Αχ, Γιάννη μ’!

Η Βασιλική Τριανταφύλλου είναι η γυναίκα που γέννησε τον Ιωάννη Μακρυγιάννη και ζει τώρα μόνη της στη Λιβαδειά με την κόρη της. Ανησυχεί για την πολιτική κατάσταση της εποχής (είμαστε στα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα), μισεί τους Βαυαρούς και τη λεηλασία που διαπράττουν εις βάρος της Ελλάδας μα πάνω απ’ όλα φοβάται για την εύθραυστη υγεία του γιου της, για την οποία μαθαίνει από τη νύφη της, την Παγώνα. Ο μονόλογος που έγραψε ο Γιώργος Μεσολογγίτης ζωντανεύει αριστοτεχνικά από την Ευγενία Αποστόλου και είναι μια παράσταση με χιούμορ, αμεσότητα, ζωντάνια και γρήγορο ρυθμό, την οποία μπορεί να παρακολουθήσει οποιοσδήποτε, ακόμη κι αν δεν έχει γνώσεις για την πολιτική ιστορία των χρόνων του Μακρυγιάννη.

Το κείμενο είναι καλοδουλεμένο και τεκμηριωμένο. Η Βασιλική Τριανταφύλλου πότε μιλάει για τις επιπτώσεις της ληστοκρατίας στην καθημερινότητα των φτωχών και απροστάτευτων ανθρώπων, για τα δεινά της Βαυαροκρατίας, για τη δίψα του ανθρώπου να αποκτήσει εξουσία, για τα χάλια της πολιτικής ζωής (οι παραλληλισμοί με το σήμερα είναι αναπόφευκτοι, μιας και αιχμές όπως: «Αν δεν κυβερνήσεις καλά, σήκω και φύγε!» σοκάρουν) και πότε για τα οικογενειακά της προβλήματα, το πώς μεγάλωσε και ανέθρεψε τον γιο της, πόσο αντίθετοι χαρακτήρες ήταν οι δυο τους και κυρίως πόσο επιζήμιο είναι για τον ιδεαλιστή Μακρυγιάννη να πηγαίνει μπροστά με ηθική ακεραιότητα όταν οι άλλοι πέφτουν με λύσσα σε θώκους και παγκάρια. Ας εγκαταλείψει επιτέλους το όνειρό του να δει την Ελλάδα ενωμένη και ελεύθερη από την Κρήτη ως τη Βλαχιά, αναστενάζει η μάνα, κι ας μείνει στην οικογένειά του!

«Αδέρφια είναι, μάνα, να τους αφήσουμε μόνους τους;» Και σ’ εκείνο το σημείο παύεις να έχεις επιχειρήματα.

Η ηρωίδα, ο χαρακτήρας που ενσαρκώνει με ζεστασιά και δωρικότητα η ηθοποιός Ευγενία Αποστόλου, είναι μια γυναίκα αγράμματη, ταλαιπωρημένη αλλά με διεισδυτικότητα, παρατηρητικότητα και άποψη που δεν της την αλλάζεις εύκολα. Το παράστημα της ηθοποιού δε δείχνει μια σκυμμένη ηλικιωμένη γυναίκα που έχει αποσυρθεί στη γωνιά της, έχοντας μεγαλώσει πια τα παιδιά της αλλά μια γυναίκα στητή, στιβαρή, με σίγουρο βήμα και ταυτόχρονα μια μάνα που τρέμει για την τύχη των παιδιών της κι ειδικά του γιου της την ώρα που ετοιμάζει τον καφέ της ή το ζεστό της ρόφημα. Τα σχόλιά της για τα γεγονότα στην Αθήνα που μαθαίνει έχουν οργή, ένταση, απογοήτευση και συνοδεύονται από λαϊκές εκφράσεις και λέξεις που δίνουν μια ιδιαιτερότητα στον ρόλο και ελαφρύνουν την κατάσταση. Τίποτα δεν αφήνει ασχολίαστο: από τους εμφυλίους στην Επανάσταση μέχρι την προδοσία από τις Μεγάλες Δυνάμεις κι από κει ως την κατάχρηση των δανείων και την οφειλή του κράτους χωρίς να έχει δει ούτε ένα γρόσι! Κι όμως αυτή η κοφτερή ματιά ανακρούει πρύμναν όταν ακούει για μοντέρνα πράγματα, όπως το θέατρο ή η νέα τάση των γυναικών σε ντύσιμο και συμπεριφορά. Αυτές οι παρατηρήσεις είναι και οι πιο διασκεδαστικές της παράστασης.

Το σκηνικό είναι λειτουργικό μες στην απλότητά του και αναδίδει μια πρωτόγνωρη ζεστασιά. Ως θεατής μπήκα αμέσως στα άδυτα του φτωχόσπιτου της Βασιλικής Τριανταφύλλου, χάζεψα το εικόνισμα και το κάδρο του Μακρυγιάννη, μύρισα τη ρίγανη που θα τρίψει σε λίγο η ηθοποιός, ένιωσα οικεία και άνετα. Η μάνα ετοιμάζει τον καφέ της, καθαρίζει φασολάκια, ζεσταίνει το ρόφημά της, τρώει γλυκό του κουταλιού, καθαρίζει, κάνει ό,τι όλες οι νοικοκυρές αυτού του τόπου (μπράβο στην ευρηματικότητα της σκηνοθέτιδος Κατερίνας Πολυχρονοπούλου). Ζωντανεύει την πίκρα του Έλληνα για τα δεινά, την προδοσία και τον εμφύλιο, τη μοναξιά της χήρας αλλά και την αγωνία της μάνας. Είναι μια γυναίκα που, αν και αγράμματη, κατάφερε να μεταλαμπαδεύσει στον γιο της την αξία και την ανάγκη της μόρφωσης «για να μην κοροϊδεύουν τον κόσμο».

