Ο αντρειωμένος

Τις προάλλες είδα άλλη μια παράσταση στο θέατρο Αλκμήνη. Πρόκειται για το έργο των Χάρολντ Έβερετ Πόρτερ (ψευδώνυμο: Χάουλγορθι Χολ) και του Ρόμπερτ Μίντλεμας, Ο αντρειωμένος. Το έργο γράφτηκε το 1920 με πρωτότυπο τίτλο The valiant, πρωτοδημοσιεύτηκε ως κείμενο στο περιοδικό McClures το 1921, πρωτοπαίχτηκε σε θέατρο στην Αμερική το 1924 και κατάφερε να κάνει το ντεμπούτο του στο Μπρόντγουεϊ μόλις το 1926 για μια και μοναδική βραδιά. Το 1929 γυρίστηκε ως κινηματογραφική ταινία με πρωταγωνιστή τον Πολ Μούνι και το 1940 έχουμε μια νέα κινηματογραφική ταινία βασισμένη στην ίδια υπόθεση με τίτλο «Ο άνθρωπος που δεν θα μιλούσε». Απορώ γιατί μετά από τόσα χρόνια ξέθαψαν και αποφάσισαν να φέρουν στην σκηνή ένα τόσο παλιό έργο που ειλικρινά δεν έχει να δώσει πλέον στις μέρες μας το νόημα που είχε να δώσει μετά τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο. Θα μου πείτε για διαχρονικότητα, φυσικά ακόμα υπάρχει η θανατική ποινή στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, φυσικά ακόμα υπάρχει ο ηρωισμός του πολέμου. Αλλά ειλικρινά, θεωρώ ότι το συγκεκριμένο έργο είναι ξεπερασμένο. Ίσως δεν είναι τυχαίο που παίχτηκε στο Μπρόντγουεϊ μόνο για μια βραδιά. Το έργο δεν είναι μόνο ξεπερασμένο, ίσως αυτό που με ενοχλεί εμένα περισσότερο, είναι ότι το εν λόγω έργο δεν είναι τόσο δυνατό στα νοήματά του, έτσι ώστε να παραμείνει διαχρονικό. Έτσι ώστε να γίνει κλασικό.

Ας περάσουμε όμως στην υπόθεση: Βρισκόμαστε στην πολιτεία του Κονέκτικατ στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Σε μια φυλακή ο καταδικασμένος για θάνατο, Τζέιμς Ντάικ πρόκειται να εκτελεστεί. Κανείς όμως δεν γνωρίζει την αληθινή ταυτότητα του θανατοποινίτη, ούτε ο διευθυντής των φυλακών ούτε ο ιερέας της φυλακής. Λίγο πριν τον θάνατο, διευθυντής και ιερέας προσπαθούν να ανακαλύψουν την πραγματική ταυτότητα του θανατοποινίτη. Ο Τζέιμς Ντάικ ομολογεί το έγκλημά του, αλλά αρνείται να τους αποκαλύψει την αληθινή του ταυτότητα. Την νύχτα της εκτέλεσής του, έρχεται στις φυλακές μια κοπέλα που ισχυρίζεται ότι μπορεί να είναι η αδελφή του. Αυτός αρνείται οποιαδήποτε συγγένεια μαζί της, εν αντιθέσει της λέει μια ψεύτικη ιστορία: ότι ο αδελφός της πέθανε ηρωικά στο πεδίο της μάχης.

Όλοι καταλαβαίνουμε το αυτονόητο: ο αδελφός καταδικασμένος θανατοποινίτης δεν επιθυμεί η μητέρα του και η αδελφή του να ξέρουν την κακή του μοίρα. Φυσικά είναι προτιμότερο να πιστεύουν ότι σκοτώθηκε στον πόλεμο ως ήρωας.

