Διαβάζοντας την ποιητική συλλογή του Γιώργου Φράγκου, εκεί που ο παφλασμός των κυμάτων υπερισχύει κάθε άλλου θορύβου, είναι αδύνατο να μη κάνω συνειρμούς με τα σύννεφα του ίδιου -εκείνα που έχει βάλει στον τίτλο. Τί σχέση έχουν τα σύννεφα με τη θάλασσα, θα ρωτήσετε, αλλά οι εύλογες απορίες μπορούν -και εν μέρει- να απαντηθούν από το εξώφυλλο όπου αυτά τα δύο απαντώνται μαζί. Καλύτερα όμως απαντώνται στα έργα που περιέχονται, όπου διασαφηνίζονται τα πάντα και προσφέρονται οι οπτικές του δημιουργού -μεταξύ άλλων και με λεξοπαίγνια:
σύννεφα κυματιστά
ή συννεφιασμένα κύματα
Η συλλογή χωρίζεται σε μέρη, δηλαδή τα έργα ομαδοποιούνται με βάση το θέμα τους και διαχωρίζονται στα: της ποίησης, της ζωής, της πολιτικής και του έρωτα, με πιο σημαντικά κατά τη γνώμη μου εκείνα που ανήκουν στο πρώτο μέρος. Αυτό της ποίησης.
Εκεί, λοιπόν, γίνεται δεδομένο ότι οι ποιητές βλέπουν άπειρα πράγματα παραπάνω από τον μέσο άνθρωπο ή τα αισθάνονται και ποιούν ακόμα κι από τα μικρά, τα απειροελάχιστα... κάτω από αντίξοες συνθήκες, εκεί που ορίζεται ως αντισυμβατικό πράγμα η δημιουργία, αν όχι αδύνατο... κι ότι, τελικά, αυτή είναι η δύναμή τους. Εκεί χαρακτηρίζονται οι στίχοι, οι δικοί του και των άλλων ποιητών, με τα πιο ατίθασα επίθετα: ατημέλητοι, ανέμελοι, ρέμπελοι, ξυπόλητοι... και ορίζονται άλλοι ως στίχοι-χαμίνια ή στίχοι-πειραχτήρια ενώ, παράλληλα, αναφέρονται τα έργα τους ως ποιήματα-χαμαιτυπεία ή ποιήματα-καταγώγια.
Καταλαβαίνετε ότι προσεγγίσεις όπως αυτές και τέτοιοι χαρακτηρισμοί είναι ό,τι χρειάζεται κανείς για να μεταγγιστεί στις λέξεις και στα νοήματα του ποιητή ενώ τί πιο εξαιρετικό από την ποίηση που γράφεται για την ποίηση. Σχέση ερωτική θα αναφέρει ο ίδιος -έτσι οφείλει να είναι εξάλλου- και παρακάτω, αντιπαραθέτοντας έναν ποιητή δίπλα σε έναν ρεπόρτερ θα γράψει εύστοχα: ο ποιητής ψάχνει το θέμα που θα κάνει μπαμ εννοώντας φυσικά την έκρηξη, την ένταση και όχι τη δημοτικότητα. Εξάλλου:
Οι μύθοι δελεάζουνε τα πλήθη
οι απομυθοποιήσεις
μόνο κάτι περίεργους ποιητές.
σύννεφα κυματιστά
ή συννεφιασμένα κύματα
Η συλλογή χωρίζεται σε μέρη, δηλαδή τα έργα ομαδοποιούνται με βάση το θέμα τους και διαχωρίζονται στα: της ποίησης, της ζωής, της πολιτικής και του έρωτα, με πιο σημαντικά κατά τη γνώμη μου εκείνα που ανήκουν στο πρώτο μέρος. Αυτό της ποίησης.
