Οι περιπέτειες μιας λογίας ρέγγας

Ένα ευρηματικό ταξίδι στο χρόνο από τον Κωνσταντίνο Δέδε.
Ένα ταξίδι στην εποχή της Μπελ Επόκ, στην εποχή του «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» και στην χώρα που χρόνια τώρα ψάχνει «Τις πταίει» !
Bασισμένο σε ένα χιουμοριστικό άρθρο του 1890 !

Ένα ταξίδι γεμάτο χιούμορ και συγκίνηση με την Βίβιαν Κοντομάρη στο ρόλο της ρέγγας και την Μελίνα Ντελίκου, να την συνοδεύει μουσικά.

«Από τα θεσπέσια, χιονοσκεπή Φιόρδ της Νορβηγίας, της βασιλίδος των ρεγγών, στο πιάτο σας ...Νοστιμάδα, φρεσκότης, τρυφερότης και γλύκα πρωτοφανής!Πώλησις χονδρική και λιανική.»

Η «Ρέγγα», δηλαδή η Βίβιαν Κοντομάρη μάς μιλάει για την παράσταση...

Ποιες ήταν οι προκλήσεις/οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε;

Β.Κ.: Ήρθε στα χέρια μου ένας μονόλογος που το μεγαλύτερο μέρος του είναι στην απλή καθαρεύουσα. Και μόνο αυτό σαν ιδέα ήταν από μόνο του πρόκληση. Με συνεπήρε πραγματικά και ένιωσα ότι ήθελα να μπω βαθιά μέσα στο κείμενο, ώστε να περάσουν στο κοινό ακόμη και οι λέξεις που δε χρησιμοποιούνται σήμερα. Ο λόγος βέβαια, προερχόμενος από το 1890, είναι πολύ μεστός και ενέχει μία αριστοκρατική κλάση και μία ακρίβεια στην περιγραφή, γεγονός που με βοήθησε πολύ στο να αναπαράγω την εικόνα και τα συναισθήματα. Ένιωσα ότι είχα πολλά κοινά στοιχεία με τη Ρέγγα. Ο άντρας μου λέει ότι έπρεπε να ζω σε εκείνη την εποχή μάλλον! Εδώ να τονίσω ότι παρότι ο λόγος είναι «μόνος», τη σκηνή τη μοιράζομαι με μία εξαιρετική μουσικό την Μελινα Ντελίκου, η οποία στο θεατρικό της ντεμπούτο ντύνει ζωντανά με το βιολί της την ιστορία μας.

Αν έπρεπε να περιγράψετε το έργο με τρεις λέξεις, ποιες θα ήταν αυτές;

Β.Κ.: Το χθες σήμερα! Το κείμενο είναι μία καυστική αλληγορική σάτιρα, που θίγει γενικότερα την επικαιρότητα, από το περιθώριο μέχρι την πολιτική. Είναι ένα έργο που διαδραματίζεται στο παρελθόν και η αναγωγή στο σήμερα είναι αυθόρμητη. Η Ρέγγα ξεκινάει το ταξίδι της από τη βόρεια θάλασσα «συλληφθήσα από Νορβηγούς αλιείς», και καταλήγει στην Ελλάδα όπου αντί να φαγωθεί περιφέρεται! Από τις λαϊκές αγορές ως «ευτελές έδεσμα» μέχρι την Τρούμπα, το Πασαλιμάνι και τις αριστοκρατικές συνοικίες της εποχής. Στη διάρκεια του ταξιδιού της καυτηριάζει ως «λογία κυρία» όλα όσα είδαν τα μάτια της, και κυρίως όσα «ήκουσαν τα ώτα» της! 

Τελικά η κωμωδία είναι ένας καταπληκτικός τρόπος να θίξουμε επί σκηνής καίρια προβλήματα του σύγχρονου κόσμου;

Β.Κ.: Η κωμωδία ήταν πάντα μία διέξοδος. Ίσως είναι ο μόνος τρόπος για να θιχτεί και να καυτηριαστεί απενοχοποιημένα το σύγχρονο για την κάθε εποχή γίγνεσθαι. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα η ταύτιση είναι η ρίζα της κωμωδίας και ο έξυπνος και καυστικός ορισμένες φορές λόγος ο κορμός της. Με την προϋπόθεση όμως ότι δεν περιέχει ούτε ίχνος προσβολής. Εάν ξεπεραστεί αυτό το όριο παύει να είναι κωμωδία. Γίνεται κάποιας μορφής σάτιρα που δεν αφορά στη δική μας περίπτωση. Νομίζω ότι μέσα από την παράστασή μας ανοίγουμε με χιούμορ μικρά παράθυρα στις σελίδες της σύγχρονης ιστορίας, που προκαλούν μεν γέλιο γιατί ταυτιζόμαστε, αλλά ταυτόχρονα μας υπενθυμίζουν ότι εάν ξεχνάμε την ιστορία μας, είμαστε υποχρεωμένοι να την ξαναζήσουμε.

