koukidaki: Μια χούφτα χώμα

Συλλογή έκπληξη. Μια από εκείνες τις στιγμές που ξέρεις ότι θα σε ακολουθούν για καιρό -μπορεί και για πάντα- για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων και για το θόρυβο που αντηχεί στο κεφάλι σου με τις λέξεις της, για τη θλίψη που αντικρίζεις τόσο αυθάδικη και διάσπαρτη, για τις εικόνες, για τις έννοιες που αμφιταλαντεύονται πότε προς μια μεριά και άλλοτε προς μια άλλη...
Με αυτό το τελευταίο θα ξεκινήσω. Στην περιγραφή της συλλογής, όπως εμφανίζεται στη σελίδα του εκδότη, διαβάζω ότι η ποίηση παλεύει να εμφυσήσει τον έρωτα στην καθημερινότητα και έχω την αίσθηση ότι ετοιμάζομαι να ανοίξω μια ποιητική συλλογή για έρωτες, αγάπες και πάθη όμως η Στέλλα Χαιρέτη με βρίσκει απροετοίμαστη και με κατακεραυνώνει με τα μουντά της χρώματα, τις ταλαντεύσεις της, τις κραυγές της... για να καταλήξει μετά από διαδρομές πόνου και οδύνης όπως ξεκίνησε ο άνθρωπος από το δημιουργό του, στο χώμα. Γυμνός -μάλλον- κι ασάλευτος· μπορεί και μόνος αφού στο τέλος όλοι μόνοι είμαστε.

Τα έργα ξεκινούν πρωτοπρόσωπα, εισέρχεται το δεύτερο πρόσωπο, αργότερα γράφονται σε τρίτο... μια πτώση κι αυτή, σκέφτομαι, από το απόλυτο εγώ στο εσύ και μετά στο εσείς, στο εμείς, στο εκείνοι -ή μήπως μια ανάταση; Παρατηρώ τις αντιθέσεις (αρχή-τέλος, γέννηση-θάνατος, κλειστός-ανοιχτός, αντίπαλος-φίλος, οικείο-ανοίκειο, όνειρο-εφιάλτης...) και τις αντιστροφές όπως συνδυάζονται μέσα στο ίδιο έργο.

και τρέμεις τα λόγια σου και τα λόγια σου τρέμουν

Διακρίνω την απόλυτη ανθρωποκεντρική διάθεση με τις υπέρογκες αναφορές στο σώμα, το κορμί και όλα τα μέλη του. Και μια πρόθεση προσδιορισμού του χώρου και του τόπου -πρωταγωνιστές κι αυτοί σε όλη την έκταση. Κι αν οι εσωτερικοί χώροι εναλλάσσονται πιο κάτω με υπαίθρια τοπία, αυτό που δεν αλλάζει είναι η κραυγή, το σκοτάδι κι ο πόνος.

Τυφλές φράσεις σε έναν χρόνο μηδεν

και οι λέξεις να πέφτουν νεκρές.

Βουβές των ποιητών οι πένες. Κρίμα.

Διαβάζω και σκέφτομαι πόση ποίηση, όχι μόνο ως λογοτεχνικό είδος αλλά και ως δημιουργία, προκύπτει από την πένα της και αναρωτιέμαι ποιο να 'ναι το «μυστικό» που κάνει τον έναν ποιητή να διαφέρει από τον άλλο αν όχι η ψυχή. Στιγμιαία βλέπω πόσο ψυχογραφική είναι στις περιγραφές της. Πόσο αισθαντική και πόσο πονεμένη -μη μου πείτε ότι η ευτυχίες οδηγούν το χέρι του συγγραφέα!
Άπαντα βάφονται με σκούρα χρώματα, κυρίως κόκκινο όπως το αίμα· μα το αίμα είναι σχεδόν μαύρο, άρα βαθυκόκκινη πορφύρα... μαζί με βαθύ μπλε άρα σχεδόν μαύρο πάλι, με πράσινο... με νύχτες, οδυρμό, πόλεμο άρα απόλυτο μαύρο... Λευκό ποτέ!

Δε φοβάται να επαναλάβει τις ίδιες λέξεις σε πλήθος έργων γιατί έχει αιτία, λόγο και αποτέλεσμα. Κυρίως τα ουσιαστικά της φυσικά γιατί στα επίθετα και τα ρήματα βάζει ποικιλία. Βάζει και μια χάση του εαυτού μέσα κι αναρωτιέμαι αν βάζει τον εαυτό της γιατί σε όλη την έκταση η γυναίκα πρωτοστατεί. Και οι κύκλοι.

αργεί το φεγγάρι και η γυναίκα γονατίζει

αργεί ο ήλιος και η γυναίκα ανασταίνεται

Έχω την αίσθηση ότι αντί για έρωτα μιλάει για μετανάστες. Για αυτούς που πνίγονται στις θάλασσες για μια ελπίδα ζωής.

Οι δρόμοι σβήνουν κάτω από τα πόδια μας

όλοι οι χάρτες αρνούνται τα βήματά μας.

Είμαι σίγουρη ότι απαριθμεί θανάτους, σε κορμιά και σε ψυχές, είναι μοναδική και με κερδίζει στο απόλυτο.

Και όλα αυτά μαζί για ό,τι διαβάζω στις μονές σελίδες του βιβλίου. Οι ζυγές έχουν καταληφθεί από ένα μόνο έργο που τις διατρέχει όλες, στίχο-στίχο. Είναι εκείνο ακριβώς το ποίημα που χάρισε τον τίτλο στη συλλογή και μοιάζει καρκινικό (μπορεί να διαβαστεί από το τέλος προς την αρχή έχοντας συνοχή και νόημα). Μετά από αυτήν την παρατήρηση σκέφτηκα έντονα τους κύκλους. Και το μοναδικό καφέ του βιβλίου.