Εκεί, λοιπόν, γίνεται δεδομένο ότι οι ποιητές βλέπουν άπειρα πράγματα παραπάνω από τον μέσο άνθρωπο ή τα αισθάνονται και ποιούν ακόμα κι από τα μικρά, τα απειροελάχιστα... κάτω από αντίξοες συνθήκες, εκεί που ορίζεται ως αντισυμβατικό πράγμα η δημιουργία, αν όχι αδύνατο... κι ότι, τελικά, αυτή είναι η δύναμή τους. Εκεί χαρακτηρίζονται οι στίχοι, οι δικοί του και των άλλων ποιητών, με τα πιο ατίθασα επίθετα: ατημέλητοι, ανέμελοι, ρέμπελοι, ξυπόλητοι... και ορίζονται άλλοι ως στίχοι-χαμίνια ή στίχοι-πειραχτήρια ενώ, παράλληλα, αναφέρονται τα έργα τους ως ποιήματα-χαμαιτυπεία ή ποιήματα-καταγώγια.
Καταλαβαίνετε ότι προσεγγίσεις όπως αυτές και τέτοιοι χαρακτηρισμοί είναι ό,τι χρειάζεται κανείς για να μεταγγιστεί στις λέξεις και στα νοήματα του ποιητή ενώ τί πιο εξαιρετικό από την ποίηση που γράφεται για την ποίηση. Σχέση ερωτική θα αναφέρει ο ίδιος -έτσι οφείλει να είναι εξάλλου- και παρακάτω, αντιπαραθέτοντας έναν ποιητή δίπλα σε έναν ρεπόρτερ θα γράψει εύστοχα: ο ποιητής ψάχνει το θέμα που θα κάνει μπαμ εννοώντας φυσικά την έκρηξη, την ένταση και όχι τη δημοτικότητα. Εξάλλου:
Οι μύθοι δελεάζουνε τα πλήθη
οι απομυθοποιήσεις
μόνο κάτι περίεργους ποιητές.
Λέει κι άλλα, πολλά. Όπως για παράδειγμα πώς πηγάζει/προκύπτει η έμπνευση και βλέπει όλες τις πλευρές μιλώντας για απατηλά περιτυλίγματα.
Εκεί όμως που με κέρδισε καθηλωτικά ήταν στην κριτική του διάθεση απέναντι στην κοινωνία ή την πολιτική, μα απέναντι και στους ποιητές και την ποίηση! Ο σχολιασμός του αφορά και στα σημεία πώλησης των βιβλίων άρα όλων των εμπλεκομένων με αυτή τη μορφή έκφρασης.
Τον αγαπάει όμως τον ποιητή. Διαφαίνεται σε διάφορα μέρη των στίχων του το πόσο τον κατανοεί και τον καταλαβαίνει.
Ο ποιητής κι όταν ακόμα σιωπά
ομιλεί εντός του
γράφει διαδίδοντας το αυταπόδεκτο: ο ποιητής δεν σιωπά ποτέ.
Κι αφού δε σιωπά, είναι εξεπακόλουθο να σκέφτεται, να λογίζεται, να στοχάζεται... να παρακολουθεί και να σχολιάζει... κι εκείνος δηλώνει πρόθυμος σε όλα. Στην ενότητα «της ζωής» -αλλά και σε άλλες- πέρα από το προφανές, βλέπει την διαφορετική σημειολογία/οπτική των λέξεων, των εννοιών, των πραγμάτων και χρησιμοποιεί μεταφορές και αλληγορίες προσφέροντας νέους ορίζοντες σε κοινά θέματα... όπως θα κάνει για έναν φελλό -αντικείμενο απλοϊκό, ταπεινό και αδιάφορο για πολλούς αλλά όχι για τον ποιητή.
Εκεί όμως που με κέρδισε καθηλωτικά ήταν στην κριτική του διάθεση απέναντι στην κοινωνία ή την πολιτική, μα απέναντι και στους ποιητές και την ποίηση! Ο σχολιασμός του αφορά και στα σημεία πώλησης των βιβλίων άρα όλων των εμπλεκομένων με αυτή τη μορφή έκφρασης.
Τον αγαπάει όμως τον ποιητή. Διαφαίνεται σε διάφορα μέρη των στίχων του το πόσο τον κατανοεί και τον καταλαβαίνει.
