(Μια παράσταση γι’ αυτό που μένει)
Ένα έργο επί της ουσίας, «μια παράσταση γι’ αυτό που μένει…», το «Μενεξέδες και Ζουμπούλια», βασίζεται σε πραγματικά πρόσωπα τρίτης ηλικίας και στις ιστορίες ζωής τους, μέσα από την περιδίνηση που προκαλεί η άνοια, στα πλαίσια ενός θαυμαστού εγχειρήματος -από πλευράς των συντελεστών της- με στόχο την ευαισθητοποίηση και τον αποστιγματισμό της εν λόγω εκφυλιστικής κατάστασης που πλήττει σημαντικό αριθμό ανθρώπων που διανύουν το γήρας.
Στη παράσταση, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αίσθηση της πρωτοκαθεδρίας του ασαφούς της έννοιας του τόπου και του χρόνου, έτσι όπως πολύ έντεχνα παρουσιάζονται στην σημαίνουσα πρωταρχική σκηνή: μια αίθουσα αναμονής αεροδρομίου και πέντε «ταξιδιώτες» -πρόσωπα τρίτης ηλικίας.
Είναι εξ’ αρχής προφανές το παιχνίδι μεταξύ του πραγματικού και του συμβολικού που καμιά φορά αγγίζει και την αλληγορία σε σημεία: στην επιλογή του σκηνικού, στην διάπλαση των ρόλων, στην εμβόλιμη επικουρική αφήγηση που συνιστά ένα βαθυστόχαστο εύρημα.
Μια αίθουσα αεροδρομίου νοηματοδοτεί τον χρόνο ως κάτι τόσο κενό όσο και συναισθηματικά φορτισμένο σαν την άνοια.
Οι συνειρμοί, δεκάδες: ένα ταξίδι, ένας νέος/παλιός τόπος, ένας προορισμός, ένα τέλος, μα πάνω απ’ όλα μια ανάγκη για αξιολόγηση μιας ζωής.
Οι ανακοινώσεις για τις αναχωρήσεις και τις καθυστερήσεις πτήσεων συμβαίνουν σε ακαθόριστο χρόνο και επισύρουν αναμνήσεις με ξεκάθαρο τον συμβολισμό των ταξιδιών και των πτήσεων της ζωής για κάθε έναν από τους πέντε χαρακτήρες.
Στο σύνολό τους οι ηθοποιοί αποδίδουν δραματουργικά με εξαιρετικό τρόπο την άνοια και τα μπρος-πίσω του χρόνου σε τυχαία κατάταξη μέσα στον στροβιλισμό και στα κενά αέρος της πάθησης των χαρακτήρων εντός του «αεροπλάνου» της ζωής τους -που περιμένουν..., που πέταξε…
Πέντε τυχαίοι χαρακτήρες που ζουν ανάμεσά μας: φτωχοί, μεροκαματιάρηδες, λαϊκοί, μεγαλοαστοί ακόμα! Ερχόμενοι από διάφορους τόπους, ζώντας την ζωή τους σε άλλους, ταξιδεύουν ή αλλάζουν ζωή, μιλούν για εμπειρίες που φέρουν ένα θετικό ή αρνητικό φορτίο και συγκινούν. Αναμοχλεύουν τα γεγονότα της ζωής τους, μονολογούν διηγούμενοι αυτά που σημάδεψαν την ψυχή τους και που θυμούνται, στους «συνταξιδιώτες».
Οι διηγήσεις -θραύσματα αποτυγχάνουν στην αρτίωση. Σαν ένα παζλ που ποτέ δεν βρίσκονται διαθέσιμα όλα του τα κομμάτια για να μπορεί να ολοκληρωθεί… Μιλάνε, λένε, δεν είναι ξεκάθαρο αν πραγματικά μοιράζονται. Το συναίσθημα άλλοτε επίπεδο, άλλοτε πιο πρόσφορο σηματοδοτεί την έκπτωση που υφίσταται ο άνθρωπος σε ανοϊκές καταστάσεις.
Παραμένουν άνθρωποι όμως που έχουν ανάγκη την ψευδαίσθηση της αίσθησης συγκρότησης του εαυτού τους. Και βιώνουν αναδρομικά τα γλυκόπικρα νεανικά όνειρα. Και τις αναμνήσεις. Όλα ξεκάθαρα αλλά και τόσο μπερδεμένα: το όνειρο μιας γυναίκας να γίνει τραγουδίστρια -το «Μενεξέδες και Ζουμπούλια» είναι άλλωστε το τραγούδι της που τελικά όλοι μοιράζονται- η εμμονή για μια καλή ψαριά, μια καλή δουλειά, οι άντρες που αγαπήσαμε, οι γυναίκες που μας παράτησαν, ένα γράμμα του Καβάφη που κάπου βρέθηκε, ένα πετράδι, οι σοκολάτες της σοκολατοποιίας που βρισκόταν στη γειτονιά που παίζαμε παιδιά, και τόσα άλλα…
…Όλα στο τέλος, γίνονται ένας χορός και ξαναζωντανεύουν μέσα από τις εξαιρετικές αναπαραστάσεις των ηθοποιών που βιώνουν το γήρας στο πετσί τους.
Εύστοχο εύρημα η δισυπόστατη αλληγορική μορφή του αφηγητή -ενός υποβολέα για την άνοια που επικρατεί και που αρχικά λειτουργεί ως ένα συγκροτημένο «εγώ» που επικουρεί στην κατάθεση ιστορικών τεκμηρίων για την εποχή που ζούνε οι χαρακτήρες. Σε δεύτερο χρόνο όμως, καθρεφτίζει την σταδιακή έκπτωση και αποδιοργάνωση που υφίσταται αυτό καθ’αυτό το συγκροτημένο «εγώ».
