Η πιο σύντομη ποιητική φόρμα στον κόσμο είναι το χαϊκού* κι αυτήν επέλεξε η Αθηνά Μελή ως εκφραστικό τρόπο στις αναζητήσεις της. Και καθώς ένα χαϊκού αποτελείται από δεκαεπτά συλλαβές, καταλαβαίνουμε την ύπαρξη του αριθμού στον τίτλο του βιβλίου -παρά το γεγονός ότι η ποιήτρια έδωσε νέα δομή στα έργα της βρίσκοντας έναν τρόπο να απελευθερωθεί από τη δέσμευση των δεκαεπτά συλλαβών αλλά χωρίς να αλλοιώσει την ιαπωνική παράδοση.
Διάσπαρτος στο βιβλίο ο ρομαντισμός. Σα να γράφει με το χέρι, μολύβι και χαρτί. Και ψυχή. Και μια καλαισθησία τόσο στους όμορφους διάκοσμους των σελίδων όσο και στις εικόνες. Σε αυτές βλέπουμε ιαπωνικά έργα του 19ου και 20ου αιώνα συμπληρώνοντας έτσι τον ιαπωνικό αέρα του βιβλίου σε ό,τι αφορά στην παράδοση και την αισθητική.
Σε ό,τι αφορά στο περιεχόμενο των έργων, αναφέρεται στην Ελλάδα, γράφει για την πόλη της -ή έστω ένα τυπικό αστικό ελληνικό τοπίο- ή για την ελληνική φύση. Στη δομή, δημιουργεί πολλά χαϊκού που τα βάζει διαδοχικά σε σειρά για να ολοκληρώσει μια εικόνα, ένα νόημα, ένα έργο. Έτσι, το κάθε έργο της αποτελείται από πολλά έργα (χαϊκού) αλλά ισχύει και η μονοδιάστατη οντότητα αυτών: το κάθε ένα χαϊκού μπορεί να σταθεί μόνο του, αυτόνομα.
Οι εικόνες που δημιουργεί αφορούν αστικά κυρίως τοπία και ζωή ενώ όταν ξεφεύγει από τις πόλεις αναφέρεται στα καλοκαίρια και τη θάλασσα (κύματα, ήλιος, τριζόνια, βάρκες...) και την επαφή του ανθρώπου μαζί της.
Τυπικά παραδείγματα τα έργα «Στην πόλη», «Στη γερασμένη νύχτα», «Στον έρωτα» και «Στον χωρισμό» στα οποία διακρίνουμε όλα τα χαρακτηριστικά της αστικής ζωής (πολυκατοικίες, μπαλκόνια, κεραίες, αυτοκίνητα, καυσαέρια, τσιμέντο, σκόνη, άσφαλτο, τρόλεϊ...), το χρώμα της μεγαλούπολης και την γενικότερη αισθητική της, αναγνωρίζουμε τις νυχτερινές βόλτες στα μπαρ με τα ποτά και τα τσιγάρα -μια σαββατιάτικη συνήθεια ανίας και πλήξης- και διακρίνουμε πως σε μια πόλη ζει, ερωτεύεται κι αγαπά· σε μία πόλη χωρίζει.
Σ' άδειο μπαλκόνι
κάθεται η θάλασσα.
Τυπικά παραδείγματα τα έργα «Στην πόλη», «Στη γερασμένη νύχτα», «Στον έρωτα» και «Στον χωρισμό» στα οποία διακρίνουμε όλα τα χαρακτηριστικά της αστικής ζωής (πολυκατοικίες, μπαλκόνια, κεραίες, αυτοκίνητα, καυσαέρια, τσιμέντο, σκόνη, άσφαλτο, τρόλεϊ...), το χρώμα της μεγαλούπολης και την γενικότερη αισθητική της, αναγνωρίζουμε τις νυχτερινές βόλτες στα μπαρ με τα ποτά και τα τσιγάρα -μια σαββατιάτικη συνήθεια ανίας και πλήξης- και διακρίνουμε πως σε μια πόλη ζει, ερωτεύεται κι αγαπά· σε μία πόλη χωρίζει.