Ο ποιητής κι όταν ακόμα σιωπά
ομιλεί εντός του
γράφει διαδίδοντας το αυταπόδεκτο: ο ποιητής δεν σιωπά ποτέ.
Κι αφού δε σιωπά, είναι εξεπακόλουθο να σκέφτεται, να λογίζεται, να στοχάζεται... να παρακολουθεί και να σχολιάζει... κι εκείνος δηλώνει πρόθυμος σε όλα. Στην ενότητα «της ζωής» -αλλά και σε άλλες- πέρα από το προφανές, βλέπει την διαφορετική σημειολογία/οπτική των λέξεων, των εννοιών, των πραγμάτων και χρησιμοποιεί μεταφορές και αλληγορίες προσφέροντας νέους ορίζοντες σε κοινά θέματα... όπως θα κάνει για έναν φελλό -αντικείμενο απλοϊκό, ταπεινό και αδιάφορο για πολλούς αλλά όχι για τον ποιητή.
Η συλλογή προσφέρει έδαφος για αναλύσεις. Το μέσο στο οποίο γράφω όμως δεν ενδείκνυται για πολλά λόγια κι έτσι παραμένω φειδωλή αναφέροντας ουσιαστικά επιγραμματικά τους πιο βασικούς άξονες, και πέρα των προαναφερόμενων οφείλω να παρατηρήσω τις σειρές λέξεων που έχουν κοινή ρίζα ή κοινό συνθετικό... κάτι που πρέπει να αποδώσουμε στο προσωπικό ύφος του ποιητή. Στοιχεία του στυλ του είναι και η απουσία ρίμας, η περιγραφικότητα των στίχων, η κριτική διάθεση -ακόμα κι όταν πρόκειται για το ίδιο του το έργο- και ο σχολιασμός του για τα κακώς κείμενα του κόσμου, για την επικαιρότητα (σημεία των καιρών), κ.ο.κ. όπως και για την πολιτική στην αντίστοιχη ενότητα (της πολιτικής).
Σε μια από τις σπάνιες ομοιοκαταληξίες γράφει:
να δω πως χιόνισε βαριά
καθώς μες στην ψυχή μου
να δω πως χιόνισε βαριά
καθώς μες στο κορμί μου.
καθώς μες στην ψυχή μου
να δω πως χιόνισε βαριά
καθώς μες στο κορμί μου.
Θα αναφερθεί στην ανεργία, στα συσσίτια, στα κοινωνικά παντοπωλεία, στις άδειες βιτρίνες, στους έρημους δρόμους... στα νεκρά προσφυγόπουλα και τους οικονομικούς μετανάστες... κι έχει την πρόθεση όχι μόνο να μιλήσει για την ασχήμια της εποχής του αλλά και να αφυπνίσει πολίτες ώστε να αποφευχθεί μία ακόμα επανάληψη τέτοιων δεινών.
Δεν υπάρχει πέτρα σε τούτο τον τόπο
που να μην την άγγιξε το τραχύ χέρι της Ιστορίας.
Κι όποιος την ιστορία του
δεν κατέχει, την ξαναζεί.
Δεν υπάρχει πέτρα σε τούτο τον τόπο
που να μην την άγγιξε το τραχύ χέρι της Ιστορίας.
Κι όποιος την ιστορία του
δεν κατέχει, την ξαναζεί.
Εκεί που η γλυκύτητα τον χαρακτηρίζει είναι στις αναμνήσεις ενώ κραυγάζει όταν αναφέρεται σε αξίες -δικαίως. Τον απασχολούν οι νεκροί γενικότερα, μα μια έμφαση προς τους εκλιπόντες ποιητές τη διακρίνω -επίσης, δικαίως.
