Να 'μαι λοιπόν, εδώ, μόνη μου. Άγνωστη μεταξύ αγνώστων σε μια εξίσου άγνωστη πόλη, που όμως μου φαντάζει εντελώς φιλική και με περιμένει να την εξερευνήσω. Εδώ θα είναι το ορμητήριό μου τουλάχιστον για τους επόμενους δώδεκα μήνες. Και ποιος ξέρει, αν μου αρέσει ίσως να μείνω παρά πάνω, ίσως και για πάντα, τι σημασία έχουν οι αριθμοί;
Σημασία έχει μόνο ένα πράγμα: να ακούς την καρδιά σου. Κι εμένα η καρδιά μου από μικρή μου πρόσταζε τη φυγή. Όχι φυγή από αυτά που με καταδιώκουν, φυγή για την ανακάλυψη. Φυγή για την ελευθερία. «Ελευθερία» αυτό που τόσο επόθησα από μικρή. Να ορίζω μόνη μου τον εαυτό μου, να ορίζω μόνη μου τις κινήσεις μου και το που βρίσκομαι.
Όχι, δεν αρνούμαι τις ρίζες μου. Τις αποδέχομαι και τις σέβομαι, οι γονείς μου με έκαναν σήμερα αυτό που είμαι και τους ευχαριστώ γι’ αυτό. Θα είναι πάντα οι γονείς μου, η Ελλάδα θα είναι πάντα η πατρίδα μου. Αλλά ήθελα να ζήσω αλλιώς, να ξεφύγω από τη μικρή κοινωνία που μεγάλωσα, να ανοίξω τα φτερά μου και να πετάξω, ελεύθερη. Ελεύθερη, εκεί που έχω επιλέξει.
Κι επέλεξα την Πράγα. Δεν ήταν τόσο εύκολο, έχω στείλει πολλά βιογραφικά. Μόνο εδώ το μεταπτυχιακό μου βρήκε αντίκρισμα. Ίσως τελικά δε τη διάλεξα εγώ την Πράγα αλλά η Πράγα διάλεξε εμένα. Και να 'μαι λοιπόν, εδώ, να διασχίζω τα πλακόστρωτα δρομάκια της, να χαμογελώ σαν ανόητη στους περαστικούς, τυφλωμένη από την ελευθερία που πλημμυρίζει το «είναι» μου.
Βέβαια, για να λέμε την αλήθεια, έφυγα και με ένα βάρος στην καρδιά. Ο πατέρας. Ο πατέρας δεν είναι περήφανος για μένα, το ξέρω, το νιώθω, ανέκαθεν το ένιωθα. Για εκείνον το «λαμπρό μέλλον» που μου επιφύλασσε στην εταιρία του είναι το μόνο που τον ενδιέφερε. Δε τον ενδιέφερε ούτε πόσο καλή είμαι στο φλάουτο, ούτε πόσο όμορφα ποιήματα γράφω, ούτε καταλάβαινε την επιθυμία μου να ταξιδέψω, να μεταναστέψω, να δω νέα μέρη. Για τον πατέρα μου είναι έγκλημα που αφήνω τη θέση που μου εξασφάλισε, είναι έγκλημα που δεν ασχολούμαι με χρηματοοικονομικά, είναι έγκλημα που δε με ενδιαφέρει να κερδίζω αρκετά χρήματα, αντάξια του πρεστίζ της οικογενείας μας.
Η ώρα κοντεύει έξι. Πηγαίνω να δω την αλλαγή της ώρας στο Αστρονομικό Ρολόι. Το θέαμα με συναρπάζει. Πλήθος κόσμου έχει μαζευτεί γύρω μου μα δε με νοιάζει που είμαι μόνη. Το απολαμβάνω, νιώθω ελεύθερη.
Κατευθύνομαι προς τη γέφυρα του Καρόλου να απολαύσω εκεί το ηλιοβασίλεμα. Ο νους μου ταξιδεύει ανάμεσα στα ροζ-μωβ χρώματα του ουρανού που βάφουν το Μολδάβα δημιουργώντας ένα όμορφο παιχνίδι. Στην απέναντι όχθη βλέπω ένα περίεργο κτήριο από μακριά. Μου φαίνεται πως είναι κάποιο μουσείο. Μα ναι! Πώς δε το είχα σκεφτεί πιο πριν; Εδώ είναι το Μουσείο που στεγάζεται τιμώντας τον εθνικό συγγραφέα της πόλης, Φραντς Κάφκα. Τα αγάλματα έξω με καλωσορίζουν. Σπεύδω να δω αν το προλαβαίνω ανοιχτό. Έχω μια ώρα στη διάθεσή μου να το γυρίσω.
Πώς το είχα λησμονήσει! Ο αγαπημένος μου συγγραφέας που μου κράτησε παρέα στα χρόνια της εφηβείας μου είχε γεννηθεί στην Πράγα και το τέως σπίτι του είχε γίνει μουσείο. Στους σκοτεινούς τοίχους έχουν γραφεί στην αγγλική και τσεχική γλώσσα χωρία από τα έργα του. Σε κάποιον από αυτούς διαβάζω:
«Έβλεπες τα πράγματα περίπου έτσι: Σε όλη σου την ζωή δούλεψες σκληρά, θυσιάζοντας τα πάντα για τα παιδιά σου, κυρίως δε για μένα. Συνεπώς, έκανα «τη μεγάλη ζωή», ήμουν απολύτως ελεύθερος ν' ασχολούμαι με ό,τι μου άρεσε, χωρίς ν' αντιμετωπίσω ποτέ βιοτικό πρόβλημα και γενικά δεν είχα έγνοιες. Εσύ δεν απαίτησες καμία ευγνωμοσύνη για όλα αυτά, επειδή γνωρίζεις πολύ καλά τί σημαίνει «ευγνωμοσύνη από τα παιδιά», αλλά περίμενες τουλάχιστον έναν καλό λόγο, κάποιο δείγμα συμπάθειας.