Αλλά, το έργο δεν μας λέει: ποιος τελικά ήταν αυτός ο άνθρωπος, ποιον και γιατί τον σκότωσε, το κοινό δεν μπορεί να ξέρει κατά πόσον είναι ένοχος ή αθώος. Και ακόμα, και αν είναι ένοχος, ποια είναι τα ελαφρυντικά του. Το κοινό δεν ξέρει τίποτα. Γνωρίζει μόνο ότι υπάρχει ένας καταδικασμένος για φόνο. Με αυτά τα στοιχεία λοιπόν, μιλάμε για ένα πολύ αδύναμο έργο που στηρίζεται μόνο στην αναγνώριση ή μη των δύο αδελφών. Όλο το δράμα εστιάζεται στο κατά πόσον η μικρή αδελφή θα αναγνωρίσει τον μεγαλύτερο αδελφό που έχει να τον δει πολλά χρόνια.

Απορώ που παίζεται για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Αλκμήνη. Το έργο δεν θα ήταν ξεπερασμένο αν είχε να πει κάτι. Δυστυχώς δεν έχει κάτι να πει, εκτός από τα λογικοφανή.

Τυπική η σκηνοθεσία του Παντελή Παπαδόπουλου. Αρκετά σαρδάμ από τους ηθοποιούς, ξεχώρισα την Μελισάνθη Ρεγκούκου. Εξαιρετική η Ηλιάνα Κορέτση με το κόντρα μπάσο της που συνόδευσε την παράσταση.

Holworthy Hall & Robert Middlemass. Βασική ιδέα του έργου είναι η στάση του ανθρώπου απέναντι σε ένα δυνατό δίλημμα, που αντιστέκεται στην εξουσία αλλά και ακόμη στα ίδια του τα συναισθήματα.

Ταυτότητα παράστασης:
Σκηνοθεσία: Παντελής Παπαδόπουλος
Μετάφραση: Φάνης Γκίκας
Σκηνικά-Κουστούμια: Στέλλα Γιαπιτζέλη
Μουσική επί σκηνής: Ηλιάνα Κορέτση
Video παράστασης: Ξενια Τσιλοχρήστου
Εικαστική επιμέλεια-Δημιουργία αφίσας: Ελένη Παπαδοπούλου
Φωτογραφίες: Μαριλένα Αναστασιάδου
Γραφιστίκη επιμέλεια φωτογραφίας: Κατερίνα Καραγιάννη
Μακιγιάζ φωτογράφισης: Ράνια Γιαννάκη
Γραφιστική επιμέλεια εισιτηρίου: Παυλίνα Μπιτζέλη
Επικοινωνία: Άντζυ Νομικού (A-priori)
Παραγωγή: Μολυβένιος

Ηθοποιοί:
Διευθυντής Χολτ: Σωτήρης Δούβρης
Πατήρ Ντάλυ: Τάσος Παπαδόπουλος
Τζέιμς Ντάικ: Νίκος Κουφάκης
Ζοζεφίνα Πάρις: Μελισσάνθη Ρεγκούκου
Φρουρός: Ιάκωβος Νικηφόρος

Λίγα λόγια από τον σκηνοθέτη:
Όταν χάνονται οι πράξεις, χάνονται οι λέξεις. Χάνονται οι λέξεις γιατί έχουν χάσει την έννοια τους, το περιεχόμενο τους, γιατί η έννοια δεν αντιστοιχεί σε μια ανθρώπινη πράξη. Έτσι η λέξη ακούγεται άδεια, παλιά, παλιομοδίτικη. Όπως οι λέξεις γενναίος, ανδρείος, αντρειωμένος δικός μας, αντρειωμένος , έχει περιεχόμενο ανθρώπινο, αξιοπρέπειας, αυταπάρνησης, στάσης ζωής. Αναφέρεται σ' έναν νέο άνθρωπο που κρατάει τις αρχές του μέσα σε δύσκολες συνθήκες, σε πιέσεις της εξουσίας, της κοινωνίας. Στις πιέσεις των ίδιων των συναισθημάτων του ακόμα...!
Παντελής Παπαδόπουλος

Κάθε Τετάρτη στις 21:30 στο θέατρο Αλκμήνη (Αλκμήνης 8-12, Κάτω Πετράλωνα, Γκάζι, 2103428650)
Περισσότερες παραστάσεις στο θέατρο Αλκμήνη