Η συνάντηση της φιλαναγνωσίας που έγινε στις 7/2/2019 είχε μια ιδιαιτερότητα. Για πρώτη φορά γνωρίσαμε πρωτίστως δια ζώσης τον συγγραφέα κο Γιώργο Σαρδέλη και μετά το έργο του με τον τίτλο «Κατάθεση ψυχής» που παρουσιάστηκε στον Ιανό. Ο κος Σαρδέλης μας άγγιξε με την απλότητα και την καλοσύνη του τόσο πολύ που αποφασίσαμε να αλλάξουμε τον προγραμματισμό μας και να αντικαταστήσουμε το βιβλίο «Η σπορά του ανέμου» της Αθηνάς Κακούρη με το βιβλίο του συγγραφέα. Η «Κατάθεση ψυχής» είναι μια σύνθεση από αποσπασματικά κεφάλαια που συλλαμβάνονται σε κάθε σταθμό της πορείας ενός τρένου.
Αλληγορικά η κάθε στάση του τρένου είναι και μια στάση, ένα οδοιπορικό στην ζωή του συγγραφέα ξεκινώντας από τις αναμνήσεις των παιδικών και νεανικών του χρόνων και φτάνει ως τα σύγχρονα χρόνια της μετέπειτα ζωής του. Ο συγγραφέας περιγράφει αυτοβιογραφικά όλα τα βιώματα που τον σημάδεψαν, όλα όσα ήθελε να μοιραστεί με τον κόσμο. Μια διαδρομή με πολλά εμπόδια, τα οποία προσπέλασε χάρη στην εσωτερική δύναμη και όρεξη για ζωή που διέθετε, την εργατικότητα και την πίστη του. Όταν τελειώσει κανείς την ανάγνωση του βιβλίου νιώθει σα να γνωρίζει τον κο Γιώργο γιατί περιγράφει με αφοπλιστική ειλικρίνεια τη ζωή του.
Υπάρχουν στιγμές που ο αναγνώστης ταυτίζεται μαζί του και σε κάθε κεφάλαιο αντλεί αναμφισβήτητα από τη διάχυτη θετική ενέργεια και τα μηνύματα αισιοδοξίας που αποπνέει η γραφή του. Θα αναφέρω αρκετά σημεία ώστε να αποκτήσετε μια εικόνα και όσοι δεν έχετε προμηθευτεί το βιβλίο. Στην προκειμένη περίπτωση θα δώσουμε χώρο στα δικά του λόγια και θα συνταξιδέψουμε νοερά με το κείμενο του συγγραφέα για να αντλήσουμε δυνάμεις. Ένας από τους στόχους της λογοτεχνικής γραφής είναι να εμπνεύσει και να ενδυναμώσει τις ηθικές αξίες και την πίστη μας στο καλό ως τελικό νικητή, αρκεί να πορευόμαστε με αξιοπρέπεια, συνέπεια, αξιοπιστία και καλή θέληση στη ζωή μας. Κατά την ταπεινή μου γνώμη το βιβλίο του συγγραφέα αυτό το επιτυγχάνει.
Αποσπάσματα από όσα είπαν άλλοι για το βιβλίο….
Σελ.11: Κατάθεση ψυχής με τέτοια ειλικρίνεια, ώστε αποκαλύπτει όσα υπήρχαν στα τρίσβαθα της ψυχής του. Ανασύρει τις αναμνήσεις του, που είναι συνυφασμένες με τις ομορφιές της φύσης, την ωραιότητα της ψυχής και τον αγώνα της ζωής.
Σελ.12: Η μετέπειτα πορεία της ζωής του, άλλοτε είναι χαραγμένη με βαθιές ουλές απόγνωσης και πίκρας και άλλοτε σκεπασμένη με το πέπλο της χαράς και της δικαίωσης, ιδιαίτερα μέσα από τη σκιαγράφηση των όσων συμβαίνουν στους εργασιακούς χώρους, οι οποίοι μοιάζουν με ζούγκλα, όπου υπάρχουν κάθε λογής θηρία και ερπετά, αλλά και κάποια γλυκόλαλα πουλιά.
Από την αρχή ως το τέλος του βιβλίου υπάρχει μια αγνότητα.
Σελ.18: Ο βιοπορισμός προσδιόριζε την πορεία του, αλλά δεν αλλοίωνε τις αρχές και τις αξίες του.
Αποσπάσματα από το βιβλίο…
Σελ.20: Οι γονείς ενός "νηπίου ωρών" το παίρνουν για να το πάνε στα ψηλά βουνά γιατί… εκεί έπρεπε να ζήσουν. Μεγαλώνοντας ρωτούσα την μάνα μου: «Καλά, δεν φοβόσασταν μήπως πάθω κάτι στο δρόμο περπατώντας τρεις ημέρες και σκαρφαλώνοντας από βουνοκορφή σε βουνοκορφή για να φτάσετε στο χωριό; Πάντα η ίδια απάντηση: «Τι να κάνουμε Γιώργο μου, κάναμε το σταυρό μας και προχωρούσαμε… εκεί ήταν το σπίτι μας».
Σελ.27: Η βροχή είναι ο Ουρανός που κατέβαινε στη Γη. Έπαιζα και χόρευα μαζί της. Γινόμουν και εγώ βροχή. Άκουγα το μελωδικό, αλλά και παράξενο τραγούδι της. Άπλωνα τα χέρια να γεμίσουν οι χούφτες μου νερό και το έριχνα πάνω μου, σα να ήθελα να καθαρίσω ό,τι «λερώνει» το σώμα και τη ψυχή μου.
Σελ.28: Ουράνιο τόξο, μια καινούρια αρχή, μια νέα διέξοδος σε κάθε καταιγίδα της ζωής, μια νέα ελπίδα στη ζωή.
Σελ.30: Η λαλιά μου φτερούγιζε με τα τιτιβίσματα των πουλιών, το κελάρυσμα των ρεμάτων, τον μαγεμένο ήχο της φλογέρας του τσοπάνη, το μελωδικό θρόισμα του δάσους και όλα μαζί συνέθεταν αγγελική συναυλία σπάζοντας τη σιωπή των ψηλών βουνών.
Σελ.37: Περίμενα το Μεγάλο Σάββατο να πουλήσουμε ένα κατσικάκι στο παζάρι του Αγρινίου ν’ αγοράσω παπούτσια «πάνινα». Όσο για φαγητό, δεν είχαμε απαιτήσεις. Χορταίναμε με οτιδήποτε, αρκεί να είχαμε. Από ξερό ψωμί, όλων των χρωματισμών φασολάδα και άλλες ποικιλίες, αλλά κάθε Κυριακή και… κάθε Πάσχα κρέας.
Σελ.38: Η ζωή μας ήταν φτωχική, αλλά πλούσια από αγάπη στην καρδιά.
Σελ.45: «Το τραγούδι της φύσης» αντηχούσε πάντα μέσα μου και δεν με φόβιζε τίποτε. Ο σκοπός μου ήταν μόνο ένας. να μάθω γράμματα».
Σελ.47: Παρά τα δύσκολα χρόνια για μάθηση και επιβίωση, είχα και τις φυσικές ανέσεις μου για να διαβάζω και να γράφω. Μια γέρικη ελιά, απέναντι από το σχολείο, μου πρόσφερε δωρεάν τις απλωμένες χοντρές ρίζες για γραφείο και για πολυθρόνα την «κουφάλα» που φώλιαζα μέσα της για να μην κρυώνω.
Σελ.53: Τα όνειρα μου έδιναν ελευθερία χωρίς περιορισμούς και σύνορα. Έκανα τις επιθυμίες μου όνειρα και τις κρατούσα ψηλά σαν τα αστέρια για να μην κατέβουν χαμηλά, γιατί τότε η επιθυμία χάνεται, η μαγεία της φώτισης και της δημιουργίας σβήνει και η ζωή γίνεται ανούσια και χωρίς σκοπό.
Σελ.54: Η μικρή φλόγα που έφεγγε στο δωμάτιο μεταλαμπαδεύτηκε μέσα μου ανάβοντας τη φλόγα για τη ζωή. Η γνώση είναι ευλογία. Η κριτική χωρίς γνώση είναι δημαγωγία.
Σελ.56: Οι επιτυχίες στη ζωή έρχονται μέσα από διαρκή αγώνα και κάθε αρνητική εμπειρία είναι μια ακόμα ευκαιρία για την εξέλιξή μας. Αυτές οι ανηφορικές διαδρομές μας δυναμώνουν ψυχικά και μας γεμίζουν ελπίδα και πίστη για τη νίκη στη ζωή μας.
Σελ.60: Ευτυχώς το στέκι μου στο γυμνάσιο ήταν κοντά στο κυλικείο και νοερά έκανα παρέα στους συμμαθητές μου που αγόραζαν κουλούρια, σάμαλι και παγωτά. Τα αισθανόμουν τόσο νόστιμα που ξεχνούσα την πείνα μου και άλλες φορές πολύ γλυκά… κολλούσα ολόκληρος.
Σελ.61: Ο στόχος μου ήταν να τελειώσω το Γυμνάσιο και δεν κολλούσα στα προβλήματα της επιβίωσης. Η ψυχική μου ενέργεια ήταν τόσο μεγάλη για να πετύχω που δεν με σταματούσε τίποτα. Μου έφτανε ένα τετράδιο και τα δωρεάν βιβλία. Είχα φτιάξει τον δικό μου κώδικα μάθησης για να μπορώ να τσιμπάω βαθμούς και να περνάω τις τάξεις.
Σελ.62: Ίσως αναρωτηθείτε αν στην τελευταία τάξη πήγα τετραήμερη εκδρομή. Πραγματικά όχι, νοερά ήμουν τόσο κοντά στους συμμαθητές μου… Χαιρόμουν με τους συμμαθητές μου για τις γνώσεις και τα επιτεύγματά τους. Ωφελήθηκα ακούγοντάς τους στην αίθουσα και κοντά τους εμπλούτισα τις φτωχικές μου γνώσεις. Τους ευχαριστώ όλους.
Σελ.63: Όλοι έχουν δικαίωμα στη μόρφωση.
Σελ.65: Τα δακρυσμένα μάτια της μάνας μου και το βλέμμα της με ακολουθούν ακόμα. Γνώριζε ότι έφευγα για πάντα για άγνωστες πατρίδες. Κάθε αποχωρισμός είναι και ένας μικρός θάνατος και αναρωτιόμουν για τα συναισθήματά της.
Σελ.67: Πάντα μέσα μου νιώθω ταχυδρόμος της ζωής και της ελπίδας.
Σελ.68: Πάλεψα κοντά στα πλουσιόπαιδα προτάσσοντας το ήθος, την αξιοπρέπεια, την ανθρωπιά, την αγάπη και το χαμόγελο ψυχής.
Σελ.73: «Έδωσες εξετάσεις στο πανεπιστήμιο; Γράφει τα ονόματα, πάρτη». Άρχισα χαμηλόφωνα να διαβάζω «Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Θεσσαλονίκης, ονόματα… Σαρδέλης Γιώργος του Θεοδώρου…» Συναισθήματα χαράς και ευτυχίας που τα όνειρά μου άρχισαν να πραγματώνονται.
Σελ.74: «Τελικά στη ζωή όλα γίνονται για κάποιο λόγο και τίποτα δεν είναι τυχαίο».
Σελ.76: Περήφανος άνθρωπος, παρόλο που τη δεκαετία του ογδόντα η τότε κυβέρνηση χορηγούσε συντάξεις εθνικής αντίστασης και πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις για να λάβει και ενόσω τα χρήματα δεν υπήρχαν στο σπίτι μας, αφού με δυσκολία κυλούσε η καθημερινότητά μας, αρνήθηκε να λάβει ό,τι δικαιούταν για την πατρίδα…
Σελ.77: Η μητέρα του ήταν ευγενική και δεν της άρεσε να εξαρτιέται από τους άλλους, της άρεσε ό,τι κι αν κάνει να το κάνει μόνη της, ήταν περήφανη. Μεγάλωσε τα παιδιά της με αξίες και αρχές. Ήταν ένας άγγελος επί Γης.
Σελ.81: Η οικογένεια είναι θεμέλιος λίθος για ευτυχισμένες κοινωνίες.
Σελ.85: Η προίκα τους ήταν η σωστή ανατροφή μου και το γλυκό χαμόγελο στα χείλη μου. Αυτά ήταν αρκετά και μου έδιναν δύναμη να ξεπερνάω τα δύσκολα προβλήματα που ενέσκηπταν στο διάβα της ζωής μου. (Αναφέρεται στους γονείς του)
Σελ.109: Η εργασία είναι ελευθερία, ζωή, δημιουργία, φέρνει τους ανθρώπους κοντά, είναι πνευματική εξέλιξη.
Σελ.118: Τίποτα δεν μας χαρίζεται στη ζωή και κάπου υπάρχει ένα φως για όλους μας.
Σελ.123: Ποτέ δεν υποκύπτουμε στα θέλω, στα σκοτεινά συμφέροντα και στις υποδείξεις των άλλων, που σκοπό έχουν να αλλοτριώσουν τις αξίες και τις αρετές μας. Αντιστεκόμαστε στις γλυκομίλητες σειρήνες και καρτερικά προσμένουμε ένα καλύτερο αύριο. Τα εμπόδια μας δυναμώνουν και η επιβράβευση των προσπαθειών μας δεν αργεί να έρθει.
Σελ.127: Ο διευθυντής παρακολουθούσε από τον φεγγίτη της πόρτας στην αίθουσα και είχε διαμορφώσει άριστη γνώμη για τον τρόπο διδασκαλίας μου. Ο χρόνος είναι ο καλύτερος κριτής. Η προσφορά μου στη Σχολή άρχισε να καρπίζει και σε συνδυασμό με τον χαρακτήρα μου έγινα αγαπητός και αρεστός σε όλους. (Όταν δίδασκε στη σχολή Λογιστών, αργότερα ασχολήθηκε με σεμινάρια σε πανελλαδική εμβέλεια επιμόρφωσης σε οικονομικά και λογιστικά θέματα)
Σελ 129: Όταν βοηθάς κάποιον, προσφέρεις κοινωνικό έργο. Η ανιδιοτελής προσφορά σου προσφέρει χαρά, αυτοσεβασμό, σε γεμίζει με συναισθήματα πληρότητας και ικανοποίησης. Η εργασία είναι ζωή.
Σελ.135: Αγωνίζεσαι να κερδίσεις.
Σελ 139: Ο γονιός είναι αυτός που θα βοηθήσει το παιδί να αποκτήσει το αίσθημα της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησης για την εξέλιξή του. Μεγάλωσα σε μια φτωχική οικογένεια, αλλά το χαμόγελο και η αγάπη βασίλευε στο σπίτι μας. Οι γονείς μου, με την αγάπη τους που πρόσφεραν απλόχερα, έδιναν το καλό παράδειγμα για να αισθάνομαι όμορφα. Ποτέ δεν τους είδα να μαλώνουν, να βρίζουν και να ασχημονούν.
Σελ.140: Μια όμορφη οικογένεια με πλούσια καρδιά από αγάπη, ήθος, αξιοπρέπεια, πίστη στο Θεό, ειλικρίνεια, υπομονή, ανθρωπιά… Είναι γνωστό ότι τα παιδιά παρατηρούν τι κάνουν οι γονείς τους, καταγράφουν και μιμούνται συμπεριφορές τους.
Σελ.141: Με έβλεπαν να διαβάζω ή να γράφω και κάθονταν δίπλα μου με τα παιδικά τους βιβλία να κάνουν το ίδιο. (τα δικά του παιδιά, είχε δύο κόρες)
Σελ.141: Αύριο θα κάνετε δικές σας οικογένειες. Να βρείτε καλά και τίμια παιδιά. Μην κοιτάτε αν είναι φτωχοί, αλλά να είναι εργατικοί, να σας αγαπάνε και να μην είναι τεμπέληδες.
Σελ.154: Όταν νιώσεις την ηθική ανταμοιβή, τότε πέτυχες στη ζωή.
Σελ.157: Να έχουμε ευγνωμοσύνη σε όλους γιατί δημιουργούν το πλαίσιο, τον πυρήνα όπου θα γεννηθούν άνθρωποι φωτεινοί και υπεύθυνοι. Η ευγνωμοσύνη είναι το διαβατήριό μας για την ελευθερία, τη μεταμόρφωση, τη ζωή.
Σελ.158: «Η ευγνωμοσύνη είναι το άσμα των αγγέλων», Σπινόζα, Ολλανδός φιλόσοφος
Σελ.160: Ο γεωργός σπέρνει το χωράφι του και ξέρει να περιμένει. Για να έρθει το «καινούριο» πρέπει να ξέρουμε να σπέρνουμε και να θερίζουμε. Το κάθε τι έχει την ώρα του και την υπομονή του. Το μονοπάτι του Νέου το ανοίγουμε μόνοι μας και πατάμε στα δικά μας χνάρια.
Κάθε Νέο είναι άφθαρτο, ελπιδοφόρο και διαφέρει από το σκοτεινό παλιό. Όσο υπάρχουν άνθρωποι με ήθος και αξίες υπάρχει ελπίδα και φως. Η κοινωνία δεν αλλάζει με λόγια, κριτικές και ευχολόγια, αλλά με έργα και πράξεις. Η δική μας αγάπη ενεργοποιεί και την αγάπη των συνανθρώπων μας.
Σελ.172: Ήμουν πάλι κοντά στη φύση και αισθανόμουν το γλυκό καλωσόρισμά της.
Σελ.174: Λαμπρή τελετή της θείας Λειτουργίας στο ξωκλήσι της Παναγιάς και την ζούσα από το ιερό ως παπαδοπαίδι. Γέμιζε το χωριό από καλεσμένους και το γλέντι κρατούσε δύο μέρες.Ο πατέρας μου χόρευε τον Σελήμπεη και μετά να κρατά τη μάνα μου για το δικό της χορό. Όλα τα πουλάκια ζυγά… ζυγά και εγώ να χαμογελώ και να τους καμαρώνω.
Σελ.175: Κάθε πρόβλημά μας πρέπει νηφάλια να το εξετάσουμε και να μην πνιγόμαστε σε ανώφελες σκέψεις μεγαλοποιώντας τις καταστάσεις.
Σελ.176: Ο άνθρωπος έχει μεγάλες δυνάμεις μέσα του και μπορεί πολλά, αρκεί να το θέλει.
Σελ.184: …όπως αναφέρει και μέσα στο βιβλίο του ο συγγραφέας η ζωή μας είναι ένα μακρινό ταξίδι με πολλούς και άγνωστους προορισμούς.
Σελ.191: Ένας δρόμος με άγνωστους προορισμούς, αλλά γεμάτος όνειρα και εμπόδια. Συντροφιά μου η θέληση, η πίστη, η δύναμη ψυχής να προχωρήσω.
Κλείνοντας, το βιβλίο αξίζει να διαβαστεί εκτός από ενήλικες και από παιδιά γιατί είναι ένας φωτεινός φάρος στη σύγχρονη ζωή που ο άνθρωπος ταλανίζεται από εμπόδια και δοκιμασίες.
Περιλαμβάνει παραθέματα, ποιήματα, γνωμικά, φιλοσοφικές σκέψεις, φωτογραφίες. Είναι μια βουτιά στα άδυτα της ψυχής του συγγραφέα, μια αναζήτηση του βαθύτερου νοήματος της ζωής και μια ενδοσκόπηση σε ζητήματα κοινωνικά και ανθρώπινα. Ο συγγραφέας αφήνει μια παρακαταθήκη σκέψεων και συμπερασμάτων που πηγάζουν από τα δικά του βιώματα, τις μαρτυρίες του για τη ζωή που έζησε με τιμιότητα και αγάπη για τον άνθρωπο.