Εγώ, αντί ν' ανταποκριθώ σ' αυτή την προσμονή σου, σε απέφευγα διαρκώς, κρυβόμουν στο δωμάτιό μου μαζί με τα βιβλία μου, έκανα παρέα με φίλους ελαφρόμυαλους και καλλιεργούσα παράδοξες ιδέες.»
Η καρδιά μου αρχίζει να χτυπά δυνατά. Θυμάμαι ξεκάθαρα αυτά τα λόγια, θυμάμαι σα να τα έχω πει εγώ, σα να τα έχω γράψει εγώ.
Στο διπλανό τοίχο συνεχίζει:
«Θα ήμουν πιο ευτυχής να σε είχα φίλο, αφεντικό, θείο, παππού, ακόμη (αν και το λέω με κάποιο δισταγμό), πεθερό μου. Αλλά σαν πατέρας ήσουν πολύ δυνατός για εμένα και η δύναμή σου γινόταν εντονότερη επειδή οι αδελφοί μου πέθαναν σε μικρή ηλικία και οι αδερφές μου γεννήθηκαν πολύ αργότερα. Πάντως εμείς οι δύο είμαστε τόσο διαφορετικοί και εξαιτίας αυτής της διαφοράς τόσο επικίνδυνοι ο ένας για τον άλλο, ώστε εάν ήθελε κανείς να προβλέψει με ποιο τρόπο, εγώ, ένα παιδί που εξελισσόταν αργά και εσύ, ο ώριμος άντρας, θα μπορούσε να συμπεριφερόμαστε ο ένας προς τον άλλο, θα μπορούσε να συμπεράνει ότι θα με συνέθλιβες, αφανίζοντας ολοκληρωτικά την προσωπικότητά μου. Αυτό βέβαια δε συνέβη, διότι η ζωντανή πραγματικότητα είναι αδύνατον να υπολογισθεί εκ των προτέρων, έχει όμως συμβεί κάτι χειρότερο.»
Δεν ήταν λόγια από τη «Δίκη», δεν ήταν λόγια από τον «Πύργο». Ήταν λόγια από το «Γράμμα στον πατέρα» και ο Φραντς Κάφκα δεν ήταν παρά ένα πληγωμένο παιδί που δε το αποδέχτηκαν ποτέ.
Ο ήλιος είχε πια δύσει εντελώς όταν βγήκα από το μουσείο. Το κρύο του βορρά διαπέρασε το ημίπαλτό μου, έφτασε μέχρι την καρδιά. Άρχισα να βαδίζω με γοργό ρυθμό προς τον κοιτώνα μου. Όλο και πιο γρήγορα, και πιο γρήγορα, ώσπου σχεδόν έτρεχα. Αλαφιασμένη μπήκα πια στο δωμάτιό μου. Άνοιξα το τετράδιο με τα ποιήματά μου, έσκισα μια σελίδα, πήρα ένα στυλό και ξεκίνησα να γράφω:
«Αγαπητέ Πατέρα, Η Πράγα είναι ένα όνειρο. Είμαι σίγουρη πως θα χαίρεσαι που η μοναχοκόρη σου έγινε δεκτή στη θέση που επιθυμούσε τόσο πολύ. Θα χαίρεσαι και θα νιώθεις περήφανος που κατάφερα να σταθώ και να πατήσω στα πόδια μου μόνη μου, χωρίς τη βοήθειά σου. Και είμαι σίγουρη πως η Πράγα δεν ήταν τελικά καθόλου τυχαία επιλογή….»
Όταν τελείωσα έκλεισα το γράμμα σε ένα φάκελο. Δεν ήμουν σίγουρη αν θα το ταχυδρομούσα. Για ένα πράγμα όμως ήμουν σίγουρη. Έστω και γραπτώς, ήταν σα να του απευθύνω το λόγο. Ήταν μια μικρή λύτρωση. Τόσο σπουδαία όμως, που πλέον δε με ένοιαζε. Τον είχα ήδη συγχωρήσει. Είχα εξάλλου απαγκιστρωθεί.
Οι συνοδευτικές φωτογραφίες είναι επιλογές της Φένιας Τσαγανάκη και ανήκουν στην ίδια.
Αρκετά βιβλία του Φραντς Κάφκα κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο. Τα ξετρυπώσαμε και σας τα προσφέρουμε. Διαβάστε τα ηλεκτρονικά ή κατεβάστε τα! (Κλικ πάνω στους τίτλους που σας ενδιαφέρουν)
Τα μπλε τετράδια, εκδόσεις Επίκουρος Ο πύργος, Ελευθεροτυπία
Ο καλλιτέχνης της πείνας και άλλα διηγήματα, εκδόσεις Γράμματα
Η απόρριψη, Επίκουρος
Δείτε κι αυτό:
