Είχε ανάγκη να λευτερωθεί, να λυτρωθεί από τη φυλακισμένη για χρόνια μνήμη.
Από τον τίτλο κιόλας καταλαβαίνεις ότι δεν πρόκειται για κάτι ευχάριστο. Ένας χειμώνας σημειολογικά σε παραπέμπει σε κρύα, δυσκολίες, κακοτοπιές... Περισσότερο δε όταν οι χειμώνες είναι δύο και τα καλοκαίρια μηδέν. Η διευκρίνηση που υπάρχει ακριβώς από κάτω: αληθινή ιστορία, προδίδει το ηχόχρωμα όσων εμπεριέχονται σε αυτό το βιβλίο.
Ο Μιχάλης Κατσιμπάρδης αφηγείται την ιστορία του πατέρα του· συγκεκριμένα, εκείνα τα τραγικά χρόνια που πέρασε στην αντίσταση και στα ναζιστικά στρατόπεδα κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και έκτοτε ενώ, πιο πολύ από όλα, κρατά ζωντανή τη μνήμη καταγράφοντας την μαρτυρία.
Η μνήμη είναι... ... το πιο σπουδαίο περιουσιακό κομμάτι του εαυτού μας.
Ένας γιος και ένας πατέρας, λοιπόν, σε μια διήγηση ζωής εμπλουτισμένη με πολλές φωτογραφίες-ντοκουμέντα από το ιδιωτικό αρχείο τους και χρήσιμες πληροφορίες με ιστορικά στοιχεία για την εποχή και τα πρόσωπα. Μία πραγματική ιστορία δοσμένη λογοτεχνικά –παρά εγκυκλοπαιδικά· κι αυτό είναι ένα κέρδος, να μαθαίνεις χωρίς να χρειαστεί να ζοριστείς με βαρετά ιστορικά βιβλία.
Και μαθαίνεις όντως πολλά βιώνοντας τον οδυρμό, τις δυσκολίες και τα βάσανα του Κωστή –αλλά και κάθε άλλου ανθρώπου που αντιμετωπίζει έναν πόλεμο– μέσα από ζωντανές εικόνες χωρίς περιττολογίες ή πολυλογίες ενώ οι εμβολιματικές αναμνήσεις των παιδικών χρόνων συμπληρώνουν υπέροχα το σύνολο.
Ο πόλεμος δεν είναι επιλεκτικός, είναι κατάρα για όλους, έγραφε στα έργα του ο πιο αντιπολεμικός τραγωδός, ο Ευριπίδης.
Σε όλη την έκταση η ζωή προχωράει χέρι χέρι με τον θάνατο, οι άνθρωποι βρίσκονται πάντα στην κόψη, στο μεταίχμιο μεταξύ επιβίωσης ή τέλους ισορροπώντας κάπου ενδιάμεσα εξαντλώντας τα αποθέματά τους (ψυχικά και σωματικά). Και το ερώτημα που θέτει δεν είναι αν θα καταφέρει κανείς να ζήσει επιβιώνοντας αλλά να ζήσει ουσιαστικά διαφυλάσσοντας μόνο ό,τι έχει αξία από τον κόσμο: ανθρωπιά, αξιοπρέπεια, ιδανικά, οικογένεια, αγάπη...
Η αγωνία για τη ζωή δε συνηθίζεται... μα ...η προσφορά έχει μόνο αξία, όχι τιμή.
Διαθέτει ιδανική έκταση και διαβάζεται απνευστί. Προσφέρει διδάγματα και ο συγγραφέας τιμά τα μάλα τον πατέρα του και, κατά κάποιον τρόπο, παίρνει το αίμα του πίσω.
Και μαθαίνεις όντως πολλά βιώνοντας τον οδυρμό, τις δυσκολίες και τα βάσανα του Κωστή –αλλά και κάθε άλλου ανθρώπου που αντιμετωπίζει έναν πόλεμο– μέσα από ζωντανές εικόνες χωρίς περιττολογίες ή πολυλογίες ενώ οι εμβολιματικές αναμνήσεις των παιδικών χρόνων συμπληρώνουν υπέροχα το σύνολο.
Ο πόλεμος δεν είναι επιλεκτικός, είναι κατάρα για όλους, έγραφε στα έργα του ο πιο αντιπολεμικός τραγωδός, ο Ευριπίδης.
Σε όλη την έκταση η ζωή προχωράει χέρι χέρι με τον θάνατο, οι άνθρωποι βρίσκονται πάντα στην κόψη, στο μεταίχμιο μεταξύ επιβίωσης ή τέλους ισορροπώντας κάπου ενδιάμεσα εξαντλώντας τα αποθέματά τους (ψυχικά και σωματικά). Και το ερώτημα που θέτει δεν είναι αν θα καταφέρει κανείς να ζήσει επιβιώνοντας αλλά να ζήσει ουσιαστικά διαφυλάσσοντας μόνο ό,τι έχει αξία από τον κόσμο: ανθρωπιά, αξιοπρέπεια, ιδανικά, οικογένεια, αγάπη...
Η αγωνία για τη ζωή δε συνηθίζεται... μα ...η προσφορά έχει μόνο αξία, όχι τιμή.
Διαθέτει ιδανική έκταση και διαβάζεται απνευστί. Προσφέρει διδάγματα και ο συγγραφέας τιμά τα μάλα τον πατέρα του και, κατά κάποιον τρόπο, παίρνει το αίμα του πίσω.
Κλείνει με συγκίνηση και σου αφήνει ένα γλυκό χαμόγελο, με την παρόρμηση να πας στον δικό σου πατέρα, όσο εκείνος υπάρχει, να αφαιμάξεις τις δικές του ιστορίες ζωής, τα δικά του βιώματα, τις αναμνήσεις... γιατί έτσι γνωρίζονται οι άνθρωποι. Όσο αναπνέουν. Έτσι κρατιέται ζωντανή η μνήμη, έτσι μαθαίνεται τελικά η ιστορία.
Κι αν όσα αντικρίζουμε δεν είναι πάντα όμορφα αρκεί να είμαστε εκεί, μάρτυρες κι εμείς της ιστορίας του κόσμου.
Αντέχεται τόση πολλή πικρή αλήθεια;
Το βιβλίο του Μιχάλη Κατσιμπάρδη, Δυο χειμώνες κι ούτε ένα καλοκαίρι, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άνεμος.
Οπισθόφυλλο:
Καλοκαίρι 1944. Λίγο πριν εγκαταλείψουν την Ελλάδα, οι Γερμανοί πυρπολούν, βασανίζουν, αιχμαλωτίζουν, αφανίζουν περιουσίες και ψυχές.
Ο πατέρας μου ήταν νέος, γεμάτος όνειρα για τη ζωή, περίμενε τη στιγμή που θα του δινόταν η ευκαιρία για το μεγάλο φτερούγισμα. Ο πόλεμος όμως ανατρέπει τα οράματα. Βρέθηκε στη δίνη του, άγουρος ακόμα από ζωή. Αντιστάθηκε, αρνήθηκε την υποταγή στους κατακτητές, προδόθηκε, συνελήφθη, βασανίστηκε, σύρθηκε στα ναζιστικά στρατόπεδα της Γερμανίας.
Έδωσε υπόσχεση να γυρίσει πίσω, στην πατρίδα και στους ανθρώπους του. Πάλεψε καθημερινά για την αξιοπρέπειά του μέσα στη φρίκη του στρατοπέδου, εκεί που η λέξη «άνθρωπος» χάνει το νόημά της. Γαντζώθηκε από τη ζωή και βγήκε απ’ αυτή τη μάχη λαβωμένος μα ζωντανός.
Γύρισε με λαχτάρα πίσω, σε μια πατρίδα όμως που δεν του άνοιξε ποτέ την αγκαλιά της. Μια μεταπολεμική Ελλάδα που κατασπάραζε τα παιδιά της, που έθετε διαχωριστικές γραμμές, που περιφρονούσε και τιμωρούσε.
Οπισθόφυλλο:
Καλοκαίρι 1944. Λίγο πριν εγκαταλείψουν την Ελλάδα, οι Γερμανοί πυρπολούν, βασανίζουν, αιχμαλωτίζουν, αφανίζουν περιουσίες και ψυχές.
Ο πατέρας μου ήταν νέος, γεμάτος όνειρα για τη ζωή, περίμενε τη στιγμή που θα του δινόταν η ευκαιρία για το μεγάλο φτερούγισμα. Ο πόλεμος όμως ανατρέπει τα οράματα. Βρέθηκε στη δίνη του, άγουρος ακόμα από ζωή. Αντιστάθηκε, αρνήθηκε την υποταγή στους κατακτητές, προδόθηκε, συνελήφθη, βασανίστηκε, σύρθηκε στα ναζιστικά στρατόπεδα της Γερμανίας.
Έδωσε υπόσχεση να γυρίσει πίσω, στην πατρίδα και στους ανθρώπους του. Πάλεψε καθημερινά για την αξιοπρέπειά του μέσα στη φρίκη του στρατοπέδου, εκεί που η λέξη «άνθρωπος» χάνει το νόημά της. Γαντζώθηκε από τη ζωή και βγήκε απ’ αυτή τη μάχη λαβωμένος μα ζωντανός.
Γύρισε με λαχτάρα πίσω, σε μια πατρίδα όμως που δεν του άνοιξε ποτέ την αγκαλιά της. Μια μεταπολεμική Ελλάδα που κατασπάραζε τα παιδιά της, που έθετε διαχωριστικές γραμμές, που περιφρονούσε και τιμωρούσε.
Το βιβλίο αυτό ανοίγει διάπλατα την ψυχή του ήρωα, που για χρόνια ήταν βυθισμένη στο σκοτάδι. Και φέρνει στο φως όχι μόνο συνταρακτικά ιστορικά ντοκουμέντα, ερμηνείες και απαντήσεις σε πολλά «γιατί», αλλά επιπλέον πραγματεύεται τη δύσκολη κι ανεξερεύνητη σχέση του πατέρα-ήρωα με τον γιο-συγγραφέα. Μια σχέση που ποτίστηκε με περισσότερες σιωπές και λιγότερα λόγια.
