίντεο. Μια υψίφωνος πάνω στην σκηνή: η Κάθριν Μάνλει, η οποία έχει σπουδάσει στη βασιλική ακαδημία μουσική και θεάτρου της Σκωτίας. Στο βίντεο έχουμε τον βαρύτονο Ρόντρικ Ουίλιαμς, ο οποίος έχει κάνει εμφανίσεις σε οπερατικά έργα σε όλα τα μέρη του κόσμου.

Και αυτό που μας έκανε να πάμε στο Μέγαρο Μουσικής για να δούμε αυτήν την παράσταση ήταν το πείραμα της σύνθεσης όλων αυτών των τεχνών: όπερα, θέατρο, κινηματογράφηση σε προβολή 3D. Ο Μίσελ Φαν Ντερ Αα είναι φημισμένος για την σκηνοθεσία και τη σύνθεση σε έργα που συνδυάζουν κινηματογραφικές εικόνες και ηλεκτρονική μουσική.

Δυστυχώς όμως το αποτέλεσμα ήταν οικτρό: τα γράμματα στους υπέρτιτλους ήταν μικρά με αποτέλεσμα να μην βλέπουμε τι γράφουν και να χάνουμε μεγάλο μέρος της υπόθεσης. Για μεγάλο μέρος της παράστασης δεν υπήρχαν κάν υπέρτιτλοι! Στο ελάχιστο που μπορέσαμε να διαβάσουμε δεν έβγαινε σχεδόν νόημα αφού οι προτάσεις ήταν ασύντακτες. Επίσης υπήρχε πρόβλημα στον ήχο, που μικροφώνιζε συνεχώς. Τα γυαλιά 3D που μας έδωσαν ήταν άχρηστα ή η επεξεργασία 3D ήταν ανύπαρκτη. Το χειροκρότημα στο τέλος ήταν χλιαρό, δικαιολογημένα. Από τεχνικής πλευράς το έργο ήταν απαράδεκτο, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και όχι σε καμιά ερασιτεχνική σκηνή της πρωτεύουσας.