Στην περίληψη λέει:

Μια ρέγγα...που πρόκειται να καπνιστεί !

Η αιχμαλωσία της: «Ως τυφλαί επέσαμεν εις τα δίκτυα των Νορβηγών αλιέων, τρισχίλιαι εν όλω ρέγγαι, πλέουσαι την Βαλτικήν κατά πολυαρίθμους αγέλας και συνελήφθημεν αι μωραί...»

Το ταξίδι και οι φίλες: «Άλλοτε ποτέ μια νεαρά ρέγγα, φίλη μου στενή, συλληφθήσα και αυτή, αλλά δραπετεύσασα κατόπιν, μοι διηγήθη ότι φρικώδη ήκουσε πράγματα από του στόματος των απηνών διωκτών μας».

Η άφιξή της στο λιμάνι του Πειραιά, η Τρούμπα και οι γύρω συνοικίες: «Από της ριπαράς οδού, εφ’ ης κατεκείμην, σφοδρός άνεμος με παρέσυρεν εις μίαν άλλην συνοικίαν με το όνομα Τρούμπα. Τι είδαν οι οφθαλμοί μου, αλλά κυρίως τι ήκουσαν τα ώτα μου, δύσκολον να το περιγράψω...»

Η αγάπη και το τέλος ...

Ο σουρεάλ μονόλογος, Οι περιπέτειες μιας λογίας ρέγγας, όπως διαμορφώθηκε από τον Κωνσταντίνο Δέδε, πραγματεύεται το πολύπλοκο πρόβλημα της προσφυγιάς, του ξεριζωμού, της διαφορετικότητας. Μιλά για τις αλλαγές των ανθρώπων στο «μέσα» και το «έξω» τους σε περίοδο οικονομικής κρίσης. Μια παράσταση, που βασίζεται σε ένα χιουμοριστικό άρθρο του 1890 (Ο Ντιστεγκέ, Αριστοκρατική Εφημερίς ) στην καθαρεύουσα -μια πλούσια γλώσσα που όλο και φθίνει και συνδέεται άμεσα με την πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας.
Ο κωμικός μονόλογος πρωτοπαρουσιάστηκε στα πλαίσια του φεστιβάλ ΑΤΛΑΣ του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος

Παρακάτω διαβάστε τί μου είπε ο ίδιος για την παράσταση...

Πώς προέκυψε η ιδέα; Ποιο ήταν το έναυσμα;

Κ.Δ.: Η ιδέα προέκυψε από ένα άρθρο του 1890 που ανακάλυψα πριν από χρόνια. Όταν το διάβασα τότε, απλά χαμογέλασα. Όταν όμως το ξανάπιασα στα χέρια μου το 2015 σοκαρίστηκα. Δεν μπορούσα να φανταστώ πως γίνεται μια ρέγγα που φτάνει στην Ελλάδα της κρίσης του 19ου αιώνα, να περιγράφει εικόνες που βλέπουμε όλοι εμείς σήμερα.

Αν έπρεπε να περιγράψετε το έργο με τρεις λέξεις, ποιες θα ήταν αυτές;

Κ.Δ.: Διαφορετικότητα (που οδηγεί στην) Περιπέτεια (η πίστη όμως και η αγάπη δικαιώνει τη) Ζωή! 

Τι θέλετε να κρατήσει ο θεατής;

Κ.Δ.: Το άρωμα και την αίσθηση μιας ολόκληρης εποχής, που δεν είναι τελικά και τόσο μακρινή και διαφορετική από τη δική μας!

Αντί σκηνοθετικού σημειώματος:

Κ.Δ.: Η ρέγγα είναι ένα λιπαρό ψάρι του γένους Clupea το οποίο βρίσκεται στα ρηχά και ζεστά νερά του βόρειου Ειρηνικού και του βόρειου Ατλαντικού ωκεανού και της Βαλτικής. Ζει κοπαδιαστά σε ψυχρά νερά με μέτριο βαθμό αλμυρότητας. Στους εχθρούς της ρέγγας περιλαμβάνονται τα θαλασσοπούλια, τα δελφίνια, οι θαλάσσιες χελώνες, οι φώκιες, οι φάλαινες και κυρίως ο άνθρωπος.

Οι ρέγγες έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε καλά λιπαρά Ω-3 και είναι επίσης πηγές βιταμίνης D. Φέρουν όμως και διοξίνες, αν και πηγές θεωρούν ότι στατιστικά τα πλεονεκτήματα από τα Ω-3 είναι ισχυρότερα από τους ενδεχόμενους κινδύνους λόγων διοξινών.

Ας αναλογιστούμε λοιπόν έπειτα απ΄όλα αυτά, μια ρέγγα να φτάνει στην Ελλάδα της Μπέλ Επόκ, του «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» του Χαρίλαου Τρικούπη, μόνη σε μια αλμυρή κοινωνία, αντιμετωπίζοντας καθημερινά μια τοξική στάση -ίδιον της κρίσης- από τους ανθρώπους.

Ένα τόσο δα ψάρι, πολύ μικρό, χωρίς καμιά δύναμη και κυρίως χωρίς να είναι τουριστικός προορισμός του η Ελλάδα, στο έλεος της εποχής που προαναφέραμε, να αναφωνεί στο φινάλε του μονολόγου «Δεν είμαι άνθρωπος, είμαι ψάρι», υπογραμμίζοντας την έννοια της διαφορετικότητας. Μιας έννοιας που μόνο αν μπορέσουμε να δούμε κατάματα και να αποδεχθούμε, θα μπορούσαμε ίσως και να πάμε παραπέρα.

Κωνσταντίνος Δέδες

In place of a Director’s Note:

Herring is an oily fish of the genus Clupea which is found in the shallow and warm waters of the North Pacific, the North Atlantic Ocean and the Baltic. It lives in cold waters of moderate salinity. Among the enemies of herring are seabirds, dolphins, sea turtles, seals, whales, and mainly humans.

Herrings have a high content of low-fat omega-3 and are also sources of vitamin D. They also have dioxins, although sources consider that the benefits of the omega-3 are comparatively superior to the potential risks of dioxin ratios.

So, let us consider a herring arriving in a “Belle Époque” Greece, during the time of Charilaos Trikoupis and its famous declaration “Alas, we went bankrupt”. A society of “high salinity” and toxicity due to both the crisis and the people.

Α little fish, completely powerless, brought to Greece by force, in dire straits, that cries out at the end of the play "I am not a human, I am a fish", underlining the concept of diversity. A concept that if embraced by all may contribute to progress.

Ερμηνεύουν:

Στο ρόλο της ρέγγας η Βίβιαν Κοντομάρη

Μουσική ερμηνεία: Μελίνα Ντελίκου

Ταυτότητα της παράστασης:

Σκηνοθεσία | Κοστούμια | Μουσική επιμέλεια: Κωνσταντίνος Δέδες

Χορογραφίες - Επιμέλεια κίνησης: Αναστασία Γεωργαλά

Animation: Μπάμπης Αλεξιάδης

Σχεδιασμός σκηνικού: Ελένη Δεληγιάννη

Δραματουργική επιμέλεια: Χαρά Λιανού

Βοηθός σκηνοθέτη: Σεβασμία Κοντοσάκου

Δερμάτινα αξεσουάρ: Aumorfia | Θεανώ Ποταμιάνου

Σχεδιασμός μακιγιάζ-κομμώσεων: Dazzlin’Gal

Σκίτσα: Αριστέα Μάνου

Κατασκευή κοστουμιών: Γεωργία Ταφλαμπά

Παραγωγή: Επί Σκηνής

Φωτογραφίες: Γεωργία Θεοδώρου

Παραγωγή Trailer | Teaser: Πάνος Στεργίου

Μοντάζ: Ιάκωβος Αβδούλος

Η παράσταση τελεί υπό την αιγίδα του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος και αφιερώνεται στη Τζέσυ Παπουτσή

Από 17 Ιανουαρίου έως 9 Φεβρουαρίου 2019 κάθε Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 21.30 στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς 206, ύψος Χαμοστέρνας, 2103418550
Κλείστε τα εισιτήριά σας εδώ