Με εντυπωσιάζουν οι ρίμες της. Στοιχείο που δε με πολυκερδίζει στην ποίηση -το θεωρώ δε ανούσιο εγκλωβισμό του ποιητή- ενώ δε θυμάμαι να έχω συναντήσει σε έργα χαϊκού πολλές ρίμες γενικότερα (αναφέρομαι φυσικά σε ό,τι αφορά στην ελληνική γλώσσα και στις μεταφράσεις έργων στην ελληνική γιατί στην ιαπωνική δεν είμαι σε θέση να διαβάσω). Η Αθηνά ενδυναμώνει τη γραφή της με τις ρίμες της παρά το αντίθετο, κερδίζει σε ύφος, συναισθηματισμό κι εντάσεις. Δημιουργεί ρυθμό και τέμπο ενώ είναι απείρως προτιμότερο να γράφεται το χαϊκού απευθείας στην ελληνική παρά να μεταφράζεται από μια άλλη γλώσσα -ένας επιπλέον λόγος να αναζητήσετε τη συλλογή.
Γυρίζει η ζωή
παιχνίδι είναι θαρρείς;
Κρατήσου γερά!
*Το χαϊκού (俳句) παραδοσιακά αποτελείται από τρεις ομάδες των 5, 7, 5 συλλαβών, οι οποίες τοποθετούνται σε τρεις στίχους για έμφαση ή σε έναν, χωρισμένο με κενά. Πρωτοεμφανίστηκε (μετά από παραλλαγές άλλων ειδών) στην Ιαπωνία τον 16ο αιώνα και υιοθετήθηκε στην Ευρώπη στις αρχές του 20ου. Από εκεί πέρασε στον Ατλαντικό και έφτασε να γίνει πολύ δημοφιλές σε όλο το Δυτικό κόσμο. H «εισαγωγή» του χαϊκού στη Ελλάδα προσδιορίζεται ανάμεσα στα 1900 – 1925.
Το βιβλίο της Αθηνάς Μελή, Με τις δεκαεφτά συλλαβές του είναι..., κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Φυλάτος. Περισσότερα για τη συλλογή θα βρείτε εδώ
Οι πλαγιογραμμένες φράσεις είναι αποσπάσματα της συλλογής
Ευχαριστώ τις εκδόσεις Φυλάτος για τη διάθεση του βιβλίου
Οι πλαγιογραμμένες φράσεις είναι αποσπάσματα της συλλογής
Ευχαριστώ τις εκδόσεις Φυλάτος για τη διάθεση του βιβλίου
Η Αθηνά Μελή γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κορινθία. Έχει σπουδάσει Φυσική, Κοινωνικές επιστήμες και Ψυχολογία. Είναι συντάκτης και συγγραφέας επιστημονικών συγγραμμάτων. Η αγάπη της για την λογοτεχνία ξεκίνησε από τα πρώτα της σχολικά χρόνια και ασχολήθηκε με την συγγραφή από τα δεκατέσσερά της. Σε ηλικία δεκαεννέα ετών βραβεύθηκε στον πανελλήνιο διαγωνισμό λογοτεχνίας, για το διήγημά της “Ο Κάμπος με τα στάχυα”, από το Σωματείο Λόγου και Τέχνης Αλκυονίδες. Είναι μέλος της Διασπορικής Λογοτεχνικής Στοάς. Μικροδιηγήματα και ποήματά της δημοσιεύονται κατά καιρούς σε τοπικές εφημερίδες και ηλεκτρονικά περιοδικά. Χαϊκού ποιήματά της έχουν συμπεριληφθεί στην ειδική έκδοση-αφιέρωμα “Η Ποίηση Χαϊκοποιείται”, από την Διασπορική Λογοτεχνική Στοά. Αυτή είναι η δεύτερη ποιητική της συλλογή και η πρώτη σε ρυθμό δεκαεφτά συλλαβών (Χαϊκού). Η πρώτη της συλλογή “Τα πάντα ρει και ουδέν μένει…” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Οσελότος. Από το 2011 ζει στο Βέλγιο και εργάζεται στο χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.
