Πρόκειται για ένα έργο που καταπιάνεται με πολλά ζητήματα. Κατ’ αρχήν το ζήτημα της σχιζοφρένειας -αν και ουδέποτε κατονομάζεται επακριβώς στο έργο, παρά μόνο ως τρέλα- και κατά πόσο αυτό μπορεί να είναι κληρονομικό. Ένας αρχικός και μόνιμος φόβος στην συνέχεια της Κάθρην, δεύτερης κόρης του ευφυέστατου μαθηματικού και διάνοιας στον τομέα του Ρόμπερτ, που εμφανίζεται μεν στην αρχή του έργου, αλλά γρήγορα δηλώνεται πως είναι νεκρός. Οι σχέση Ρόμπερτ και Κάθρην και η θυσία που κάνει η δεύτερη παραμένοντας στο σπίτι με τον πατέρα της από το να σπουδάσει προκειμένου για να τον φροντίσει. Η Κάθρην που κι αυτή έχει μάλλον κληρονομήσει την ευφυΐα του πατρός αφού στο τέλος αποδεικνύεται πως έχει συγγράψει ένα μαθηματικό αριστούργημα. Οι παρεξηγήσεις μεταξύ Κάθρην και Χαλ, ενός μεταπτυχιακού φοιτητή του Ρόμπερτ και νυν καθηγητή μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο. Παρεξηγήσεις που λαμβάνουν ουσία αφού εμπλέκονται ερωτικά και επιστημονικά. Η σχέση των δύο αδερφών Κάθρην και Κλερ. Η Κλερ είναι το εντελώς αντίθετο της Κάθρην, μάλλον έξυπνη μα καθόλου ευφυής. Επιμένει να πάρει μαζί της την Κάθρην στην Ν.Υ. για να πουλήσει το σπίτι. Γεγονός που φοβίζει την Κάθρην πως θέλει να την ξεφορτωθεί κλείνοντάς την σε κάποιο ίδρυμα για ψυχικά διαταραγμένους.
Αυτά και πολλά άλλα τίθενται επί σκηνής, αλλά μάλλον πολύ λίγα αποδεικνύονται. Η απόδειξις για το τί από όλα αυτά ισχύει, μόνο μαθηματική μπορεί να είναι, έτσι όπως τουλάχιστον τελειώνει και το έργο. Όλα τίθενται εν αμφιβόλω πλην των μαθηματικών· αυτό είναι που στο τέλος συμφιλιώνει την σχέση Κάθρην-Χαλ.
Περίπου αυτά είναι τα συμπεράσματα από όσα είδαμε. Χωρίς να έχουμε το βιβλίο μπροστά μας και χωρίς να γνωρίζουμε κείμενο και σκηνοθετικές οδηγίες του συγγραφέα. Πάντως, απ’ όλα τα παραπάνω φαίνεται πως δικαίως τιμήθηκε με τα βραβεία αυτά όπως και η επιτυχία με την οποία παίχτηκε ως θεατρικό σε Αμερική και Αγγλία. Έτσι, λοιπόν, με βάση την μετάφραση που είδαμε και ακούσαμε και με βάση την σκηνοθεσία που παρακολουθήσαμε πάμε και στα παρακάτω.
