Γράμμα σε ένα παιδί

Το «Γράμμα σε ένα παιδί που δε γεννήθηκε ποτέ» το γράφει μια γυναίκα που κυοφορεί και αναρωτιέται αν θέλει ή όχι να φέρει ένα μωρό στη ζωή. Ποια είναι τα υπέρ και ποια τα κατά; Τι γνώμη έχουν οι γύρω της, οι φίλοι, οι συγγενείς, οι συνάδελφοι στη δουλειά; Ποια απόφαση θα πάρει; Ποιος έχει και ποιος όχι δικαίωμα στη ζωή; Η μητρότητα είναι δώρο ή βάρος; Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα απαντώνται στο συγκλονιστικό κείμενο της Οριάνα Φαλάτσι που ζωντανεύει στο θέατρο με την πολύ καλή ερμηνεία της κυρίας Ζέτας Δούκα.

Το κείμενο υποστηρίζεται πως η Οριάνα Φαλάτσι το έγραψε βασισμένη σε βιωματικά περιστατικά· άλλωστε είναι γνωστός ο έντονος δεσμός και μεγάλος έρωτας που έζησε με τον Αλέκο Παναγούλη. Μέσα από τις λέξεις και τις προτάσεις του κειμένου ξεπηδούν πολλά θέματα προς συζήτηση και σκέψη, όπως η θέση της γυναίκας σε μια κοινωνία, τα προτερήματα και τα μειονεκτήματα μιας μητρότητας, ο ρόλος που καλούνται να υπηρετήσουν άνθρωποι που γνωρίζει και συναναστρέφεται η αφηγήτρια (κάποιοι είναι υπέρ μιας έκτρωσης, κάποιοι απλώς αδιαφορούν), ακόμη και κατά πόσο υπερτερούν οι χαρές ή οι λύπες σε έναν άνθρωπο ώστε να πειστεί μια μάνα να γεννήσει ένα παιδί.

Ταυτόχρονα, σε δεύτερο επίπεδο τίθενται επί τάπητος διχογνωμούμενα θέματα, όπως το δικαίωμα στην έκτρωση, η ελευθερία της έκφρασης, η αυτοβουλία και η αυτοδιάθεση. Η ζωή, η αξία της, η σημασία της, η λαχτάρα που ενυπάρχει σε όλους μας για να απολαύσουμε άλλη μια μέρα, να ζήσουμε άλλη μια στιγμή είναι αναπόσπαστα κομμάτια της αφήγησης και η κυρία Ζέτα Δούκα καταφέρνει να τα τονίσει με μια ποικιλία εκφραστικών μέσων.

Φοβισμένη και διστακτική, γίνεται σταδιακά αποφασιστική, οργισμένη, ακόμη και υβριστική ώσπου στο τέλος, που απεκδύεται τον σάρκινο ρόλο της, μεταμορφώνεται σε μια τσακισμένη, γονατισμένη από τις τύψεις και τις ενοχές προσωπικότητα. Με μια έξυπνη αλλαγή στα ρούχα της ηθοποιού, γίνεται η μετάβαση από τον ρεαλισμό στο υπερβατικό στοιχείο και η ηθοποιός αρχίζει να αναμετράται με τον ίδιο της τον εαυτό στις απαιτητικές σκηνές που ακολουθούν μια μεγάλη ανατροπή στη ζωή της αφηγήτριας που υποδύεται. Η σκηνή είναι όλη δική της και έχει μόνο τα απολύτως απαραίτητα αντικείμενα και σκηνικά γύρω από τα οποία θα κινηθεί. Ρυθμός που γίνεται πότε έντονος, καταιγιστικός και πότε ήπιος, μαλακός, φωνή με αξιοσημείωτες αυξομειώσεις, κυματισμούς και τονισμούς στήνουν ένα μελετημένο πλαίσιο γεμάτο ιδέες, αξίες και ηθικές αρχές.