Κρατάω στα χέρια μου μια συλλογή ποίησης που συνδέει μοναδικά τα σύννεφα με τα κύματα, ή τα κύματα με τα σύννεφα, κι όχι μόνο επειδή αποτελούνται και τα δύο από νερό γιατί αυτή θα ήταν -είναι!- η πεζή ρεαλιστική προσέγγιση και ο Γιώργος Φράγκος «βλέπει» κι άλλες διαστάσεις στις λέξεις. Κρατάω στα χέρια μου μια συλλογή έργων που αν δεν ήταν ποιητικού λόγου θα ήταν κάλλιστα μικρά διηγήματα, σύντομα πεζά κριτικολογίας και κοινωνικού σχολιασμού. Κρατάω στα χέρια μου ένα βιβλίο με μια θάλασσα στο εξώφυλλο ικανή να με ταρακουνήσει νοητικά. Κι αυτό είναι ένα μέγα κέρδος που πρέπει να έχει κανείς διαβάζοντας ποίηση.
Κρατάω στα χέρια μου μια συλλογή ποίησης που συνδέει μοναδικά τα σύννεφα με τα κύματα, ή τα κύματα με τα σύννεφα, κι όχι μόνο επειδή αποτελούνται και τα δύο από νερό γιατί αυτή θα ήταν -είναι!- η πεζή ρεαλιστική προσέγγιση και ο Γιώργος Φράγκος «βλέπει» κι άλλες διαστάσεις στις λέξεις. Κρατάω στα χέρια μου μια συλλογή έργων που αν δεν ήταν ποιητικού λόγου θα ήταν κάλλιστα μικρά διηγήματα, σύντομα πεζά κριτικολογίας και κοινωνικού σχολιασμού. Κρατάω στα χέρια μου ένα βιβλίο με μια θάλασσα στο εξώφυλλο ικανή να με ταρακουνήσει νοητικά. Κι αυτό είναι ένα μέγα κέρδος που πρέπει να έχει κανείς διαβάζοντας ποίηση.
Η ποιητική συλλογή του Γιώργου Φράγκου, Φλοίσβος συννέφων, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν. Βρείτε το βιβλίο εδώ.
Οι πλαγιογραμμένες λέξεις και φράσεις είναι αποσπάσματα από το βιβλίο.
Ευχαριστώ τις εκδόσεις Βακχικόν για τη διάθεση της συλλογής.
O Γιώργος Φράγκος γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1962. Έκδωσε δύο ποιητικές συλλογές στα μαθητικά του χρόνια. Την περίοδο 1982-1988 σπούδασε δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο Φιλίας των Λαών της Μόσχας. Tο 1989 παρακολούθησε στο ίδιο Πανεπιστήμιο μεταπτυχιακά μαθήματα στην έδρα της λογοτεχνίας. Από το 1990 εργάζεται στη Λευκωσία ως δημοσιογράφος στον ημερήσιο Τύπο. Διατηρεί τη στήλη της κριτικής ποίησης στην εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος». Υπήρξε μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου για δυο δεκαετίες, ενώ την περίοδο 2013-2017 διετέλεσε Γενικός Γραμματέας. Ήταν, επίσης, μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας. Πλέον, είναι Πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Κύπρου. Από το 1978 μέχρι σήμερα, έχει εκδώσει πέντε ποιητικές συλλογές. Ποιήματά του δημοσιεύονται κατά καιρούς, ως επί το πλείστον, στα λογοτεχνικά περιοδικά «Νέα Εποχή» και «Άνευ», ενώ έχει συμμετοχή και σε ορισμένες ποιητικές ανθολογίες. Εκτός από την ποίηση, ασχολείται και με την κριτική λογοτεχνίας, έχοντας δημοσιεύσει εκατοντάδες βιβλιοπαρουσιάσεις και άλλα συναφή κριτικά σημειώματα και μελετήματα, κυρίως στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο της Κύπρου. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τουρκικά, ισπανικά, ιταλικά, βουλγάρικα και ρωσικά.
Του ίδιου:
(ιδιωτικές εκδόσεις, εξαντλημένες και εκτός εμπορίου)
Τα πρώτα φτερουγίσματά μου, Κύπρος 1978
Κι όλοι μαζί να θρέψουμε τ’ άσπρο το περιστέρι, Κύπρος 1979
Iαχές, Κύπρος 1984
Ιστορία αγάπης σε πέντε πράξεις, Κύπρος 1986
Παλαιοπωλείο ασμάτων, εκδόσεις Φαρφουλάς 2013
