Όταν ολοκληρωθεί το προφίλ του ήρωα: ποιος είναι, περιβάλλον, εργασία, φίλοι... ξεκινά ένα παιχνίδι χωρίς σαφή προσανατολισμό. Κανείς δε γνωρίζει πώς θα εξελιχθεί: ούτε ο αναγνώστης, ούτε ο ήρωας ενώ όλα είναι πιθανά.
Αυτό είναι το πλαίσιο της ιστορίας και άμεσα γεννιούνται τα ερωτήματα: θα τα καταφέρει; θα αντεπεξέλθει; θα ακολουθήσει τις προκλήσεις που ανοίγονται μπροστά του; Ποιοι είναι, τέλος πάντων, αυτοί οι κανόνες και τι πρέπει να κάνει; Πόσο κόντρα στην προσωπικότητά του θα είναι όλο αυτό; Ποιο είναι το όριο; Και ποιος το θέτει; Εκείνος που οριοθετεί το παιχνίδι ή αυτός που δέχεται να παίξει;
Οι ωραίες περιγραφές και η υπέροχη γλώσσα του Θάνου Λουτριώτη κερδίζουν και το πιο απαιτητικό αναγνώστη από τις πρώτες σελίδες. Χρησιμοποιεί επάξια όλα τα μέρη του λόγου, τη σύνταξη... γνωρίζει πώς να χρωματίσει τις έννοιες, τις λέξεις, τα συναισθήματα... και διαθέτει ροή. Σκέφτομαι ότι ξέρει μουσική. Κι αν δεν ξέρει, γνωρίζει πως λειτουργεί η σύνθεση, η αρμονία, η ποικιλία, το μέτρο.. και τα χρησιμοποιεί υπέρ της ιστορίας του στα λογοτεχνικά του μονοπάτια.
Απλές καθημερινές κινήσεις ή συνήθειες, χωρίς ιδιαιτερότητες, γίνονται καμβάς όπου θα μεταφέρει τις εικόνες. Δείτε, για παράδειγμα, πως προσφέρεται η αδιάφορη κίνηση ενός ανθρώπου που ανάβει το τσιγάρο του: Σήκωσε το πακέτο χωρίς να κοιτάζει και μ' ένα ελαφρύ τίναγμα του καρπού, ώθησε μερικά τσιγάρα να μετακινηθούν προς τα έξω. Έπειτα, διάλεξε το πιο βολικό. Θα γινόταν η συντροφιά του όση ώρα θα χάζευε τους τίτλους των κυριότερων ειδήσεων.
Προσέξτε τις λεπτές αποχρώσεις με τις οποίες ντύνει μια σκηνή δύο συνομιλητών: Ο κάθετος ορθολογισμός του ενός αναμετρήθηκε κυνικά με τον δηλητηριώδη σαρκασμό του άλλου δίχως ξεκάθαρο νικητή αλλά βάφοντας έντονα μερικές στιγμές στο χρώμα της αμηχανίας. Πόσο όμορφα και ξεκάθαρα μεταφέρει το στιγμιότυπο, τη μαεστρία στην επιλογή και τη σειρά των λέξεων.
Προσέξτε τις υπέροχες παρομοιώσεις του: Ο σαρκασμός μοιάζει με ζωγραφισμένο δρόμο σε συμπαγή τοίχο. Και τις απίθανες μεταφορές του: Το επιχείρημα αιωρήθηκε για λίγο, όσο έζησαν οι λεξεις κι ύστερα έσβησε μαζί τους χωρίς να απαντηθεί.
Προσέξτε τις υπέροχες παρομοιώσεις του: Ο σαρκασμός μοιάζει με ζωγραφισμένο δρόμο σε συμπαγή τοίχο. Και τις απίθανες μεταφορές του: Το επιχείρημα αιωρήθηκε για λίγο, όσο έζησαν οι λεξεις κι ύστερα έσβησε μαζί τους χωρίς να απαντηθεί.
Με αυτήν την συγγραφική δυνατότητα και τεχνική, οι εκτεταμένες περιγραφές, με την ολοφάνερη εμμονή στη λεπτομέρεια, δεν κουράζουν καθόλου. Αντιθέτως, το μυθιστόρημα είναι ευκολοδιάβαστο κι εθιστικό, και οι στιγμές που θα περάσει κανείς μαζί του απολαυστικές. Θα σκεφτείτε ίσως ότι εμπεριέχεται ποιητικότητα ή λυρικότητα -ειδικά σε κάποια σημεία που συναντάμε φράσεις όπως: ...η βροχή έπαιρνε δύναμη για να κατακτήσει τη νύχτα ή μέσα σε καθετί απόλυτο φωλιάζει μια μικρή απελπισία.- όμως ουσιαστικά πρόκειται για το προσωπικό πηγαίο ύφος του συγγραφέα ενώ τίποτα δε γίνεται επιτηδευμένα.
Η ιστορία, οι εξελίξεις και τα γεγονότα, προχωρούν αργά. Με μια χαλαρότητα που εντυπωσιάζει είτε επειδή δημιουργεί αγωνία για τη συνέχεια, είτε γιατί καταλαβαίνεις πως όταν κανείς ξέρει να διηγείται ιστορίες δε διατρέχει κάποιο φόβο (μη γίνει βαρετός για παράδειγμα). Είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει όποιο ρυθμό θέλει, όποιο θέμα, ύφος, δομή... με την ίδια επιτυχία, συνεπώς δε δεσμεύεται από «επιτυχημένες συνταγές», φιοριτούρες χάριν θεάματος και άλλα τρικ. Τελικά, είναι ένας συγγραφέας που μπορεί να γράψει ένα λογοτεχνικό μυθιστόρημα μεγάλης έκτασης χωρίς εκπτώσεις σε κανένα επίπεδο.
Η ιστορία, οι εξελίξεις και τα γεγονότα, προχωρούν αργά. Με μια χαλαρότητα που εντυπωσιάζει είτε επειδή δημιουργεί αγωνία για τη συνέχεια, είτε γιατί καταλαβαίνεις πως όταν κανείς ξέρει να διηγείται ιστορίες δε διατρέχει κάποιο φόβο (μη γίνει βαρετός για παράδειγμα). Είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει όποιο ρυθμό θέλει, όποιο θέμα, ύφος, δομή... με την ίδια επιτυχία, συνεπώς δε δεσμεύεται από «επιτυχημένες συνταγές», φιοριτούρες χάριν θεάματος και άλλα τρικ. Τελικά, είναι ένας συγγραφέας που μπορεί να γράψει ένα λογοτεχνικό μυθιστόρημα μεγάλης έκτασης χωρίς εκπτώσεις σε κανένα επίπεδο.
Στο κεντρικό του θέμα το βιβλίο μιλάει για την ουσία της ζωής. Για την επιτυχία, όχι όμως της καριέρας αλλά του βίου και σε προτρέπει για το μέλλον με φράσεις διάσπαρτες εδώ κι εκεί όπως: ...να βλέπεις πέρα από τη μύτη σου ώστε να μην ξημερώσει κάποτε η μέρα δίχως νόημα. Μιλάει για την ομορφιά αυτού που είμαστε εδώ και πώς αξίζει να περάσει κανείς τα χρόνια του με συμβουλές όπως: Ευτυχία δεν είναι να τα έχεις όλα. Είναι να έχεις εκείνα που δεν μπορείς να φαντασθείς μια ζωή μέσα στην απουσία τους.
Ένα μυθιστόρημα που δε βασίζεται στην πλοκή και τη δράση του μα στο λόγο και τις φιλοσοφικές αναζητήσεις ή προεκτάσεις του, στην όμορφη γλώσσα, στο κοινωνικό του σχόλιο. Είναι παραμυθένιο και απόλυτα γήινο. Σημερινό και διαχρονικό. Προσφέρει πάμπολλες διαπιστώσεις και σημειώσεις να κάνεις για να θυμάσαι και αποτελεί ένα καταστάλαγμα διδαγμάτων ζωής. Κι αν ο σκοπός του συγγραφέα του -εκτός των άλλων- είναι να ασπαστούμε αυτά τα συμπεράσματα τότε μακάρι να το κάνει κανείς γιατί θα είναι μόνο υπέρ του.
Το μυθιστόρημα του Θάνου Λουτριώτη, Μέχρι τον Αύγουστο, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Φιλύρα. Περισσότερα για τον συγγραφέα και το βιβλίο θα βρείτε εδώ.
Το παραπάνω κείμενο ακούστηκε στην κεντρική παρουσίαση του μυθιστορήματος, στην Αθήνα.
Οι πλαγιογραμμένες φράσεις είναι αποσπάσματα.
Ευχαριστώ τις εκδόσεις Φιλύρα για τη διάθεση του βιβλίου.