Ποια άραγε είναι η αίσθηση αυτών των χαρακτήρων στο τέλος; Τι πραγματικά τους συνέβη;
Πού βρίσκονται στ’ αλήθεια;
Πόσο ικανοί είναι να μορφώσουν μια σχέση μεταξύ τους μέσα από όλα αυτά που μοιράζονται;
Tα μοιράζονται; Ή μήπως είναι έγκλειστοι και μόνοι στα κενά αέρος;
Oι αναμνήσεις θα παραμείνουν θραύσματα, τεμαχισμένα υλικά, όλα εδώ κι εκεί, απομεινάρια του χθες, του σήμερα, του τότε και του κάποτε…
Μια αγκαλιά για το Τέλος είναι αυτό που μένει…
Νατάσσα Βλουτόγλου
Λίγα λόγια από το δελτίο τύπου:
Τα τελευταία χρόνια, μέσα από γόνιμες συνεργασίες και την πολύτιμη στήριξη Κοινωφελών Οργανισμών, η εταιρεία μας υλοποιεί ένα πρόγραμμα ψυχαγωγίας για ανθρώπους που φιλοξενούνται σε γηροκομεία.
Το 2016 ξεκινήσαμε να πραγματοποιούμε με δική μας πρωτοβουλία μία πιο ενδελεχή έρευνα στις ιστορίες που έχουν να μας διηγηθούν οι άνθρωποι που φιλοξενούνται στα γηροκομεία, ψήγματα μιας Ελλάδας που αφήνουμε πίσω μας. Αυτό το σύγχρονο μουσείο ιστορίας επιλέξαμε να διατηρήσουμε, δημιουργώντας ένα μωσαϊκό άγραφων ιστοριών που ζουν πίσω από την καταγεγραμμένη ιστορία μεταφέροντας στη θεατρική σκηνή αυτούσιες τις μαρτυρίες αυτών των ανθρώπων δίνοντάς τους βήμα, σε ένα αφιέρωμα στα χρόνια που πέρασαν και στις απλές καθημερινές στιγμές που τόσο εύκολα προσπερνάμε. Αυτό που καθιστά το συγκεκριμένο εγχείρημα ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως οι άνθρωποι που μοιράστηκαν μαζί μας τις ιστορίες και τις σκέψεις τους βρίσκονται σε ανοϊκές καταστάσεις, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.
Μέσα από την παράστασή μας, προσεγγίζουμε με ιδιαίτερη προσοχή το ζήτημα της στερεοτυπικής εικόνας που έχουμε για την Τρίτη Ηλικία σε μια προσπάθεια να την απενοχοποιήσουμε και ταυτόχρονα να αφυπνίσουμε την κοινή γνώμη για τις εκφυλιστικές ασθένειες του εγκεφάλου, ένα πεδίο για το οποίο η ορθή ενημέρωση είναι το πρώτο βήμα. Η παράσταση ενέχει όλα τα κωμικά στοιχεία και το χιούμορ με το οποίο οι ηλικιωμένοι μπόλιασαν τις ιστορίες που μας διηγήθηκαν και αφήνει μία γεύση γόνιμου προβληματισμού και αισιοδοξίας.
Με όχημα τη δύναμη που έχει το θέατρο να ευαισθητοποιεί και να δημιουργεί κοινωνικό αντίκτυπο, στόχος μας είναι η πρωτοβουλία μας αυτή να ενθαρρύνει τον διάλογο και να χαράξει ακόμη ένα μονοπάτι προς την κοινωνική ευαισθητοποίηση αναφορικά με τις ασθένειες που σχετίζονται με τη γήρανση.
Η παράσταση υλοποιείται με δωρεά από το ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα, καθώς και την υποστήριξη των πρότυπων Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων «Άκτιος» και «Νέα Θάλπη» και την πολύτιμη συμβολή των Διευθυντών τους, καταξιωμένων Ψυχολόγων/Γεροντολόγων Δρ Κωστή Προύσκα και Δρ Δημήτρη Καμπανάρο. Επιπλέον, η παράσταση χαίρει της υποστήριξης της FIX Hellas, της Οινοποιίας Ainos Wines και της ελληνικής εταιρείας αναψυκτικών και χυμών Λουξ.
Συντελεστές:
Κείμενο - Σκηνοθεσία: Νότης Παρασκευόπουλος
Κίνηση: Γιάννης Πολύζος
Σκηνικά: Μυρσίνη Μανέτα
Επιμέλεια Κοστουμιών: Κωνσταντίνα Μαλτέζου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Νίκος Ζαΐρης
Κατασκευή Κοστουμιών: Ευαγγελία Τσιούνη
Κατασκευή Σκηνικού: Γεράσιμος Μαλτέζος
Φωτογραφίες-Βίντεο: Γιώργος Χαρίσης
Οπτική Επικοινωνία: Νίκος Γαζετάς
Ηθοποιοί: Γιάννης Αννούσης, Μαρίνα Κουτρούμπα, Μάνος Κωστής, Κωνσταντίνα Μαλτέζου, Πετρούλα Μαντζουκίδου, Τάσος Τζιβίσκος
Στο θέατρο Θησείον - ένα θέατρο για τις τέχνες, Τουρναβίτου 7, Ψυρρή, 2103255444 & 6936159929