Από την παράσταση ξεχωρίζει η Κάθρην-Ελεάννα Στραβοδήμου. Την περισσότερη ώρα που είναι στην σκηνή το βλέμμα την παρακολουθεί από κοντά. Λες και το κείμενο είναι εστιασμένο πάνω της. Παρ’ όλ’ αυτά, δεν μας φάνηκε καθόλου υπερβολική, παρά μόνο ελάχιστα στην αρχή, με μια κίνηση προσαρμοσμένη στο ρόλο της νεαρής διάνοιας, της ερωτευμένης αλλά και θυσιασμένης κόρης ελέω ασθενείας πατρός. Την παρακολουθούσαμε να κλαίει όσο χρειάζεται πιεσμένη, φορτισμένη, μέσα σε αμφιβολίες, σχεδόν με ένα βουβό πόνο. Ο κ. Βαλαβανίδης, καλός στον ρόλο του φαντάσματος αρχικά αλλά και σκηνών που τον ήθελαν εν ζωή, ως αναμνήσεις. Σίγουρα όμως θα μπορούσε και καλύτερα. Ένα πρόβλημα άρθρωσης μάλλον δεν τον άφησε να αποδώσει στην εντέλεια τα ψυχικά σκαμπανεβάσματα που ήθελε ο ρόλος του Ρόμπερτ, με αποτέλεσμα το ανεβοκατέβασμα της φωνής να μην καταφέρνει και πολλά. Η χάρη του φάνηκε σε στιγμές ηρεμίας και αφήγησης γεγονότων, όπου και τον απολαύσαμε. Μπορεί φυσικά αυτό να ήταν και σκηνοθετικό ατόπημα. Η Κλερ-Άννα Ελεφαντή και μεταφράστρια της παράστασης παρουσιάστηκε, αρχικά, πολύ υπερβολική. Ένας-δυο τόνοι περισσότερης ηρεμίας θα ήταν ό,τι πρέπει. Στην συνέχεια προσαρμόστηκε πολύ καλύτερα με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Εξίσου καλός ο Χαλ-Χρήστος Καπενής, είτε στον a priori ρόλο του διδακτορικού σπασίκλα φοιτητή, είτε στον a posteriori ρόλο του σπασίκλα καθηγητή πανεπιστημίου. Φαινόταν πως υποκρίνεται από την πρώτη στιγμή -κι αν δεν άρεσε ο τρόπος που το έκανε, τότε μάλλον δεν φταίει ο ίδιος. Εμάς πάλι, άλλοτε μας άρεσε κι άλλοτε όχι, στην αρχή πιστέψαμε πως κι αυτός υπερέβαλε στην προσπάθεια του να αποδώσει το σπασικλάκι. Απλώς, έτσι το πετύχαινε, αφού το διατήρησε σε όλη την παράσταση.
Η σκηνογραφία έξυπνη. Η μουσική με ήχους που παρέπεμπαν σε ψυχεδελικές καταστάσεις πολύ ταιριαστή με την τρέλα που κινείται στον άξονα της παράστασης. Η επιμέλεια κίνησης όχι πάντα πετυχημένη, αν λάβουμε υπόψιν ένα άνευ ουσίας ΄σύρσιμο των ποδιών των πρωταγωνιστών στην αρχή της παράστασης, μέσα στα πεσμένα φύλλα που υπήρχαν σε όλη την σκηνή.
Σίγουρα δεν ήταν μια παράσταση για Βραβείο. Με βάση αυτά που καταλάβαμε πως ήθελε να πει ο ποιητής, θα μπορούσε να ήταν μια εξαιρετική παράσταση, στηριγμένη πάνω σε ένα εξαιρετικό κείμενο. Δεν ήταν κακή. Ήταν μέτρια με ερωτικές τάσεις προς το καλό. Κατεβαίνει σύντομα, στις 14/1, εκτός αν, για κάποιο λόγο, πάρει παράταση.
Άθ.Λι-ος
Συντελεστές:
Μετάφραση: Άννα Ελεφάντη
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μυλωνάς
Σκηνικά / Κοστούμια: Αμαλία Αντώνη
Φωτισμοί: Γιώργος Αγιαννίτης
Μουσική: Παύλος Κατσιβέλης
Επιμέλεια κίνησης: Ειρήνη Κυρμιζάκη
Βοηθος Σκηνοθετη: Βίκυ Παναγιωτοπούλου
Βοηθοί Σκηνογράφου: Ιωάννα Γιαννακοπούλου
Παίζουν:
Χρήστος Βαλαβανίδης: Ρόμπερτ
Ελεάνα Στραβοδήμου: Κάθριν
Άννα Ελεφάντη: Κλερ
Χρήστος Καπενής: Χαλ
Στο Από Μηχανής Θέατρο, Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο, Αθήνα