Από την αρχή ως το τέλος υπάρχουν αντικρουόμενες φράσεις και μια πολυποίκιλη στάση ζωής. Η ίδια γυναίκα που θα τονίσει την αξία της ζωής, θα γεμίσει με φόβο το αγέννητο πλάσμα της εν όψει του αναγκαίου κακού που λέγεται πόλεμος· την ίδια στιγμή που θα τονίσει με αγάπη τα πλεονεκτήματα μιας οικογένειας θα καταρρίψει κάθε σχετικό επιχείρημα με μία και μόνη φράση. «Η οικογένεια είναι ένα άθλιο ψέμα». Ο φόβος για το αύριο, η ανασφάλεια για το μέλλον αυτού του πλάσματος γεμίζουν άγχος και φοβίες τη μάνα και γι’ αυτό διατυπώνει τέτοιες αντίθετες θέσεις. Το κείμενο αφιερώνεται στο παιδί, την ψυχολογία του, την ανάπτυξή του, τον ρόλο του στη ζωή, καθώς και στη γυναίκα, που έχει να πολεμήσει με μια αντροκρατούμενη Ιστορία. Υπέροχα νοήματα γεννιούνται όταν ακούς: «Δεν είναι δικό σου ούτε δικό μου, ανήκει στον εαυτό του» ή «Δεν μπορούμε να γελάσουμε γιατί δεν είμαστε πια παιδιά»! Η κυρία Δούκα ζει τον ρόλο της, πιστεύει στα λόγια του κειμένου, αναπαριστά με πειστικότητα και ρεαλισμό τα όσα συμβαίνουν στην ηρωίδα της και οδηγεί τον θεατή σ’ ένα σπαρακτικό και λυτρωτικό φινάλε.

«Τι σόι άνθρωποι είναι αυτοί που καίνε ανθρώπους; Νόμιζα ότι με τα κρεματόρια είχαμε τελειώσει. Έχουμε μπει σε μια σκοτεινή στενωπό χωρίς κανείς να είναι ακόμη σε θέση να "δει" τι μας επιφυλάσσει το μέλλον. Κινούμενη άμμος η χώρα, κινούμενη άμμος και όσα συμβαίνουν έξω από αυτήν. Αν ερχόσουν στον κόσμο θα μάθαινες τι είναι τα συναισθήματα, τι κάνει τους ανθρώπους να είναι άνθρωποι. Θα μάθαινες τι είναι ο φόβος (πόσο φοβήθηκε άραγε ένα παιδί παλεύοντας με τον καπνό και τη φωτιά;) Θα μάθαινες τι είναι αγωνία, τι είναι η αγανάκτηση, τι είναι οργή και τι θυμός, πώς νιώθουν χιλιάδες άνθρωποι που φωνάζουν το δίκιο τους ανεβαίνοντας αργά και συντεταγμένα το δρόμο που απέκτησε τελικά τη δική του ιστορία, τη δική σου ιστορία. Η πραγματικότητα μας έχει ξεπεράσει. Τώρα βλέπουμε καθαρά ότι "ο Βασιλιάς είναι γυμνός."»
Απόσπασμα από το βιβλίο της Οριάνα Φαλάτσι, Γράμμα σε ένα παιδί που δεν γεννήθηκε ποτέ.

Συντελεστές παράστασης:
Σκηνοθεσία: Μάνος Πετούσης
Κείμενο: Μάρω Μπουρδάκου
Παίζει: Ζέτα Δούκα
Μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης
Επικοινωνία: Άντζυ Νομικού ( A-Priori)
Διεύθυνση παραγωγής: Ντίνος Λέλος
Οργάνωση παραγωγής: Όψεις Πολιτισμού

Δευτέρα: και Τρίτη στις 21:15
Στο θέατρο Αλκμήνη, Αλκμήνης 8, Γκάζι, 2103428650
Περισσότερες παραστάσεις στο θέατρο Αλκμήνη