Τη συμπονάς, τη στηρίζεις, την παρακολουθείς χωρίς να χάνεις ούτε λέξη της μα ούτε νεύμα της κι όταν, ως κορύφωση των γεγονότων, περπατά τραγουδώντας δυνατά, στέρεα, με πρωτόγνωρη συναισθηματικότητα το «Ο ήλιος εβασίλεψε Έλληνα μου» την αγκαλιάζεις με όλη σου τη δύναμη. Η φωνή της ηθοποιού και η νέα ενορχήστρωση του Σταύρου Τσουμάνη, με ένα κλαρίνο να φέρνει ανατριχίλα κι ένα τέμπο να σου κουνάει ρυθμικά και ακούσια το πόδι, δίνουν άλλη πνοή και νέα δύναμη στο ιδιαίτερο αυτό τραγούδι (ελπίζω κάποια στιγμή να το βρω και να τ’ ακούσω ολόκληρο ξανά και ξανά). Ευτυχώς το προαναφερθέν χιούμορ βοήθησε στο αλάφρωμα της παράστασης στη συνέχεια.

Στο σκηνικό υπάρχουν μια τηλεόραση, από την οποία ακούγονται τα σημαντικά πολιτικά νέα εν είδει εκφώνησης ειδήσεων (π.χ. η στάση του 1843 για απαίτηση Συντάγματος) κι ένα τηλέφωνο, από το οποίο η ηρωίδα ακούει τα νεότερα της υγείας του γιου της αλλά και κλείνει ραντεβού για να της πάρουν συνέντευξη από πρωινάδικο! Κι όμως αυτός ο αναχρονισμός ούτε με ξένισε ούτε μου έδειξε άκαιρος και άτοπος. Ήταν τόσο αρμονικά εντεταγμένο και φυσιολογικό στο σύνολο του έργου που το θεώρησα απολύτως απαραίτητο για να προχωρήσει η δράση παρακάτω. Το μόνο που δε μου άρεσε (αν μπορείς δηλαδή να πεις ότι κάτι δε σου άρεσε σε αυτήν την υπέροχη παράσταση) ήταν η μικρή της διάρκεια. Η ερμηνεία της ηθοποιού είναι μεστή, ποικιλότροπη εκφραστικά, ουσιαστική και πέρασε η ώρα χωρίς να το καταλάβω. Με το που έσβησαν τα φώτα μού φάνηκε εντελώς φυσιολογικό να έχει έρθει η ώρα του διαλείμματος μόνο που… δεν ήταν το διάλειμμα αλλά το τέλος! Ήθελα κι άλλο!

Η παράσταση «Αχ, Γιάννη μ’!» είναι μια μοναδική θεατρική εμπειρία, με πολλά θετικά χαρακτηριστικά και ένας από τους πέντε μονολόγους που παρουσιάστηκαν την περασμένη σεζόν (2017-2018) στον Πολυχώρο Vault, στο πλαίσιο του θεατρικού project «Ο γιος μου». Πέντε σκηνοθέτες έφτιαξαν πέντε παραστάσεις στηριγμένες πάνω σε πέντε βιογραφίες. Πέντε μάνες μίλησαν για τους γιους τους. Πέντε γυναίκες ηθοποιοί παρουσίασαν πέντε μονολόγους γυναικών που μιλούν για τα παιδιά τους, που εμείς γνωρίσαμε ως άντρες σπουδαίους και διακεκριμένους οι οποίοι έλαμψαν με την προσωπικότητα, το έργο, την ευφυΐα, το ταλέντο, την τέχνη ή την επιστήμη τους (Μάντζαρος, Συγγρός, Σολωμός, Μέγας Αλέξανδρος, Μακρυγιάννης)… Κλείνοντας, ιδιαίτερη μνεία οφείλω στην καλόκαρδη, ζεστή, φιλική ταμία και στο λιτό και καλοφτιαγμένο πρόγραμμα της παράστασης, που περιέχει ολόκληρο το κείμενο.

Πάνος Τουρλής

Συντελεστές:
Κείμενο: Γιώργος Μεσολογγίτης
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Πολυχρονοπούλου
Σκηνικά – Κοστούμια: Κατερίνα Καμπανέλλη
Μουσική: Σταύρος Τσουμάνης
Κινησιολογία: Αναστασία Γεωργαλά
Σχεδιασμός Φωτισμού: Άκης Σαμόλης
Φωτογραφίες: Χριστίνα Φυλακτοπούλου
Trailer: Αινείας Τζόπη
Βοηθός σκηνοθέτη: Δανάη Πολυχρονοπούλου
Παραγωγή: Πολυχώρος Vault

Ερμηνεία: Ευγενία Αποστόλου

Στον Πολυχώρο VAULT THEATRE PLUS (Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός, 2130356472 / 6949534889) κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
Περισσότερες παραστάσεις στο Vault